نقشه جدید فقر و ثروت به روایت آمار رسمی

اقتصاد۲۴- در مطالعات انجام‌شده براساس داده‌های پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان، ۹۳ درصد خانوار‌های ایرانی نفر یارانه‌بگیر هستند که از این میزان، ۳۵ درصد فقیر، ۵۷ درصد جزو طبقه متوسط و ۸ درصد از طبقه برخوردار و ثروتمند محسوب می‌شوند. البته ساختار و مناسبات ۷ درصد از کل خانوار‌های ایرانی که یارانه نقدی نمی‌گیرند، در نقطه کور این پایگاه اطلاعاتی قرار دارد و عملا وارد فرایند دهک‌بندی نمی‌شود.

بررسی آماری معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهد جمعیت کل خانوار‌های یارانه‌بگیر ۷۷.۴ میلیون نفر بوده که از این میزان ۲۷ میلیون و ۱۰۳ هزار نفر در فقر به‌سرمی‌برند.

دهک‌بندی با اطلاعات اقتصادی

در گزارش معاونت رفاه اجتماعی وزارت کار، تمام خانوار‌های یارانه‌بگیر ایرانی براساس اطلاعات اقتصادی، درآمدی و شغلی به ۳ دسته کلی شامل خانوار‌های فقیر، متوسط و برخوردار تقسیم شده‌اند و در هر دسته نیز به فراخور وضعیت شغلی و درآمدی خانوارها، زیردسته‌های دیگری اضافه شده است. براساس معیار‌های دهک‌بندی خانوارها، ۹.۳ میلیون خانوار فقیر شناسایی شده‌اند که ۲.۸ میلیون خانوار معادل ۳۰ درصد کل خانوار‌های فقیر تحت پوشش نهاد‌های حمایتی هستند و ۶.۶ میلیون خانوار معادل ۷۰ درصد کل خانوار‌های فقیر فاقد پوشش حمایتی محسوب می‌شوند و باید به‌عنوان اولویت در طرح پوشش بیمه همگانی، حمایت از کودکان دارای سوءتغذیه، طرح اشتغال عمومی و حمایت نقدی و اعتباری قرار گیرند.

بیشتر بخوانید: دلار اواخر فروردین ۳۵ هزار تومان می‌شود؟ /احتمال زلزله تورم ۵ برابری کالاهای واراداتی

۵ گروه با درآمد متوسط

با دسته‌بندی خانوارها، براساس اطلاعات اقتصادی، در مجموع ۱۳.۹ میلیون خانوار یارانه‌بگیر معادل ۵۷ درصد کل خانوار‌های یارانه‌بگیر در قالب طبقه متوسط قرار می‌گیرند و این خانوار‌ها براساس اطلاعات اقتصادی، درآمد و شغلی به ۵ دسته کلی تقسیم می‌شوند.

دسته نخست، شامل کارکنان و مستمری‌بگیران دولت است که ۲.۲ میلیون خانوار معادل ۱۵.۸ درصد کل خانوار‌های متوسط را دربرمی‌گیرد. طبق آمار، ۶۴ درصد این خانوار‌ها دارای خودرو بوده و ۹۱ درصد آن‌ها نیز سهام عدالت دارند. این در حالی است که به‌طور میانگین فقط ۲۴ درصد خانوار‌های فقیر دارای خودرو هستند و ضریب بهره‌مندی آن‌ها به سهام عدالت نیز از ۸۲.۵ درصد فراتر نمی‌رود.

دسته دوم، کارگران و مشاغل خصوصی را شامل می‌شود و ۶ میلیون خانوار معادل ۴۳.۳ درصد کل خانوار‌های متوسط در این دسته قرار می‌گیرند. براساس آمارها، به‌طور میانگین ۶۶ درصد خانوار‌ها در این دسته دارای خودرو هستند و ۷۰ درصد آن‌ها نیز سهام عدالت دارند.

در دسته سوم، بازنشستگان غیردولتی قرار می‌گیرند که ۲.۴ میلیون خانوار معادل ۱۷.۳ درصد کل خانوار‌های متوسط را شامل می‌شود. براساس آمار، ۴۶ درصد این خانوار‌ها نیز دارای خودرو هستند و ۷۲ درصد آن‌ها سهام عدالت گرفته‌اند.

دسته چهارم به خانوار‌های فاقد درآمد ثابت (یعنی هیچ عضو بیمه‌پردازی ندارند) اختصاص دارد و ۳ میلیون خانوار، معادل ۲۱.۷ درصد از کل خانوار‌های متوسط را شامل می‌شود. این خانوار‌ها به‌طور میانگین ۷۵ درصد دارای خودرو هستند و ۶۷ درصد آن‌ها سهام عدالت گرفته‌اند. از نکات قابل‌توجه این است که این خانوار‌ها با وجود اینکه امنیت شغلی و پوشش بیمه‌ای کمتری دارند و به‌شدت تحت‌تأثیر شوک‌های اقتصادی قرار می‌گیرند، باز هم به نسبت ۳ دسته اول یعنی «کارکنان و مستمری‌بگیران دولت، «کارگران و مشاغل خصوصی» و «بازنشستگان غیردولتی» شرایط اقتصادی و معیشتی بهتری را تجربه می‌کنند و میانگین دهک درآمدی آن‌ها ۷.۲۷ است. درحالی‌که میانگین درآمدی کارکنان و مستمری‌بگیران دولت ۷.۰۱، کارگران ۶.۲۶ و بازنشستگان ۵.۶۵ برآورد می‌شود.

دهک برخوردار و صدک میلیاردر

در دسته‌بندی‌های معاونت رفاه اجتماعی وزارت کار، خانوار‌های یارانه‌بگیر برخوردار که عمدتا در دهک دهم درآمدی قرار می‌گیرند، در ۲ دسته کارمند دولت و غیرکارمند دولت مشخص شده‌اند. این دو دسته با جمعیت ۵.۸ میلیون نفری، ۸ درصد خانوار‌های کشور را شامل می‌شوند و بیش از ۹۸ درصد آن‌ها دارای خودرو هستند. نکته جالب اینکه در این دسته‌بندی، ۹۱ درصد خانوار‌های برخوردار کارمند دولت سهام عدالت دارند درحالی‌که فقط ۶۱ درصد از خانوار‌های برخوردار غیرکارمند سهام عدالت گرفته‌اند.

نکته دیگر اینکه خانوار‌های برخوردار کارمند و غیرکارمند، گرچه از منظر معیار‌های اقتصادی به‌عنوان ۱۰ درصد جمعیتی که بیشترین برخورداری را دارند، در دهک دهم قرار گرفته‌اند؛ اما فقط بخش کمی از آن‌ها در جرگه خانوار‌های پولدار و به اصطلاح میلیاردر قرار می‌گیرند که به تعبیر احمد می‌دری، معاون پیشین وزیر کار، باید آن‌ها را صدک ثروتمند لقب داد.

البته طبق اعلام معاونت رفاه اجتماعی وزارت کار، در پایگاه اطلاعات رفاهی ایرانیان باوجوداینکه اطلاعات همه افراد دارای کدملی ثبت شده، همچنان به لحاظ ساختار خانواده، فقط اطلاعات ساختار خانوار‌هایی که یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی را دریافت می‌کنند، مشخص است و عملا ساختار و مناسبات ۷ درصد از کل خانوار‌های ایرانی که یارانه نقدی نمی‌گیرند در نقطه کور این پایگاه اطلاعاتی قرار دارد و بدون وارد کردن این افراد به محاسبات دهک‌بندی، نمی‌توان ساختار درست و کارشناسی برای اجرای سیاست‌های حوزه رفاه ایجاد کرد.