کسی که ۳۰ سال قانع نشده، چطور با یک جلسه گشت ارشاد قانع می‌شود؟

اقتصاد۲۴- پس از گذشت حدود سه هفته از اعتراضات مردمی که به واسطه فوت مهسا امینی و عملکرد گشت ارشاد ایجاد شده است، می‌گذرد. حال سوال اصلی این است گشت ارشاد که تحت عنوان پلیس امنیت اخلاقی کارش را دنبال می‌کرد و سه هفته‌ای است که از سطح شهر‌های کشور جمع شده است، باید برای همیشه منحل شود و یا به تغییر رویه روی بیاورد؟

سیدالبرز حسینی نماینده خدابنده در مجلس یازدهم در پاسخ به این سوال می‌گوید: گشت ارشاد، بخشی از مجموعه سیستم نیروی انتظامی است. از این‌رو، نیروی انتظامی وظیفه بخش امنیت داخلی ما را به عهده دارد که امنیت اخلاقی هم طبق قانون ذیل آن تعریف شده است، اما شایسته بود که نیروی انتظامی از عملکرد گشت ارشاد در سال‌های متمادی که انجام وظیفه می‌کرد، گزارشی به مردم می‌داد. یعنی باید یک بازخوردی از کار خود می‌گرفت و اعلام می‌داشتند که چند درصد مسائل اجتماعی به واسطه کار آن‌ها، اصلاح شده و چقدر موفق به ایجاد رضایت نسبی در کشور شدند.

او می‌گوید: به هیچ وجه در این گزارش علمی نباید دخل و تصرفی صورت بگیرد و ضرورت دارد که نظرات مردم هم در آن، منظور شود. اگر این کار تا پیش از این اتفاقات رخ می‌داد، از این رویه استفاده بدی نمی‌شد و تفاسیر مختلفی هم درنمی‌آمد.

عضو مجمع نمایندگان استان زنجان می‌گوید: در گشت ارشاد بناست قانون به افراد متذکر شود، اما با اتفاقاتی که افتاده به نظر من، دیگر بحث حجاب نیست. حجاب به اندازه مسائل شرعی، دینی و عرفی زندگی ما، عمیق است. یعنی جامعه نسبت به بحث حجاب، حالت انفعالی ندارد. آن چیزی که در این قضایا اتفاق افتاده و در آن اجحاف شد، خود حجاب است. از این‌رو، خیلی از افرادی که در کشور منتظر بودند افکار را به جا‌های دیگر منحرف کنند، سوار بر بستر مسائل حجاب شدند، یعنی خواسته‌های دیگر در جامعه بود که به نظرم این‌جا مسئله حجاب را مستمسک قرار دادند.

بیشتر بخوانید: بحران بی‌اعتمادی چطور اعتراض را به خشونت کشید؟

حسینی می‌گوید: اینکه گشت ارشاد خوب است یا نه، نیاز به کار تحقیقی و میدانی دارد، اما ذائقه مردم می‌گوید که این حوزه نتوانسته آن چیزی که مدنظر بوده را به نتیجه برساند. به نوعی عموم مردم ناراضی از نحوه برخورد گشت ارشاد هستند که اگر بنا باشد خلاف آن ثابت شود، عمل‌کننده به قانون می‌باید آمار و ادله کافی را ارائه دهد تا مشخص شود چقدر بازدارندگی و اصلاح در این رابطه در جامعه به منصه ظهور رسیده است.

ذهنیت بد نسبت به گشت ارشاد آنقدر عمیق شده که بقیه رسالت نیروی انتظامی را هم زیر سوال می‌برد

وی می‌گوید: موضوع اخیر در خصوص گشت ارشاد به قدری عمق پیدا کرده که بقیه رسالت نیروی انتظامی را هم زیر سوال می‌برد. یعنی به این واسطه، یک ذهنیت بد ایجاد شده است. جای تامل دارد که این سیستم، افراد را مورد تذکر لسانی قرار می‌دهند و به مکانی می‌برند تا در ظرف نیم ساعت یا یک ساعت آن‌ها را آموزش دهند. فردی که حدود ۳۰ سال در نظام آموزشی و فرهنگی کشور تربیت شده و به این نقطه رسیده است، چطور می‌تواند در یک جلسه کوتاه گشت ارشاد قانع شود. از این‌رو، سوالاتی زیادی در ذهن مردم است که باید برای اقناع‌کردن آن‌ها تلاش داشت.

آستانه صبر مردم پایین آمده است

نماینده خدابنده می‌گوید: در اتفاق اخیر، انحرافاتی رخ داد و باعث شد بخشی از جوانان از حیث اعتراض پای کار بیایند. من فکر می‌کنم مشکلات اقتصادی کشور و معیشتی مردم که در این سال‌ها اتفاق افتاده، آستانه صبر مردم را پایین آورده و در این اعتراضات خود را نشان داد. اگر بخش‌های دیگر کشور را اصلاح کنیم و مخصوصاً برای جوانان شغل، بستر گذران زندگی، شادابی و... ایجاد کنیم، جلوی خیلی از سوءاستفاده‌ها گرفته می‌شود. متاسفانه در این زمینه ایراداتی داریم و به وظایف عمل نشده است؛ یعنی هم نهاد‌های حوزه فرهنگی و هم نهاد‌های بخش اقتصادی باید عملکرد منطقی‌تری می‌داشتند.

حسینی در پاسخ به اینکه گفته می‌شود، چون بخش عمده نیرو‌های انتظامی برای کنترل اعتراضات در کف خیابان به سر می‌برند و این باعث شده آمار سرقت و... افزایش پیدا کند، گفت: وقتی جایی مورد بی‌نظمی واقع شود، می‌توان پیش‌بینی هر اتفاق و یا ناملایمات اجتماعی را داشت. از این‌رو، نیروی انتظامی نباید طوری عمل کند که از دیگر وظایف خود در برابر اشرار و افرادی که به جان و ناموس مردم آسیب می‌زنند، باز بماند و عقب‌نشینی کند؛ یعنی باید تعادلی اتفاق بیفتد. به نظر من ادامه‌دادن موضوع به بقیه رسالت‌ها خدشه وارد می‌کند. در مسائل اجتماعی، چکشی عمل‌کردن، عکس جواب می‌دهد که باید به آن توجه ویژه داشت.

چه کردیم که ملتی که یک روز برای کشف حجاب مبارزه می‌گرد، امروز روسری می‌سوزاند

وی می‌گوید: پایه خیلی از مسائل اجتماعی ما، مسائل شرعی است که به دین ما برمی‌گردد. بخش دیگر، پتانسیل بخش کارشناسی ما است که می‌توان از آن استفاده کرد. باید جامعه را اقناع کرد و برای این کار، همه ظرفیت‌ها باید در میدان عمل باشند. یعنی طوری نشود که مسئله عمیقی مثل حجاب و مسائل اجتماعی پیرامون آن فقط در قامت لباس نیروی انتظامی دیده شود؛ در صورتی که ما متولیان متعددی در حوزه فرهنگی داریم که باید به وظایف خود عمل کنند. به باور من، تاکنون کوتاهی شده و با وجود هزینه‌های هنگفتی که در خصوص مسائل تربیتی و اجتماعی شده، خروجی لازم را نگرفتیم. در بحث آموزش، ضعف داشتیم که وزارتخانه‌های ارشاد، آموزش و پروش و علوم باید پاسخگو باشند.

دستگاه‌های عریض و طویل فرهنگی که منابع دولتی می‌گیرند باید جواب دهند چرا به این نقطه رسیدیم؟ یک روز برای کشف حجاب مبارزه می‌کردیم و حال به جایی رسیدیم که امروز برخی دختران‌مان روسری را می‌سوزانند که رفع این چالش، کارِ کارشناسی عمیق می‌خواهد. چرا امروز آسیب‌پذیرترین قشر جامعه بدون تعقل تلاش می‌کند کشف حجاب صورت بگیرد؟ از این‌رو، کار ریشه‌ای که بستر شرعی و کارشناسی دارد باید صورت بگیرد.