قطعِ تصویربرداری پیش از قطع‌نامه

اقتصاد۲۴- اما نخستین صداها و خبرها در همان نخستین دقایق بعدازظهر روز چهارشنبه و از تهران به گوش رسید و در حالی محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه نشست هفتگی هیات دولت و بهروز کمالوندی، سخنگوی این سازمان نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری صداوسیما، به تشریح برخی اقدامات و تصمیمات جمهوری اسلامی در واکنش به احتمال تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس پرداختند که ساعتی پیش از انتشار اظهارنظر این دو مقام، سازمان انرژی اتمی در اطلاعیه‌ای رسمی از توقف فعالیت تعدادی از دوربین‌های فراپادمانی آژانس در ایران خبر داد. آن‌طور که در متن اطلاعیه این سازمان آمده است، «جمهوری اسلامی ایران تاکنون همکاری‌های گسترده‌ای با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته است که متأسفانه آژانس بدون اینکه در نظر داشته باشد که این همکاری‌ها ناشی از حُسن‌نیت ایران است نه‌تنها قدردان این همکاری‌ها نبوده بلکه به‌نوعی آن را وظیفه ایران نیز تلقی کرده است؛ به همین دلیل تصمیم گرفته شد از امروز فعالیت‌ دوربین‌های فرا‌پادمانی دستگاه اندازه‌گیری برخط سطح غنا OLEM‌ و فلومتر آژانس قطع شود که دستور آن به مسئولین مربوطه داده شده است، البته بیش از ۸۰ درصد از دوربین‌های موجود آژانس دوربین‌های پادمانی هستند که کمافی‌السابق فعالیت این دوربین‌ها ادامه خواهد یافت.»

این اقدام در شرایطی رقم خورد که پیش‌تر وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نیز با اشاره به رایزنی‌هایی که در این رابطه با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته، نسبت‌به چگونگی مواجهه شورای حکام آژانس با پرونده ایران هشدار داد. حسین امیرعبدالهیان که در آستانه برگزاری نشست دیروز شورای حکام آژانس در توییتی به این مهم اشاره می‌کرد، نوشت: «با جوزف بورل در مورد مذاکره برای لغو تحریم‌ها و چگونگی ادامه آن رایزنی کردیم. اگر بانیان قطعنامه ضدایرانی در IAEA روش تهدید را دنبال کنند، مسئول همه عواقب آن هستند.» او با تاکید بر استقبال جمهوری اسلامی از آن‌چه «توافق خوب، قوی و پایدار» توصیف کرد، خاطرنشان‌کرد: «توافق در دسترس است اگر آمریکا و سه کشور اروپایی واقع‌بین باشند!»

اما در شرایطی که اعضای شورای حکام آژانش همچنان در وین به بحث و گفت‌وگو درباره قطعنامه تروئیکای اروپا علیه ایران مشغول بودند، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران با حضور در یکی از مراکز هسته‌ای بر قطع فعالیت دو دوربین آژانس نظارت کرد. این در حالی بود که اگرچه تا زمان نگارش این گزارش همچنان خبری از نشست شورای حکام بیرون نیامد و بحث و گفت‌وگوی اعضای شورای حکام آژانس در وین ادامه داشت، برخی منابع خبری داخل کشور ازجمله خبرگزاری فارس اقدام به انتشار متنی کردند که عنوان شده بود متن همان بیانیه مشترکی است که 3 کشور اروپایی در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه جامع اقدام مشترک منتشر کردند. بیانیه‌ای که در حالی بهروز کمالوندی آن را نامناسب خواند که این سه کشور در آن تاکید دارند که «از پیشروی هسته‌ای ایران عمیقا نگران هستیم.» همچنین در بخشی از این ضمن قدردانی از مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌خاطر آن‌چه «گزارش‌دهی‌های درباره تعهدات ایران تحت برنامه جامع اقدام مشترک، باوجود محدودیت‌هایی که برای راستی‌آزمایی و فعالیت‌های نظارتی‌اش در ایران ایجاد شده»، نوشتند: «ما از ادامه پیشروی هسته‌ای که مدیرکل در این گزارش مستند کرده، عمیقا نگران هستیم. در نتیجه فعالیت‌های هسته‌ای ایران که برای سه سال است که در تضاد با برجام بوده، هم اکنون برنامه هسته‌ایش بیش از هر زمان دیگری در گذشته پیشروی داشته است. این موضوع در حال تهدید امنیت بین‌المللی بوده و خطر تضعیف رژیم عدم اشاعه جهانی را به همراه دارد.»

بیشتر بخوانید: واکنش رئیسی به قطعنامه شورای حکام علیه ایران

در این بیانیه ضمن ابراز نگرانی نسبت‌به «انباشته شدن هشدارآمیز مواد غنی‌سازی شده به‌خصوص اورانیوم بسیار غنی شده تا غنای ۶۰ درصد و اورانیوم غنی شده تا ۲۰ درصد» که به باور تروئیکا، «زمان گریزی را که ایران برای نخستین سلاح هسته‌ای نیاز دارد، کاهش داده و عدم اعتماد درباره مقاصد ایران را تشدید می‌بخشد»، آمده‌است: «پیشروی‌های هسته‌ای ایران نه‌تنها خطرناک و غیرقانونی بوده، بلکه این فعالیت‌ها خطر از هم پاشیدن توافقی را به همراه دارند که ما با یکدیگر با دقت برای احیای برجام تنظیم کردیم.» این 3 کشور اروپایی در بخش دیگر بیانیه خود به بحث راستی‌آزمایی اشاره کرده و با ابراز تاسف نسبت‌به آن‌که «ایران از فرصت دیپلماتیک برای انعقاد توافق استفاده نکرده»، آورده‌اند: «ما همواره شفاف ساخته‌ایم که اولویت ما احیای برجام بوده است. به طور مشابه ما شفاف ساخته‌ایم به دلیل ادامه ایران در پیشروی قابلیت‌های هسته‌ای، تضعیف مزایای عدم اشاعه توافق و در نتیجه امکان دستیابی به توافق، این توافق نمی‌تواند تا ابد بر روی میز باقی بماند.»

اما در شرایطی که با نزدیک شدن به ساعات پایانی روز گذشته، احتمال رای‌گیری در روز پنجشنبه جدی‌تر مطرح می‌شد، رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواست که نفوذ سیاسی درون خود را متوقف کند و به اساسنامه خود پایبند باشد. اسلامی که در این رابطه با شبکه الجزیره گفت‌وگو می‌کرد، در بخشی از سخانش تاکید کرد: «اراده جدی نزد مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای قانع‌کننده اعلام کردن پاسخ‌های ما وجود ندارد.» او با تاکید بر این‌که «سلاح هسته‌ای هیچ جایی در استراتژی ما نداشته و آنچه که در این رابطه گفته می‌شود، فقط اتهاماتی مغرضانه است»، تصریح کرد: «سهم ما از انرژی هسته‌ای فقط ۳ درصد است اما ۲۵ درصد از فعالیت بازرسان در خاک ما انجام می‌شود.» اسلامی در رابطه با غنی‌سازی در سطح ۹۰ درصد نیز گفت: «این امر منوط به تصمیم مسئولان ذی‌ربط است، ما تصمیمات خود را در رابطه با غنی‌سازی اورانیوم برای اهداف تحریک‌آمیز نمی‌گیریم.» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران که در رابطه با احتمال دسترسی آژانس به تصاویر دوربین‌ها، این مسئله را به سرنوشت توافق مربوط دانست و تاکید کرد: «صرف‌نظر از سرنوشت توافق ما فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای خود را ادامه می‌دهیم.» اسلامی در عین حال خاطرنشان کرد که جمهوری اسلامی آمادگی دارد در برابر تعهد طرف مقابل خود نیز به همان اندازه به تعهدات توافق بازگردد.

همزمان بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی نیز در توضیحاتی در ارتباط با اطلاعیه اخیر این سازمان درباره توقف فعالیت تعدادی از دوربین‌های فراپادمانی آژانس در ایران، تاکید کرد: «۸۰ درصد از دوربین‌های آژانس پادمانی هستند و ما متعهد به پادمان هستیم و آنها کماکان فعالیت خود را انجام می‌دهند. دوربین‌هایی که قرار است فعالیتشان قطع شود و امروز از بعضی سایت‌ها شروع کردیم، دوربین‌های فراپادمانی است و اطلاعاتی ضبط می‌شد که بعدا می‌توانست توسط آژانس استفاده شود و ما این اطلاعات را دیگر در اختیار آژانس نمی‌گذاریم و امیدواریم با اقداماتی که انجام می‌شود این‌ها به خودشان بیایند و روش و منش خود را عوض کنند.»

حال در شرایطی که به نظر می‌رسد هنوز باید چند ساعتی بیشتر منتظر تصمیم‌گیری نهایی شورای حکام آژانس باشیم تا مشخص شود که آیا قطعنامه‌ای از سوی این نهاد علیه ایران صادر می‌شود یا برخلاف آن‌چه تروئیکای اروپا با حمایت ایالات متحده پیشنهاد کرده‌اند، خبری از قطعنامه نیست، آن‌چه مسلم است این است که طرفین هم‌اکنون بیش از هر زمان دیگر از یکدیگر دور شده و در این اوضاع، فارغ از آن‌که فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی چه سرنوشتی دارد، آن‌چه مسلم است تحریم‌های اقتصادی علیه ایران دشواری‌های زندگی و معیشت ایرانیان همچنان پابرجاست.

منبع: روزنامه پیام ما