آغاز دوئت برجام در دوحه

اقتصاد۲۴- روند آغاز مذاکرات برجامی با چنان سرعتی در حال انجام است که حتی می‌توان به نتیجه‌بخش‌بودن مذاکرات آتی در دوحه امید بست. طرفین اصلی مذاکره در دوحه حاضر شده‌اند و علی باقری‌کنی اولین جلسه از این دور مذاکرات با ارنیکه مورا برگزار کرد تا مذاکره غیرمستقیم ایران و آمریکا در خلوتی میز اصلی مذاکرات کلید خورده باشد. توافق این دو کشور به معنای نهایی‌شدن احیای برجام و رفع تحریم‌ها خواهد بود. پس از سفر رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران و دیدار با مقامات کشورمان اعلام شد که بر‌اساس تصمیم ایران و آمریکا، مذاکرات برجامی با هدف رفع اختلافات میان دو کشور در روز‌های آتی (سه‌شنبه و چهارشنبه) از سر گرفته می‌شود. این دور از مذاکرات برخلاف دوره‌های قبل که در وین برگزار شده است، با موافقت ایران و آمریکا و نماینده اتحادیه اروپا در دوحه قطر برگزار می‌شود.

رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، دوشنبه وارد دوحه شد و دیروز با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر خارجه قطر، دیدار و درباره ایران رایزنی کرد. دیروز هم علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران، در رأس هیئتی وارد دوحه شد. حمیدرضا دهقانی، سفیر جمهوری اسلامی ایران، در بدو ورود علی باقری و هیئت مذاکره‌کننده کشورمان به دوحه ضمن خوشامدگویی به او در توییتی نوشت: بدون هرگونه پیش‌داوری و ابراز بدبینی یا خوش‌بینی غیرواقعی، برای آن‌ها در انجام مأموریت مهم خود در تأمین منافع ملت بزرگ ایران آرزوی موفقیت دارم.

در همین راستا خبرگزاری رویترز به نقل از یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نوشته است آمریکا و ایران این هفته در دوحه مذاکرات غیرمستقیم خواهند داشت. رویترز همچنین نوشت که این منبع گفته است: ایران باید تصمیم بگیرد از خواسته‌هایی که فراتر از توافق هسته‌ای هستند، صرف‌نظر کند. علاوه‌بر‌این سعید خطیب‌زاده، سخنگوی سابق وزارت امور خارجه کشورمان، در آخرین نشست خبری خود درباره ازسرگیری مذاکرات برجامی گفت: زمان قطعی برگزاری مذاکرات رفع تحریم‌ها قطعی شده و مکان آن نیز تقریبا مشخص است و ان‌شاء‌الله در چند ساعت آتی تصمیمات نهایی در این زمینه اعلام خواهد شد.

بیشتر بخوانید: گفت‌وگوی رابرت مالی با وزیر خارجه قطر درباره ایران

خطیب‌زاده افزود: این مذاکرات درمورد ابعاد هسته‌ای نیست؛ بلکه درمورد بخش‌های اختلافی است که در ارتباط با رفع تحریم‌ها باقی مانده است؛ بنابراین هیچ چیزی به توافقات انجام‌شده در وین افزوده نمی‌شود و باید گفت چیزی به مذاکرات وین افزوده نمی‌شود و چیزی هم کاسته نمی‌شود. او همچنین بیان کرد: این مذاکرات غیر‌مستقیم است و من باید به شما عرض کنم اکنون توپ در زمین واشنگتن است و اگر آمریکایی‌ها با پاسخ مناسب حضور پیدا کنند، می‌توانیم به سمت توافق نهایی حرکت کنیم.

وزیر خارجه فرانسه هم در تماس تلفنی با همتای قطری خود درخصوص تحولات مذاکرات هسته‌ای با ایران رایزنی داشته و وزارت خارجه قطر اعلام کرده که کاترین کولونا، وزیر خارجه فرانسه در تماسی تلفنی با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر خارجه قطر درخصوص آخرین تحولات مذاکرات هسته‌ای ایران رایزنی کرد و در این تماس تلفنی بر اهمیت گفتگو‌های منطقه‌ای با ایران و نزدیک‌کردن رویکرد‌ها میان طرف‌های مختلف تأکید داشت.

دیروز همچنین هفت کشور صنعتی در پایان اجلاس سه‌روزه آلمان در بیانیه‌ای از اینکه طرف‌های برجام تاکنون نتوانسته‌اند در مسیر احیای برجام گام بردارند، ابراز تأسف کردند. آن‌ها مدعی شدند که با دیگر شرکای بین‌المللی همکاری خواهند کرد تا مسئله افزایش فعالیت‌های هسته‌ای ایران را مورد توجه قرار دهند.

در‌این‌بین وزیر جنگ اسرائیل در واکنش به ازسرگیری قریب‌الوقوع مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا برای احیای توافق هسته‌ای، گفت، این رژیم به همکاری با قدرت‌های غربی درباره این توافق ادامه می‌دهد و مخالفتش نه با خود توافق هسته‌ای، بلکه با «توافق بد» است. بنی گانتس، وزیر جنگ اسرائیل، در آستانه از‌سرگیری مذاکرات برجامی، گفت که رژیم اسرائیل با قدرت‌های جهانی بر سر هر توافقی که از مذاکرات هسته‌ای با ایران حاصل شود، همکاری خواهد کرد.

اظهارات گانتس در حالی مطرح می‌شود که به‌تازگی در برخی گزارش‌ها مطرح شده که یائیر لاپید، وزیر امور خارجه اسرائیل و نخست‌وزیر گردشی این رژیم از جوزپ بورل به خاطر رایزنی‌هایش در ایران برای برطرف‌کردن آخرین موانع بر سر راه از‌سرگیری مذاکرات برجامی به تندی انتقاد کرده است. علاوه‌بر‌این روزنامه تایمز اسرائیل در گزارشی نوشت که مقامات ارشد نظامی این رژیم بر سر موضع اسرائیل در مذاکرات احیای توافق هسته‌ای ایران اختلاف نظر دارند.

در این گزارش آمده است: «حامیان احیای برجام می‌گویند توافق مزبور به ارتش فرصت می‌دهد برای حمله‌های گسترده‌تر به ایران آماده شود و با دیگر تهدیدات منطقه‌ای مقابله کند؛ اما گمان می‌رود این نظر در حلقه مقامات در اقلیت باشد. چندین ژنرال ارتش رژیم صهیونیستی، از‌جمله رئیس ضد اطلاعات ارتش، با وجود سیاست رسمی این رژیم، از چندی پیش شروع به حمایت از احیای توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهان کرده‌اند». در این گزارش آمده است: «اسرائیل مخالف سرسخت بازگشت به قرارداد ۲۰۱۵ است و از هنگام امضای آن کارزاری علیه آن آغاز کرده و ایران را غیرقابل اعتماد می‌داند که از اجرای تعهدات خود سر باز می‌زند». همچنین بنا بر گزارش روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحارانوت، «مقامات ارشد اطلاعاتی اسرائیل اکنون به این باور رسیده‌اند که یک توافق بد از توافق‌نکردن بهتر است؛ زیرا به اسرائیل فرصت می‌دهد برای رویکرد گسترده‌تر علیه ایران آماده شود.

بیشتر بخوانید: شمارش معکوس برای آغاز مذاکرات دوحه

سال گذشته شاهد تشدید تلاش ارتش رژیم صهیونیستی در آمادگی برای مقابله مؤثر علیه تهدید ایران بودیم و اوایل ماه جاری ده‌ها جت جنگنده نیروی هوایی این رژیم بر فراز دریای مدیترانه حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران را تمرین کردند». در بخشی از این گزارش از مقامات حامی بازگشت به توافق هسته‌ای اشاره شده و آمده است که «سرلشکر آهارون هالیوا، رئیس ضد اطلاعات نظامی ارتش و سپهبد آمیت سعر، که شاخه پژوهشی ضد اطلاعات نظامی زیر نظر او است و سرلشکر اورن ستتر، رئیس اداره استراتژیک ارتش اسرائیل و سرلشکر تال کلمان، مقام مسئول ارتش اسرائیل در امور ایران حامی بازگشت به توافق هسته‌ای هستند».

براساس آنچه تاکنون به صورت غیر‌رسمی منتشر شده، در این دور از گفتگو‌ها که پس از سه ماه وقفه انجام می‌شود، نمایندگان ایران و آمریکا با تسهیلگری نماینده اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات برجامی حضور دارند و نمایندگان کشور‌های روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان حضور ندارند. نشست دوحه با هدف بررسی و گفتگو بر سر اختلافات میان ایران و آمریکا بر سر بازگشت به برجام برگزار می‌شود و به سیاق گذشته مذاکرات با واسطه‌گری و هماهنگی هماهنگ‌کننده مذاکرات انجام می‌شود.

به جز برجام و موضوعات مطرح از گذشته تاکنون موضوع دیگری در دستور کار هیئت‌های سیاسی نیست. طبق تحلیل‌های منتشر‌شده قرار است با تمرکز بر رفع اختلاف‌های ایران و آمریکا برای احیای برجام بدون حضور کشور‌های اروپایی عضو برجام و چین و روسیه روند مذاکرات سرعت بگیرد و شاید این‌گونه در زمان کمی شاهد امضای توافق نهایی برای رفع تحریم‌ها باشیم.

در این رابطه رئیس‌جمهور فرانسه هم خواستار بازشدن گره روابط ایران و آمریکا و بازگشت نفت این کشور به بازار شد تا به رفع مشکل کمبود نفت در بازار کمک شود. این سخن به‌عنوان واکنش مثبت و آغوش باز اروپا به بازگشت ایران به بازار با احیای برجام شده است.