نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری میگوید: هر سال استراتژی شورای عالی کار این است که بر مداخل این تورم را محاسبه میکنند که اثر آن بخشی از مخارجی که تحمیل شده است را جبران میکند نه تمامش را. به همین دلیل زمانی که نرخ تورم افزایشی باشد، شکاف تورم و درآمد شدت پیدا میکند. این نوع ترمیم دستمزد، هرسال باعث افزایش شکاف حداقل معیشت و دستمزد میشود. از این رو گروهی از مزدبگیران را به طبقات پایینتر جامعه تنزل میدهد و در حقیقت شاغلین فقیر تولید میکند.
در ابتدای دهه ۹۰ اشتغال سرپرست خانوار توضیح دهنده خوبی برای تفاوت میان خانوارهای فقیر و غیر فقیر بوده است، اما با شروع شرایط نامطلوب اقتصادی در نیمه دوم دهه ۹۰ که منجر به جهش فقر از سال ۱۳۹۷ به بعد شد، اشتغال سرپرست خانوار برای تفکیک بین خانوار فقیر و غیرفقیر کم اهمیتتر شده تا اینکه در سالهای ۱۴۰۱ تقریبا برابر و در سال ۱۴۰۲، جمعیت شاغل فقیر افزایش یافته است.
یک فعال کارگری اعلام کرد: بیش از ۸۵ درصد جامعه کارگری زیر ۱۸ میلیون تومان حقوق میگیرند؛ بنابراین ماجرای فقر و فقیر شدن شاغلین اینقدر وحشتناک و خطرناک است که کسی جرأت صحبت کردن در مورد آن را ندارد.
مرکز پژوهشهای اتاق ایران، در گزارش تحلیلی فقر، رفاه و سیاره: راههای خروج از بحرانهای چندگانه متکی به گزارش بانک جهانی ۲۰۲۴، عنوان کرده که نرخ فقر در سالهای اخیر در سطح ۳۰ درصد تثبیت شده است.
عددهای ارایه شده از شاخص قیمت مصرفکننده در بهمن ماه سال جاری نشان میدهد که تورم ماهانه دهک اول که محرومترین قشر جامعه محسوب میشود به بالاتر از ۴.۸ درصد رسیده و در میان سایر دهکها بالاترین تورم را به خود اختصاص داده است. این رقم نزدیک به ۵ درصدی در حالی است که مثلا در دی ماه، تورم دهک اول، ۳ درصد بوده است.
سیستان و بلوچستان با ۶۲ درصد جمعیت زیر خط فقر ، بالاترین میزان فقر را در کشور دارد. پس از آن، خراسان شمالی (۴۶٪) و هرمزگان (۴۴٪) در رتبههای دوم و سوم قرار گرفتهاند. از سوی دیگر، استانهای یزد (۱۶٪)، سمنان (۱۹٪) و البرز (۱۷٪) کمترین میزان فقر را دارند. میانگین کشوری افراد زیر خط فقر ۳۱ درصد اعلام شده است.
یک کارشناس بازار کار تاکید میکند: دولت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید این جسارت را داشته باشند که قبل از اینکه جلسات اصلی و جدی در خصوص دستمزد در شورای عالی کار آغاز شود، خطفقر به عنوان یک شاخص اقتصادی و مولفه تاثیرگذار از طرف مرکز آمار یا بانک مرکزی یا معاونت رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعریف شود.
یک مطالعه پژوهشی وضعیت فقر و ناامنی غذایی در مناطق شهری ایران در سال ۱۴۰۱ را بررسی کرده است. براساس این مطالعه تنها ۴۵ درصد از ساکنان شهری از امنیت غذایی بهرهمند بوده و ۵۵ درصد ساکنان مناطق شهری دچار فقر غذایی هستند.
گزارش امسال وضعیت کودکان جهان برای درک اینکه چگونه روندهای بزرگ - همراه با سایر نیروها و روندهای مهم - ممکن است بر آینده کودکی تأثیر بگذارد، سه سناریو را ارائه میدهد که در مورد اقدامات تصمیمگیرندگان، بسته به میزان پیشرفت آنها میگوید آینده کودکان چگونه خواهد بود. آیندهای که براساس روندهای معمول کسبوکار شکل میگیرد.
طبق آمارهای رسمی منعکس شده در گزارش وزارت کار، از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱، تعداد خانوارهای مستأجر درگیر فقر در کشور ۴۸ درصد رشد داشته است؛ بهگونهای که در سال ۱۴۰۱، بیش از یکمیلیون خانوار مستأجر شهری و ۲۳۳ هزار خانوار روستایی با اضافه شدن هزینه تأمین مسکن استیجاری به سبد هزینه خانوار درگیر فقر شدهاند.
بر اساس خط فقر تعیین شده (بانک جهانی) برای اقتصادهای هم سطح ایران، یک خانوار سه نفره (با درآمد ریالی) در (اقتصاد دلاری) ایران به درآمد ماهانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان نیاز دارد تا فقیر محسوب نشود.
محمد تاجیک، نماینده کارگران در شورای عالی کار ضمن اشاره به بی توجهی به وضعیت سبد معیشت کارگران گفته است: «دولت، متأسفانه به وظیفه حاکمیتی خود به درستی عمل نمیکند. دولت در شورای عالی کار باید نقش میانجی را داشته باشد نه حاکمیت. باید نقش وسط را داشته باشد و درست تصمیمگیری کند.»
آخرین دادهها درباره میزان فقر در ایران تا سال ۱۴۰۱ بهروز شده و مطالعه آن نشان میدهد یکسوم خانوارهای ایرانی حداقل بهنوعی با خط فقر مطلق مواجهاند و ضریب جینی از مرز ۴۰ صدم گذشته و شاخص نابرابری درآمد در ایران هم ۵/۲۷ و در آموزش ۱/۳۷ است.
جامعهای که طبقه متوسط قدرتمند داشته باشد از مسائل معیشتی فراتر میرود و میتواند نگاه سیاسی بهتری داشته باشد. وقتی جامعه درگیر مسائل اولیه معیشت خود باشد، بحث مشارکت در انتخابات هم مفهوم سازندهای پیدا نمیکند. حتی فریب انتخاباتی در جامعهای که قشر متوسط بیشتری دارد کمتر رخ میدهد. متاسفانه در طول سالهای اخیر سیاستهای فقرزدایی مورد بی مهری قرار گرفته اند و فقط شعار داده میشود و تا زمانی که رونق اقتصادی در کشور حاکم نباشد نمیتوانیم انتظار فقرزدایی داشته باشیم. با یارانه دادن که نمیشود فقرزدایی کرد.
فقر به معنای نبود منابع کافی برای رفع نیازهای اساسی زندگی، غذای کافی برای خود و خانواده، سقفی بالای سر و منابعی برای تأمین هزینههای پوشاک، آموزش و بهداشت است. اقتصاد ۲۴ خط فقر در ایران را و کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای توعه یافته بررسی میکند.
یک فعال صنفی بازنشستگان گفت: هر سال که جلوتر آمدیم، فاصلهی مزد و مستمری با خط فقر بیشتر شد و البته اینها در حالیست که در یکی دو سال اخیر، لزوم تطابق افزایش حداقل دستمزد با نرخ تورم رسمی نیز نادیده گرفته شد.
رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان گفت: امروز بر اساس دادههای پایگاه رفاه ایرانیان افراد فقیر و اشخاصی که زیر خط فقر قرار دارند بر اساس کد ملی قابل شناسایی هستند.