نامه مهم اقتصاددانان، فعالان اقتصادی و رسانه ای؛ اتحاد اخلاقی اقتصاددانان

اقتصاد۲۴ - سنت نامه‌نگاری اقتصادی از دهه ۸۰ شروع شد، وقتی برخی منتقدان اقتصادی دولت خاتمی به شخص اول قوه مجریه نامه نوشتند و نسبت به پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی هشدار دادند. اکثر امضا کنندگان از دانشگاه شهید بهشتی بودند و پایه نامه را شخصیت‌های سیاسی همانند احمد توکلی شکل می‌داد.
این سنت در نامه اقتصاددانان طرفدار اقتصاد آزاد ادامه یافت و آن‌ها پس از شکل گیری مجلس هفتم که از قضا برخی چهره‌های آن از هسته اصلی امضای نامه انتقادی به دولت خاتمی بود اقدام به انتشار نامه‌ای سرگشاده کردند.
در دولت محمود احمدی نژاد، نامه نگاری اقتصاددانان به دولت و مردم تقریبا تبدیل به یک رویه رایج شد و از آن زمان بیانیه جمعی بیش از قبل مورد توجه مطبوعات و حتی افکار عمومی قرار گرفت.
اما در تمامی این دوران، نامه‌های با رویکرد و اهداف متفاوت حداقل در یک نکته اشتراک داشت. امضا کنندگان از نحله‌های خاصی بودند.

کمتر نامه‌ای بود که امضای چهره‌هایی از طیف‌های متفاوت اقتصادی را داشته باشد. به همین دلیل رسانه‌ها یک تقسیم بندی لفظی نهاد گرا و اقتصاد آزاد داشتند که در آن نامه نویسان را زیر این عنوان کلی جا می‌دادند.
دلیل چنین تقسیم بندی به این واسطه بود که چهره‌های مختلف اقتصادی ایران با تعریف یک مرز بندی غیر رسمی حاضر نبودند اسم خود را کنار برخی چهره‌ها قرار دهند. در دو دهه گذشته به تعداد انگشتان یک دست نیز نمی‌توان بیانیه‌ای یافت که در آن چهره‌های اقتصادی مطرح دو طیف حاضر به این شده باشند که نامشان را کنار هم قرار دهند.

اما ۱۵ آبان یک نقطه عطف در سنت نامه نگاری اقتصادی رخ داد. اقتصاددانان طیف‌های مختلف فکری در ایران که حتی در تمامی این سال‌ها با یکدیگر منازعه فکری علنی داشته اند حاضر به امضای یک بیانیه مشترک شده اند؛ بیانیه‌ای که علت آن بازدداشت یک اقتصاددان است.
چهره‌های مختلف اقتصادی و دانشگاهی کشور در نامه‌ای مطالبه آزادی دکتر داود سوری را مطرح کرده اند. اقتصاددانی که نهم آبان در منزلش بازداشت شد و از قرار معلوم به اوین منتقل شده است.
در نامه‌ای که امضای بیش از ۳۴۰ تن را دارد با ابراز تاسف از بازداشت این اقتصاددان به خدمات سوری در حوزه‌های مختلف از جمله فقر و نابرابری اشاره شده است. امضا کنندگان با تصریح این نکته که جایگاه چهره‌هایی همانند دکتر سوری زندان نیست خواستار آزادی او شده اند.

در میان امضا کنندگان نام برخی اقتصاددانان مشهور ایران در جهان نیز مشاهده می‌شود.

هاشم پسران اقتصاددان شهیر ایرانی که در برخی سال‌ها به عنوان نامزد نوبل اقتصاد از سوی برخی رسانه‌های معتبر معرفی می‌شد از جمله این افراد است.

در کنار پسران برداران صالحی اصفهانی، امیر کرمانی استاد دانشگاه برکلی و محمد اکبرپور استاد دانشگاه استنفورد نیز حضور دارند.

برخی دیگر از امضا کنندگان هم در مدرسه اقتصادی لندن، دانشگاه کارنگی ملون و... به تدریس اقتصاد مشغول هستند.
اما علاوه بر مشارکت چهره‌های مطرح اقتصادی ایران در جهان، بسیاری از چهره‌های اقتصادی در داخل کشور نیز جزء امضا کنندگان نامه هستند.
با وجود آنکه دکتر داود سوری در طیف بندی رسانه‌ای در زمره اقتصاددانانی قلمداد می‌شود که در سمت جریان طرفدار اقتصاد آزاد قرار می‌گیرد، اما بسیاری از اقتصاددانان مرسوم به نهادگرا خواستار آزادی او شده اند.
برجسته‌ترین این چهره‌ها دکتر فرشاد مومنی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی است. در کنار دکتر فرشاد مومنی نام محسن رنانی، عباس شاکری و علی عرب مازار یزدی نیز به چشم می‌خورد. شخصیت‌های ممتاز نهادگرایی در اقتصاد ایران که خواستار آزادی همکار خود از زندان شده اند.

موسی غنی نژاد، محمد طبیبیان، محمد مهدی بهکیش، مسعود نیلی و حسن درگاهی نیز که به اقتصاددانان طرفدار اقتصاد آزاد مشهور هستند از دیگر چهره‌های امضا کننده نامه هستند.

امضای این دو طیف پای یک نامه، از جنس اتفاق‌های کمتر تکرار شده در اقتصاد ایران است. مطالبه مشترک این دو گروه برای تحقق یک خواست شهروندی، از منظر برخی چهره‌های رسانه‌ای نمایش اتحاد اخلاقی در ایران است.
اقتصاددانان ایرانی نشان دادند با وجود همه مرز بندی‌های فکری و اختلاف نظر‌های جریانی در اقتصاد، در حوزه اجتماعی و رعایت برخی حقوق اصولی شهروندی اتفاق نظر دارند و حاضرند برای تحقق آن بر این اختلافات فکری چشم ببندند.
در کنار اقتصاددانان برخی چهره‌های اقتصادی نیز حاضر به امضای نامه شده اند. محمد ستاری فر و مسعود روغنی زنجانی دو چهره‌ای هستند که تجربه ریاست بر سازمان برنامه و بودجه را دارند.

بیشتر بخوانید: راهکار‌هایی بـرای خـروج از بن‌بست دیپلماتیک ایران

این دو نیز با وجود دو رویکرد متفاوت در عرصه سیاست گذاری امضا کننده نامه آزادی دکتر سوری شده اند.
علاوه بر این چهره‌های پیش کسوت، بسیاری از اقتصاددانان جوان و صاحب سبک در اقتصاد ایران از دانشگاه‌های مختلف اعم از تهران، شریف، فردوسی مشهد و... متن این نامه را امضا کرده اند.

در این نامه حتی نام جامعه شناسان ایرانی که منازعه تاریخی با اقتصاددانان دارند به چشم می‌خورد. حمید رضا جلایی پور از جمله چهره‌هایی است که با امضا نامه بر درخواست آزادی دکتر سوری تاکید کرده است.

مشارکت فعالان اقتصادی، دانشجویان و روزنامه نگاران از رسانه‌های مختلف هم جلوه دیگری از این اتحاد اخلاقی است. به نظر می‌رسد که مشارکت طیف‌ها و صنف‌های مختلف دو علامت دارد.
علامت نخست به جامعه است که تاکید دارد ایران امروز نیاز به همدلی و همراهی دارد و علامت دوم به سیاست گذار است که در برهه باز هم حساس کنونی، باید بیش از قبل روی وجوهی تمرکز داشت که به همگرایی منجر می‌شود نه واگرایی. بازداشت چهره‌های مطالبه گر و دغدغه‌مند چه اقتصاددان و چه غیر اقتصاددان و معترضان چه دانشجو و عادی نمی‌تواند در مسیر همگرایی باشد.
متن نامه ۳۴۹ تن برای آزادی دکتر داود سوری

خبر بازداشت، جناب آقای دکتر داود سوری اقتصاددان قابل احترام، موجب تأثر عمیق جامعه اقتصاددانان کشور است.
دکتر سوری طی عمر پربرکت علمی خود، خدمات بسیار ارزشمندی انجام داده است؛ به خصوص تحقیقات متعدد و جدی ایشان در حوزه فقر و نابرابری، سیاستمداران و سیاستگذاران داعیه‌دار فقرزدایی و تحقق عدالت اجتماعی را مرهون یافته‌های تجربی برآمده از مطالعات آماری ایشان کرده است. جای بسی تاسف است که جایگاه چنین چهره فرهیخته و ارزشمندی، به جای صدرنشینی در محافل تصمیم‌گیری در مورد رفاه ایرانیان، در کنج زندان است. ما ضمن ابراز نگرانی از تداوم بازداشت این دانشمند متعهد، خواستار آزادی ایشان هستیم.