یارانه ۴۰۰ هزار تومانی باعث انفجار قیمت‌ها خواهد شد؟ / گاهی خطر جراحی فراتر از انتظار است

اقتصاد۲۴-  کیمیا نجفی- آذر ماه سال ۸۹ داستان پرداخت یارانه‌های نقدی آغاز شد. حمایتی که از همان ابتدا مخالفان زیادی داشت، بسیاری از کارشناسان دائما نسبت به پرداخت‌های نقدی هشدار‌ها می‌دادند. آن‌ها معتقد بودند که پرداخت یارانه و یا افزایش مبلغ آن عاملی برای افزایشی نقدینگی خواهد بود و بدون شک مردم از حمایت‌های نقدی متضرر خواهند شد، اما با تمام این مخالفت‌ها پرداخت یارانه‌ها ادامه پیدا کرد و حالا پس از سال‌ها صحبت از افزایش مبلغ یارانه‌های نقدی به میان آمده است.

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی شامگاه دوشنبه در پنجمین گفت‌وگوی زنده تلویزیونی خود با مردم در خصوص جزئیات پرداخت یارانه‌های کالای اساسی گفت: «یک زنجیره وجود داشت و آنچه که تا به حال انجام می‌شد این بود که یارانه به تولیدکننده پرداخت می‌شد، اما الان به مصرف‌کننده پرداخت خواهد شد و در واقع ما حذف ارز ترجیحی را نداریم بلکه آن را از اول زنجیره به آخر زنجیره که مصرف‌کننده باشند می‌رسانیم تا خودشان سفره‌هایشان را مدیریت می‌کنند. بر این اساس سه دهک اول تقریباً هر نفر ۴۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند. دهک‌های چهارم تا نهم نیز هر نفر ۳۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند. قیمت نان و دارو و بنزین به هیچ وجه برای هیچکدام از مردم تغییر نمی‌کند و نان سنتی به دست همه مردم می‌رسد و بعد از اینکه زیرساخت‌ها را تکمیل کردیم، دارو نیز از مجرای بیمه‌ها به دست مردم می‌رسد و آن یارانه‌ای که واردکننده دریافت می‌کند به بیمه‌ها می‌رسد تا دارو با قیمتی که الان وجود دارد به مردم برسانند. نان و بنزین هم به این ترتیب هیچ افزایش قیمتی نخواهند داشت.»
رئیسی یادآور شد: «این کمک هزینه‌ای معیشتی برای دو ماه خواهد بود تا کالابرگ الکترونیکی آماده شود. ما دولتی صادق‌الوعد هستیم و این یارانه را پیش از اجرای طرح، برای مردم فراهم خواهیم کرد و به دست آنان خواهیم رساند. البته آنچه به عنوان کمک معیشتی قرار است به نان تعلق گیرد با این کمک هزینه معیشتی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومانی که قرار است به دهک‌های اقتصادی پرداخت شود، متفاوت است و در جای خودش پرداخت می‌شود و طبعا به این میزان یارانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومانی افزوده می‌شود.»

گاهی خطر جراحی خطرناک‌تر از چیزی است که تصور می‌شود

ابراهیم نکو، دبیر دوره نهم کمیسیون اقتصادی مجلس در پاسخ به این پرسش که افزایش یارانه‌های نقدی چه تاثیری بر اقتصاد و معیشت خانوار‌ها خواهد داشت به اقتصاد ۲۴ گفت: جراحی اقتصادی در برخی مواقع لازم و ضروری است. به بیان دیگر گاهی اوقات لازم است که در اقتصاد یک کشور خطر کرد تا به واسطه آن ساختار‌ها اصلاح شود. اما جراحی اقتصادی در برخی از مواقع خطرناک‌تر از آن چیزی است که تصور می‌شود و می‌تواند تبعات سنگینی را به همراه داشته باشد. ما هنوز شاهد تبعات یارانه جزئی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی که از سال ۸۹ به خانوار‌ها پرداخت شد هستیم. همان یارانه جزئی هنوز هم در افزایش تورم و نامتعادل کردن عرضه و تقاضا تاثیر‌گذار است.

وی افزود: وقتی قانون هدفمندی یارانه‌ها تصویب و به اجرا گذاشته شد آن چیزی که اتفاق افتاد با آن چیزی که هدف اصلی بود فاصله بسیاری داشت و بدنه اقتصاد کشور را با زخم‌های بی شماری مواجه کرد؛ بنابراین با توجه به تجربه‌ای که از پرداخت یارانه‌های نقدی در گذشته داریم می‌توان گفت که تصمیم دولت برای افزایش مبلغ یارانه‌ها یک تصمیم بسیار خطرناکی است و این جراحی اقتصادی از آن چیزی که تصور می‌شود ریسک بالاتری دارد.
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: کشور در سال‌های اخیر با کمبود درآمد و کسری بودجه روبه‌رو بوده و این وضعیت برای سال جاری نیز ادامه‌دار است؛ بنابراین در چنین شرایطی هدایت حجم زیادی نقدینگی به سمت جامعه می‌تواند تبعات سنگینی را به همراه داشته باشد.
دبیر دوره نهم کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: وقتی حمایت‌ها نقدی باشد در هر کشور و هر اقتصادی در نهایت منجر به افزایش قیمت‌ها خواهد شد. به بیان دیگر پیام حمایت‌های نقدی این است که شما در آینده شاهد گرانی کالا‌ها خواهید بود.

اگر شرایط اقتصاد کشور مناسب باشد می‌توان تبعات برخی تصمیمات را جبران کرد

وی افزود: حمایت‌های نقدی تبعاتی را برای اقتصاد کشور‌ها به دنبال دارد، اما اگر شرایط آن کشور آرام و از ثبات اقتصادی برخوردار باشد با برنامه‌هایی تبعات به سرعت سر و سامان پیدا می‌کنند و خنثی می‌شوند. اما متاسفانه در کشور ما دولت‌ها با افراد نابلدی که در تیم اقتصادیشان داشته‌اند هر کدام آسیبی به اقتصاد وارد کرده و رفته‌اند بنابراین جبران تبعات کار دشواری خواهد بود. اکنون پرداخت یارانه‌های نقدی می‌تواند یک شاهکار اقتصادی باشد، اما به شرط اینکه دولت سیزدهم بتواند تبعات آن را به سرعت کاهش دهد.
وی گفت: دولت باید بتواند ابزار و جنبه‌های نظارتی خود را بسیج کند و در یک حالت آماده‌باش با گروه‌هایی که نظم اقتصادی را بر هم می‌زنند را به شدت برخورد کند. از سوی دیگر تیم اقتصادی دولت باید با تیم‌های اقتصادی نهاد‌ها و ارگان‌ها در تعامل با یکدیگر باشند تا در مدت کوتاه بتوانند بهترین راه‌های نظم‌دهی به اقتصاد و حمایت از خانواده‌ها را در دستور کار قرار دهند.
ابراهیم نکو در پایان گفت: دولت می‌تواند به جای حمایت‌های نقدی بی هدف و بدون برنامه ریزی شده حمایت را به صورت سبد کالا همراه با نظارت کافی برای خانوار‌ها در نظر بگیرد.