کسی اروپا را درک نمی کند

اقتصاد۲۴- اگر بیشتر جهان با بهای بالاتر انرژی دست به گریبان است، اروپا در منگنه افتاده و رهبران اروپایی را وادار شده اند برنامه های کمک مالی و تدابیر اضطراری را در نظر بگیرند تا مصرف کنندگان را از آسیب فشار اقتصادی در زمستان آینده در امان نگه درند.

بزرگترین مشکل به بهای فورانی گاز طبیعی باز می‌گردد که موج نگرانی را در سراسر این قاره به راه انداخته، تورم را افزایش می‌دهد، صنایع را مختل می‌سازد و مردم عادی را هنگامی که صورت حساب‌های برق و گاز خود را می‌بینند، شوکه می‌کند.

بهای گاز طبیعی در اروپا، اکنون حدود ده برابر بیشتر از میانگین یک دهه گذشته است و ده برابر گرانتر از بهای آن در ایالات متحده. آلکس مونتون Alex Munton، کارشناس بازار‌های جهانی گاز در گروه انرژی راپیدان که یک شرکت مشاوره است، می‌گوید که بهای گاز طبیعی اروپا چنان گران است که گویی برای هر بشکه نفت خام، پانصد دلار می‌پردازید. تازه اکنون در ماه‌های خوب سال هستیم.

مونتون می‌گوید: "اوضاع به نقطه بحران رسیده است. ما با قیمت‌های نجومی گاز روبه رو هستیم و تازه هنوز چند ماهی با فصل زمستان که در آن تقاضا برای گاز طبیعی واقعا به اوج می‌رسد، فاصله داریم. یک بلاتکلیفی واقعی وجود دارد که آیا گاز کافی برای برآورده کردن تقاضا در زمستان در دسترس هست یا نه. " مشکل کمبود گاز، عمدتا به جنگ روسیه در اوکراین باز می‌گردد که صادرات گاز روسیه به اروپا را مختل کرده و در همه جای دنیا هم قیمت‌ها را بالا برده است.

اما مشکل تنها به جنگ اوکراین محدود نمی‌شود: روش‌های جایگزین تامین گاز، گران و پرهزینه هستند، دگرش آب و هوایی، رودخانه‌ها را خشک کرده تا حدی که بسیاری از نیروگاه‌های هسته‌ای اروپا از مدار خارج شده اند و بیش از یک دهه است که سیاستمداران اروپایی درباره چگونگی درج سازوکار‌های ضدشوک در سیستم، سردرگم مانده اند.

بهای برق در آلمان و فرانسه دوباره این هفته رکورد زد که بازتابی است از شرایط اضطراری عمیق شونده اروپا. در شرایطی که کشور‌ها زیر بار فشار اقتصادی شانه خم می‌کنند، به تدابیر فوق العاده روی آورده اند: بریتانیا هشتاد درصد افزایش برای انرژی خانگی را اعلام کرده و آلمان صورتحساب‌ها را تا تقریبا پانصد یورو افزایش داده است. رابرت هابِک Robert Habeck، وزیر انرژی آلمان می‌گوید: "تن‌ها جایگزین، سقوط بازار انرژی آلمان و همراه با آن بخش‌های بزرگی از بازار انرژی اروپا بود. "

اروپا در شرایط معمول، می‌توانست ذخیره گاز خود را در تابستان افزایش دهد و در زمستان مصرف کند. اکنون با سر رسیدن ماه‌های سردتر و فشردن گلوی جریان تامین گاز توسط روسیه، اروپا برای پر کردن مخازن خود در تنگنا قرار گرفته است. تا به اینجا، به باور کارشناسان، کشور‌های اروپایی تا حد زیادی توانسته اند برنامه‌های خود را پیش ببرند، اما معنی اش این نیست که در زمستان آینده مشکلی پیش نخواهد آمد.

بیشتر بخوانید: فرصت دوگانه بازگشت ایران به برجام و بازار‌های انرژی اروپا/ بازی روسیه با مهره برجام و نفت ایران در بازار‌های اروپا

مونتون می‌گوید: "اروپا در زمستان، معمولا بخش بزرگی از ذخایر خود را می‌سوزاند و همزمان مقادیر زیادی گاز هم از دیگر منابع تامین می‌کند. اروپا به هر دوی این‌ها نیاز دارد، اما وقتی به زمستان فکر می‌کنیم، یک تهدید واقعی هست که هیچ گازی از روسیه وارد نشود. در شرایط معمول، عرضه گاز از روسیه، حدود چهل درصد از واردات اروپا را شکل می‌دهد.

مونتون می‌افزاید که بدون گاز روسیه، کشور‌های اروپایی مجبورند که به واردات گاز مایع شده، بیشتر هم از ایالات متحده، متکی باشند. مشکل این است که آسیا – یک بازار بزرگتر گاز طبیعی – خود با مشکل عرضه دست به گریبان است که در نتیجه قیمت‌های گاز پیوسته از بهای گازی که با خطوط لوله شرق اروپا تامین می‌شد، گرانتر در می‌آید. وی می‌افزاید: "این واقعا بحرانی است که اروپا و جهان با آن دست به گریبانند. "

در شرایطی که اروپا، عرضه گاز روسیه را کنار می‌گذارد، بسیاری از رهبران کشور‌های اروپایی در تقلای شتاب آلود بستن قرارداد‌های تازه برای تامین گاز از دیگر کشور‌ها هستند. ایتالیا، گاز بیشتری را از الجزایر وارد می‌کند و دیگر کشور‌ها هم به جمهوری آذربایجان، نروژ و قطر رو آورده اند. آلمان هم ابزار امیدواری کرده که یک قرارداد تازه تامین گاز مایع با کانادا داشته باشد که البته چندان خوشبینانه نیست.

دیگر کشورها، سرمایه گذاری قابل توجهی در زیرساخت‌های گاز مایع خود کرده اند. آلمان در تقلای ساخت پنج ترمینال برای واردات گاز مایع است و هلند، فنلاند و ایتالیا به دنبال تامین واحد‌های شناور بیشتر برای واردات گاز هستند.

اما کارشناسان می‌گویند که برای آینده نزدیک، کار بیشتری برای تامین گاز نمی‌شود کرد. جیسون بوردوف Jason Bordoff، مدیر مرکز سیاست جهانی انرژی در دانشگاه کلمبیا و مشاور ویژه پیشین باراک اوباما، رئیس جمهوری اسبق ایالات متحده می‌گوید: "محدودیت‌هایی برای اقدام در آینده نزدیک برای واردات گاز بیشتر به اروپا وجود دارد چرا که هم اکنون، گاز مایع بیشتری در دنیا در دسترس نیست. "

رهبران اروپایی، همچنین سیاست‌های صرفه جویانه‌ای را در داخل کشورهایشان به اجرا در آورده اند. اسپانیا که پیش از این هم به کارگران توصیه می‌کرد که برای جلوگیری از مصرف انرژی، کراوات نبندند، این هفته یک برنامه صرفه جویی انرژی تازه را تصویب کرد که شامل محدودیت‌هایی برای تهویه‌ها و سامانه‌های گرمایشی است. فرانسه تهدید کرده که فروشگاه‌هایی را که به دستگاه‌های تهویه مجهز هستند و در‌های ورودی شان بسته نمی‌شود را جریمه می‌کند و آلمان نورپردازی‌های روی مجسمه‌ها در شهر برلین را خاموش کرده است. برخی از آلمان‌ها هم به ذخیره چوب برای زمستان آینده رو آورده اند. این گام‌ها در شرایطی برداشته می‌شود که آلمان درگیر بحثی برای تاخیر در تعطیل کردن آخرین نیروگاه‌های برق هسته‌ای خود است تا بحران کنونی را پشت سر گذارد.

بوردف می‌گوید: "بازنشسته کردن نیروگاه‌های هسته ایِ بیشتر، آن هم در هنگامه بدترین بحران انرژی که اروپا مدت هاست به خود ندیده، به نظر نادرست باشد. این کار با توجه به منابع عرضه جایگزین انرژی، همچون گاز طبیعی، بحران را عمیق‌تر می‌کند. ".

اما مونتون از گروه مشاوره انرژی راپیدان می‌گوید که سر پا نگه داشتن تاسیسات، به آن آسانی که به نظر می‌رسد نیست. وی می‌گوید: "شرکت‌ها و گردانندگان این نیروگاه‌ها با یک برنامه زمانبندی شده برای خاتمه دادن به فعالیت خود در یک نقطه زمانی مشخص کار می‌کردند – پایان سال جاری – و نیروگاه را بر همین پایه مدیریت می‌کردند. اکنون، اگر به آن‌ها گفته شود که باید به کار خود ادامه دهید، دشواری‌های زیادی ایجاد خواهد شد. "

روشن نیست که صنایع و خانواده‌ها می‌توانند تا کجا دوام آورند. برای مثال، بخش اقتصادی دانشگاه آکسفورد می‌گوید که بخش‌های بزرگی از انگلستان در انتظار تورم دو رقمی ناشی از قیمت‌های فورانی انرژی و پسرفت شدید در برآورد‌های تولید ناخالص داخلی است. وضع اروپا هم چندان بهتر نیست. "فکر می‌کنیم که بخش صنایع اروپا در ماه‌های آینده با رکود روبه رو شود و خانواده‌ها هم از پیامد‌های بحران کنونی در امان نخواهند بود. "

منبع: فارن پالسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی