آغازی تازه برای فصل آلودگی پایتخت

اقتصاد۲۴ - شاخص آلودگی هوای تهران بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران به ۱۹۳ رسید و در بازه ناسالم برای تمام گروه‌ها ارزیابی شد.

به گزارش پیام ما ، پایتخت از ابتدای سال تا امروز، ۸ روز هوای ناسالم برای تمام افراد و ۸۳ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس را تجربه کرده است. در روز پایانی اولین ماه فصل پاییز، تهرانی‎ها ۲ روز هوای بسیار ناسالم و دو روز هوای خطرناک را تنفس کرده‌اند و هوای پاک هم فقط ۲ روز مهمان ریه‌های پایتخت‌نشینان شد. میانگین کیفیت هوای تهران در ۲۴ ساعت منتهی به روز ۳۰ مهر، از شاخص آلودگی ۱۰۱ با ذرات معلق آلاینده ۲.۵ میکرون به ۱۹۳ رسید. افول ۸۲ پله‌ای کیفیت هوا، به دلیل وزش باد نسبتاً شدید در بعد از ظهر این روز و بلند شدن گرد و غبار از مناطق مستعد در جنوب و جنوب غربی شهر تهران بود. به علاوه سوزاندن چوب، احتراق ناقص در ترکیبات هیدروکربنی، احتراق سوخت موتور‌های دیزل، واحد‌های صنعتی، کشاورزی، جاده‌های آسفالت نشده و فعالیت‌های ساختمان‌سازی و آلاینده‌های غیر گازی همه دست به دست هم داده و ذرات معلق آلاینده هوا را به ۱۰ میکرون رساندند.

با شروع فصل سرد در شش ماهه دوم هر سال پدیده وارونگی دما، آلودگی و آلایندگی هوا سلامت شهروندان کلان شهر‌ها را به خطر می‌اندازد. امسال مثل سال‌های گذشته گرد و غبار نیز بر کیفیت هوا تاثیرگذار است. با توجه به پیش‌بینی پاییز خشک و کم‌بارش برای سال جاری که تا امروز با وجود به پایان رسیدن یک ماه از فصل پاییز و ورود به دومین ماه این فصل، تا کنون تنها ۸ دهم میلی‌متر بارش باران داشته‌ایم. استاندار تهران نیز پیش‌تر به ایسنا گفته بود که کمبود بارندگی از علل تشدید آلایندگی هوا است.

برای مازوت‌سوزی استثنا قائل می‌شوند؟

یکی از متهمان ردیف اول آلودگی هوای تهران، همواره سوخت و به خصوص مازوت‌سوزی بوده است. مازوت نوعی نفت کوره به شمار می‌آید که کیفیت پایین و ویسکوزیته بالایی دارد و در نیروگاه‌های حرارتی و موارد مشابه از آن استفاده می‌شود. بر اثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی حاوی گوگرد همچون مازوت، اکسید‌های گوگرد منتشر می‌شوند که بخش بیشتر آن را سولفور دی اکسید تشکیل می‌دهد. سولفور دی اکسید گازی سمی و مضر است.

این گاز وزن بیشتری نسبت به هوا دارد و زمانی که غلظت آن در هوا به بیش از حد مجاز برسد، بوی بدی خواهد داشت که در این سطح کشنده خواهد بود. با وجود اینکه زهره عبادتی، معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان تهران به ایسنا گفت: «تلاش بر این است که اجازه استفاده از سوخت مازوت را مانند سه سال اخیر که از این ظرفیت استفاده کردیم، ندهیم.» او همچنین گفته است که تکنولوژی نیروگاه‌های تهران قابلیت مازوت‌سوزی ندارند و سوختشان عمدتا گازوئیل است. این در حالی است که دو روز پیش محسن منصوری استاندار تهران درباره گازرسانی صنایع گفت: «باید توزیع گاز در صنایع به گونه‌ای باشد که صنایع به مازوت‌سوزی روی نیاورند. اگر استثنائا به هر دلیلی با اخذ مجوز مقرر شد صنایعی از این فرایند استفاده کند باید تدبیر شود که بیشترین فاصله را با تهران داشته باشد.» البته معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان تهران از همکاری با محیط زیست در این زمینه خبر داده است و اضافه کرد: «با توجه به پدیده وارونگی دما در شش ماهه دوم در شهر آلوده‌ای مانند تهران باید حتما سوخت گاز صنایع و نیروگاه‌ها تامین شود تا مشکلی بابت مصرف سوخت مازوت نداشته باشیم.»

۸۰ درصد آلودگی تهران به گردن منابع آلاینده متحرک

با وجود اینکه مازوت یکی از دلایل آلودگی هواست، اما خودرو‌ها و موتورسیکلت‌ها هم در به شماره انداختن نفس‌ها، بی‌تقصیر نیستند، استاندار تهران در این باره گفته بود: «۳۰ تا ۳۲ درصد آلایندگی مربوط به منابع ثابت همچون کارخانه‌ها و ۶۷ تا ۸۰ درصد آلودگی تهران سهم منابع متحرک همچون اتوبوس، تاکسی و موتورسیکلت است. در این میان موتورسیکلت‌ها سهم زیادی را به خود اختصاص می‌دهند.

بیشتر بخوانید: هوای تهران در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس

چرا که اگر موتورسیکلتی استاندارد لازم را نداشته باشد چهار تا پنج برابر یک خودرو آلایندگی ایجاد می‌کند. در تهران به ازای هر نفر تقریبا یک خودرو داریم؛ لذا باید در این حوزه برنامه‌ریزی دقیقی انجام دهیم.» به همین دلیل هم بود که منصوری، از برنامه‌ریزی برای جایگزینی موتورسیکلت‌های برقی به جای موتورسیکلت‌های کاربراتوری برای کاهش آلودگی هوا در شش ماهه دوم سال خبر داد. کارشناسان نیز راهکار کاهش آلودگی هوا در ماه‌های پیش رو را عمل به قانون هوای پاک می‌دانند که مهمترین آن خارج کردن خودرو‌های فرسوده از چرخه فعالیت و استفاده از ناوگان جدید و به روز است.

اجرای ضعیف قانون هوای پاک، تهران را آلوده‌تر کرد

«پیام ما» پیش از این در گزارشی به بررسی‌های مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم و مقایسه شاخص کیفیت هوا از اول فروردین تا ۳۰ شهریور در طول سال‌های ۹۹ تا ۱۴۰۱ اشاره کرد که شمار روز‌های پاک تهران از ۱۵ روز در سال ۹۹ به ۲ روز در ۱۴۰۱ رسیده است. روز‌های ناسالم کلان شهر تهران هم از ۲ روز در سال ۹۹ و یک روز در سال ۱۴۰۰ به ۸ روز در سال جاری رسیده است. همچنین در حالی که در دو سال گذشته هیچ روزی با شرایط بنفش و قهوه‌ای در این آمار ثبت نشده، در ۶ ماه گذشته یک روز بسیار ناسالم (بنفش) و دو روز با شرایط خطرناک (قهوه‌ای) در تهران تجربه شده است.

مرور این آمار‌ها در تهران نشان داد که وضعیت آلودگی هوا بدتر شده است. این درحالی است که پنج سال از تصویب قانون هوای پاک می‌گذرد و از بین ۵۶ ماده مقرر در قانون هوای پاک و آیین نامه فنی آن اجرای ۲۲ ماده به صورت ضعیف، ۱۷ ماده متوسط بوده است. به بیان دیگر، بیشترین وزن کیفیت اجرا مربوط به اجرای ضعیف و پس از آن اجرای متوسط برآورد شده است. با این توصیفات به طور کلی دستگاه‌های اجرایی در اجرای قانون هوای پاک و آیین‌نامه فنی آن عملکرد ضعیف رو به متوسط داشته‌اند. بدیهی است تا زمانی که نحوه عملکرد بدین صورت باشد نباید انتظار بهبود کیفیت هوا و تحقق هوای پاک را داشت. اگر این وضعیت اصلاح نشود در آینده نیز انتظار بهبود کیفیت هوای تهران، شاید فقط رویایی دور و دست‌نیافتنی باشد.