شوک دولتی به اقتصاد کشور

اقتصاد۲۴- به نظر می‌رسد قرار نیست مقامات اقتصادی دست از ادعا‌های عجیب خود بردارند! همین پنج‌شنبه هفته قبل بود که یکی از اظهارات عجیب و غریب از زبان رئیس کل بانک مرکزی شنیده شد: «تجربه تلخ تورم ناشی از خلق پول تکرار نمی‌شود.» حالا، نوبت به وزارت اقتصاد رسیده است. مرکز اطلاع‌رسانی این وزارتخانه مدعی شده که «دولت در کنترل تورم توانا خواهد بود و با هیچ شوکی در اقتصاد مواجه نیستیم.» با اینحال، واقعیات اقتصادی نشان می‌دهد فعالان اقتصادی از آغاز زمستان سخت اقتصاد ایران نگرانند. به نظر می‌رسد زیان ۸۰ هزار میلیاردی صنایع از قطع اینترنت، صاحبان سرمایه را بیش از هر زمان دیگری نسبت به آینده فضای کسب و کار نامطمئن ساخته و شوک بزرگی را به ساختار اقتصادی ایران وارد کرده است.

احسان خاندوزی- وزیر اقتصاد- در نشست خبری هفتگی خود به وضعیت شاخص‌های اقتصادی اشاره کرده است. وی از کاهش نرخ بیکاری، مهار موتور‌های خلق تورم، بدتر نشدن بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و به حداقل رسیدن معافیت‌های مالیاتی خبر داده است. همزمان، مرکز اطلاع‌رسانی وزارت اقتصاد از کنترل رشد نقدینگی، کاهش کسری بودجه و کاهش نرخ تورم و …. خبر می‌دهد.

برای بررسی این ادعاها، تنها کافی است به وضعیت فعلی شاخص‌های اقتصادی در منابع رسمی نگاهی بیاندازیم تا ببینیم آیا شوک جدیدی اقتصاد ایران را تهدید می‌کند یا خیر. آخرین آمار منتشر شده نشان می‌دهد که نقدینگی از ۵۴۰۰ هزار میلیارد تومان گذشته است. بدهی دولت از ۱۱۶۲ هزار میلیارد تومان در اسفندماه سال قبل به ۱۳۷۶ هزار میلیارد تومان در خردادماه امسال افزایش یافته. تورم مواد غذایی در مهرماه به ۷۱ درصد رسیده است. تورم ماهانه مهرماه ۳ درصد و نرخ تورم سالانه هم برای خانوار‌های کشور ۴۲.۹ درصد است که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، ٠.٨ واحد درصد افزایش داشته. نرخ تورم نقطه‌ای نیز ۴۸.۶ درصد است.

بیشتر بخوانید: آثار افزایش نقدینگی لایحه افزایش حقوق کارکنان دولت را می‌بلعد!

مهدی رعنایی- مدیر کل مطالعات بخش عمومی وزارت اقتصاد هم از کسری ۲۰ هزار میلیارد تومانی در چهار ماهه ابتدای سال جاری خبر داده است. در عین حال، دولت در شش ماهه امسال با کاهش ۴۰۰ میلیاردی فروش اوراق مواجه شده. این یعنی مداخله دستوری و جذاب نبودن نرخ سود و بازدهی باعث شده مردم تمایلی به سرمایه‌گذاری نداشته باشند و هراس از کسری بودجه بزرگتر را به وجود آورده است.

کارشناسان با بررسی تمام این موارد می‌گویند نباید منتظر کاهش نرخ تورم باشیم و قیمت‌ها با سرعت در حال افزایش است. نتیجه آن هم تاریک‌شدن فضای کسب و کار ایران خواهد بود.

شوک تحدید اینترنت و آغاز زمستان سخت

هم‌اکنون هم به نظر می‌رسد نااطمینانی صاحبان سرمایه از آینده تحولات ایران به‌ویژه از محل تحدید اینترنت یک شوک عظیمی را به اقتصاد وارد کرده است؛ به‌گونه‌ای که برخی فعالان اقتصادی نام‌آشنا از آغاز زمستان سخت ایران خبر می‌دهند. پدرام سلطانی- نایب رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران- در توئیتی نوشت: «از کارخانه‌های بزرگ خبر می‌رسد که فروش کاهش جدی یافته، کالا‌ها در انبار دپو شده، برگشت پول کند و نقدینگی به چالش افتاده. این شرایط در ادامه پرداخت حقوق کارگران را مختل و تعدیل نیرو در پی خواهد داشت. بدسالاری اوضاع را هر روز بدتر می‌کند. زمستان سخت این است.»

در روز‌های گذشته افراد و سازمان‌های مختلف بار‌ها از آسیب جدی کسب و کار‌ها در ایران خبر داده‌اند. آخرین آمار نگران‌کننده هم از سوی فرزین فردیس- عضو اتاق بازرگانی تهران- بیان شده است. او گفته است: «مجموع خسارات قطع اینترنت فقط به بخش صنایع و تولید ایران به بیش از ۸۰ هزار میلیارد تومان در ماه می‌رسد.» با اینحال، اخیرا رئیس سازمان امور مالیاتی خبر داده که برای سال آینده یک درآمد ۶۵۰هزار میلیارد تومانی پیش‌بینی شده است. معلوم نیست قرار است دولت تعارف مالیاتی را کنار بگذارد و به سمت بخش خاکستری اقتصاد ایران و دستگاه‌هایی برود که از معافیت مالیاتی برخوردارند برود یا اینکه قرار است فشار بیشتری به بخش خصوصی و مردم کم‌درآمد تحمیل کند. چراکه در شرایطی که خبری از رونق در اقتصاد نباشد، فشار مالیاتی به کسب و کار به معنای رکود بیشتر است.

بر اساس این گزارش، بررسی شاخص‌های اقتصادی و خسارات سنگین ناشی از قطعی اینترنت نشان از وارد آمدن یک شوک بزرگ به اقتصاد ایران دارد. با وجود تمام اینها، به نظر نمی‌رسد دولتمردان قصد داشته باشند از ادعا‌های عجیب و غریب خود دست بردارند.