تاریخ انتشار: ۰۹:۲۲ - ۱۷ آبان ۱۴۰۱

افزایش نقدینگی چه بلایی سر اقتصاد ایران آورده است؟

شقاقی استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه دو ریشه اصلی افزایش نقدینگی در اقتصاد ایران دو ناترازی مالی و بودجه‌ای و همچنین ناترازی نظام بانکی است، ادامه داد: انضباط مالی در بودجه‌های سنواتی باید نهادینه شود و از طرف دیگر اصلاحات ساختاری در نظام بودجه‌ریزی و بودجه نویسی کشور انجام شود. در غیر این صورت هر سال کسری بودجه دولت تکرار خواهد شد. بر این اساس نظام بودجه‌ریزی سنتی در کشور باید کنار گذاشته شده و تخصیص بودجه به دستگاه‌های مختلف از حالت چانه‌زنی خارج شده و بودجه به صورت عملیاتی نوشته شود.»

افزایش نقدینگی

اقتصاد۲۴- براساس اعلام بانک مرکزی حجم نقدینگی در پایان مرداد ماه سال ۱۴۰۱ به رقم پنج هزار و ۴۰۱ هزار میلیارد تومان (۵۴۰۱ هزار میلیارد تومان) رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۳۷.۸ درصد رشد داشته است.

این درحالیست که حجم نقدینگی در پایان اسفندماه سال ۱۴۰۰ برابر چهار هزار و ۸۳۲ هزار میلیارد تومان و در پایان اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ نیز سه هزار و ۹۲۴ هزار میلیارد تومان بود. نرخ رشد نقدینگی در ۱۲ ماه منتهی به مرداد ماه ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن ۳۷.۸ درصد و در مرداد ماه ۱۴۰۱ نسبت به اسفند ۱۴۰۰ نیز ۰.۴ درصد رشد داشت.

در همین زمینه علی دینی ترکمانی اقتصاددان نهادگرا معتقد است، مسئله افزایش نقدینگی و بی انضباطی مالی دولت یک مسئله یک پدیده درون‌زا در اقتصاد ایران است، به بیان دیگر ما در عرصه اقتصاد با نهاد‌های بی‌شماری روبرو هستیم که به صورت موازی با یکدیگر هستند و این‌ها بخش عمده‌ای از بودجه را به خود اختصاص می‌دهند.


بیشتر بخوانید: شوک دولتی به اقتصاد کشور


وی در توضیح بیشتر این نظر خود می‌گوید: «همین عامل باعث می‌شود که یک دالان تودرتو ایجاد شود از نهاد‌های مختلف که می‌توان نام آن را تودرتوی نهادی گذاشت. منابعی که این نهاد‌ها مصرف می‌کنند و هر سال سرعت رشد آن نیز بیشتر می‌شود به رشد نقدینگی ختم می‌شود. از سوی دیگر این بودجه‌هایی که به این نهاد‌ها اختصاص می‌یابد، کارکرد مصرفی دارد و صرف امور جاریه می‌شود، نه اینکه مصروف موارد عمرانی و سرمایه‌گذاری شود. بنابراین در چنین وضعیتی بی‌انضباطی‌های بودجه‌ای دولت به تمام ساختار کشور افزایش می‌یابد که همین موضوع به تولید بیشتر نقدینگی منجر می‌شود.»

دینی ترکمانی ادامه داد: «این مشکل نهاد‌های تودرتو باید حل شود و وضعیت مشخص شود که باید به چه نهادی در چه عرصه‌ای بودجه تخصیص داده شود و از این طریق دیگر نباید نهاد‌های موازی شکل گیرد. در چنین وضعیتی مشکل کاهش بودجه‌های عمرانی و سرمایه‌گذاری حل می‌شود. این عامل باعث می‌شود، همپای طرف تقاضا که طی این سال‌ها رشد کرده طرف تولید و عرضه نیز رشد کند و از این رهگذر فشار‌های تورمی نیز کنترل شود.»

دو ریشه عمده افزایش نقدینگی در ایران

وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به عبور حجم نقدینگی از مرز ۵.۴ هزار میلیارد تومان، اظهار داشت: «یکی از ریشه‌های اصلی تورم در ایران رشد نقدینگی است. از سوی دیگر تورم را از دو منظر حجم پول و رشد متغیر‌های پولی و همچنین نرخ ارز می‌توان بررسی کرد. این در حالی است که رشد نقدینگی در ۵۰ سال گذشته در تمام مطالعات داخلی تایید شده پیامد‌های تورمی به دنبال داشته و به نوعی تورم زا بوده است.»

وی افزود: «طی دهه ۹۰ رشد نقدینگی بالغ بر ۲۹ درصد و رشد اقتصادی نیز یک درصد بوده، که عملاً در چنین وضعیتی نظریه پولیون یا همان اصالت پول در ایران تایید شده. بر این اساس، تفاوت نرخ رشد اقتصادی و رشد نقدینگی، نرخ تورم را رقم می‌زند. در همین مدت نیز متوسط نرخ تورم در ایران حدود ۲۷ درصد بوده است. بنابراین با توجه به این آمار‌ها تئوری نظریه اصالت پول در ایران تایید شده است.»

شقاقی گفت: «با توجه به اینکه اقتصاد ایران ساختار ضد تولید دارد، عملاً این نقدینگی سرگردان به سوی تولید حرکت نمی‌کند، بلکه طرف تقاضای کل اقتصاد را افزایش می‌دهد. در چنین شرایطی با افزایش نقدینگی، میزان تقاضای کل با رشد روبرو می‌شود و این مازاد تقاضا، افزایش قیمت کالا‌ها و خدمات را در بازار رقم می‌زند. در همین رابطه و در نیمه اول سال‌جاری میزان رشد نقدینگی حدود ۳۷ درصد بوده در حالی که رشد اقتصادی بین ۳ تا ۴ درصد محاسبه شده است. بنابراین یک عامل تشدید کننده تورم افزایش نقدینگی بوده است.»

این استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه دو ریشه اصلی افزایش نقدینگی در اقتصاد ایران دو ناترازی مالی و بودجه‌ای و همچنین ناترازی نظام بانکی است، ادامه داد: «انضباط مالی در بودجه‌های سنواتی باید نهادینه شود و از طرف دیگر اصلاحات ساختاری در نظام بودجه‌ریزی و بودجه نویسی کشور انجام شود. در غیر این صورت هر سال کسری بودجه دولت تکرار خواهد شد. بر این اساس نظام بودجه‌ریزی سنتی در کشور باید کنار گذاشته شده و تخصیص بودجه به دستگاه‌های مختلف از حالت چانه‌زنی خارج شده و بودجه به صورت عملیاتی نوشته شود.»

وی بیان کرد: «از سوی دیگر اصلاحات ساختاری نیز در نظام بانکی باید صورت گیرد، تا جلوی خلق بی‌رویه پول توسط بانک‌ها گرفته شود، همچنین باید تلاش شود دارایی‌ها در بانک‌ها سالم‌سازی شده و کنترل ترازنامه بانک‌ها در ستور کار قرار بگیرد. در چنین شرایطی می‌توان امیدوار بود که ریشه‌های خلق نقدینگی در اقتصاد کشور کنترل شود.»

شقاقی خاطرنشان کرد: «دولت در بودجه سال آینده باید سعی کند بودجه را بدون کسری بودجه و یا با حداقل کسری بودجه و بسیار سختگیرانه ببندند. همچنین انضباط مالی نیز باید بر نظام بانکی حکمفرما شده و همچنین آن‌ها باید از بنگاه‌داری و شرکت‌داری منع شوند. از سویی دارایی‌ها منجمد بانک‌ها باید به مرور کاهش یابد. از طرف دیگر لزوم نظارت بیشتر بر روی بانک‌های پر ریسک بسیار ضروری است و می‌بایست افزایش یابد. این درحالیست که برای رشد ترازنامه آن‌ها باید محدودیت در نظرگرفته شود تا از خلق نقدینگی بی‌ضابطه در کشور توسط آن‌ها جلوگیری شود»

منبع: فرارو
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/استوری ویژه سینا مهراد برای پردیس احمدیه

استایل متفاوت شیرین تاسیان جلب‌توجه کرد

عکس/بازیگر معروف سریال ستایش در یک قاب خانوادگی

عکس تماشاییِ صحرا اسداللهی و رفیق صمیمی‌اش با چادر گل گلی

نتایج عجیب یک تحقیق درباره گیاهخواری!

قاب عاشقانه بازیگر یوسف پیامبر در کنار همسرش

فشار از بیرون، مذاکره از درون؛ قطعنامه شورای حکام ابزار امتیازگیری آمریکا در گفت‌و‌گو با ایران/ بازگشت تهران به نقطه نفس‌گیر

فیلم/لامبورگینی اونتادور در خیابان‌های تهران

کشف جسد دختر جوان در پاکدشت

اسرائیل در حال بررسی اقدام نظامی علیه ایران است‌

تهدید رسمی ایران به خروج از NPT/ ارسال نامه به شورای امنیت سازمان ملل

آمریکا در آستانه مذاکرات ایران را تحریم کرد

پیام معنادار سردار قاآنی در آستانه مذاکرات

پایان تلخ امیر و شیرین سریال تاسیان لو رفت!

طرز تهیه یک غذای خوشمزه بدون گوشت و مرغ

شهروندان پایتخت منتظر هوای جهنمی باشند

واکنش لاریجانی به صدور قطعنامه علیه ایران

ترامپ به روند مسالمت‌آمیز با ایران متعهد است

آتش‌سوزی در پتروشیمی خارگ کشته داد

داور سرشناس ایرانی افتتاحیه جام‌جهانی را سوت می‌زند

ادعای تازه درباره طرح اسرائیل برای حمله به ایران

عکس/تنها بازمانده سقوط هواپیما در هند

قاب پربازدید همایون شجریان با روحانی مشهور

این جمله از پزشکیان در ساعات اخیر خبرساز شد

سهم معنادار ایران در صندوق بین‌المللی پول

رقیب چینی سانتافه و سورنتو به میدان آمد+ عکس

خداحافظی سعید صادقی از پرسپولیس

واکنش اتحادیه اروپا به قطعنامه شورای حکام

اگر هدف تهدید‌ها ترساندن ایران است، آب در هاون نکوبید!

توافق استقلال با بازیکن مورد علاقه هواداران

فرزانه صادق از دولت پزشکیان استعفا داد؟

بیانیه تروئیکا و آمریکا درباره صدور قطعنامه علیه ایران

جزئیاتی از تحرکات مشکوک آمریکا بیخ گوش ایران

زندگی فوق لاکچری بشار اسد در مسکو

سعید سحرخیزان به یک شرط استقلالی می‌شود

عکس/ جدیدترین عکس الهام حمیدی

تمام سرنشینان هواپیمای هندی جان باختند

اینفوگرافی/ رتبه ایران در شاخص تاب‌آوری جهانی

فعال‌سازی اینترنت استارلینک برای گوشی‌های آیفون

برداشت گل‌گاوزبان در روستای آغوزبن کندسر

قیمت روز لپ تاپ اپل + جدول

قیمت روز زعفران + جدول

قیمت انواع موتور سیکلت در بازار + جدول

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

طبل جنگ در خاورمیانه؛ آیا توافق با امریکا از دست رفته و جنگ نزدیک است؟ / نشانه‌های درگیری نظامی ظاهر شد

ماجرای قتل هولناک یک دختر افغان در پاکدشت تهران چه بود؟

اینفوگرافی/ اگر در آسانسور گیر کردیم چیکار کنیم؟

عارف آقاسی استقلالی شد+ عکس

فیلم/ تجمع دلواپسان در حمایت از کاظم صدیقی