ایران بنزین خود را نصف قیمت صادر کرد

اقتصاد۲۴- اردیبهشت امسال، گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد در فروردین سال‌جاری ۱۱۶میلیون لیتر بنزین معادل ۳۲میلیون دلار صادر شده است. نگاهی به اعداد منتشر شده نشان می‌دهد هر لیتر بنزین صادراتی، معادل ۲۷.۵سنت بوده یعنی این که دولت بنزین را حداقل ۵۰درصد قیمت فوب خلیج‌فارس صادر کرده است. نگاهی به قیمت بنزین که نشریه پلاتس به‌عنوان مرجع قیمت‌گذاری نفت و فرآورده‌های نفتی منتشر می‌کند، نشان می‌دهد قیمت هر لیتر بنزین با شاخص فوب خلیج‌فارس در همان دوره معادل ۸۰ سنت بوده است.

پس از انتشار این گزارش، وزارت نفت در بیانیه‌ای اعلام کرد این محموله‌ها توسط بخش خصوصی صادر شده است: «اخبار منتشر شده درباره صادرات ارزان بنزین که در برخی رسانه‌ها منتشر شده مربوط به بنزین غیراستانداردی است که در پالایشگاه‌های کوچک‌مقیاس (Mini Refineries) خصوصی تولید شده‌اند و از آنجا که این پالایشگاه‌ها میعانات گازی را به قیمت ۹۵درصد فوب منطقه خریداری و سوخت تولید می‌کنند، این سوخت غیراستاندارد و غیرقابل استفاده در کشور است، بنابراین این نوع سوخت را به کشور‌هایی که موضوع استاندارد سوخت برای‌شان اهمیتی ندارد به قیمت ارزان‌تر از فوب منطقه صادر می‌کنند.

وزارت نفت، بنزین ۲۷سنتی صادر نکرده و از آنجا که مصرف بنزین در کشور افزایش داشته در شرایط کنونی فقط دغدغه تأمین سوخت مورد نیاز کشور را دارد و تمرکزی بر صادرات بنزین ندارد، بلکه تنها یک محموله آن هم در فروردین امسال و با قیمت ۷۰سنت صادر شده و پس از آن نیز صادرات بنزین تاکنون از طریق وزارت نفت متوقف شده است.»

وزارت صمت، اما در واکنش به این ادعا، صادرات بنزین را توسط بخش خصوصی تکذیب کرد و وزارت نفت را مسئول این موضوع دانست: «صادرات فرآورده‌ها با شرکت ملی نفت و پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است. مطابق قانون وزارت صمت هیچ مجوزی برای صادرات فرآورده‌های نفتی صادر نکرده است.»

بیشتر بخوانید: ۷۲۰ هزار بشکه فروش نفت ایران

با وجود این‌که اسناد و گزارش‌های رسمی نشان می‌داد صادرات بنزین صورت گرفته، اما هیچ مقام مسئولی این موضوع را گردن نگرفت و ترجیح داد دستگاه‌های دیگر را مقصر این اتفاق عجیب معرفی کند. با سرد شدن این موضوع، اما گزارش جدید گمرک ایران باز هم روی صادرات بنزین دست گذاشته و آمار جالبی را از صادرات این فرآورده نفتی طی هفت ماه اخیر ارائه داده است. بر اساس گزارش گمرک ایران، ‏حدود ۴۶۳ میلیون لیتر بنزین به ارزش ۱۳۷ میلیون دلار به کشور‌های امارات متحده عربی، افغانستان، عراق و ارمنستان صادر شده است.

یک ضرب و تقسیم ساده موید این واقعیت است که دولت هر لیتر بنزین را به قیمت ۲۹.۵سنت صادر کرده در حالی که میانگین قیمتی آن با شاخص فوب خلیج‌فارس، حداقل ۶۰ سنت بوده است.

در همین باره، همت قلی‌زاده از کارشناسان نفتی ــ بودجه‌ای کشور می‌گوید: با منطق اقتصاد بخش عمومی و با نگاه استراتژیک به کالایی مانند بنزین و در شرایط تحریم و سایر شرایط قابل‌بحث، صادرات ۷.۴۶۲میلیون لیتر بنزین کشور در قبال کسب ۱۳۷میلیون دلار موجه نیست. به گفته قلی‌زاده، اغلب تحلیل‌های اقتصاد انرژی کشور در مسیر نادرست قرار دارد که برای منافع ملی بهتر است تصحیح شود. بنزین را با یک‌دوم تا یک‌سوم قیمت فوب خلیج‌فارس صادر می‌کنیم درحالی‌که مبنای تصفیه برای اقتصاد داخل در بودجه صددرصد قیمت فوب لحاظ می‌شود. به این مسأله فکر شود که به‌جای صادرات ارزان بنزین، اگر مدیریت صحیحی در داخل صورت می‌گرفت، آیا کشور به‌اندازه ۴.۳همت منتفع نمی‌شد؟ در چنین شرایطی هنوز مشخص نیست چرا دولت دست به این ارزان‌فروشی زده و بیش از همه، اماراتی‌ها را از این امتیاز بزرگ خوشحال کرده است.

همه این اتفاقات در شرایطی رخ داده که تراز تولید و مصرف بنزین در ایران به مشکل خورده و واردات بنزین چند صباحی است که چراغ خاموش ادامه دارد. جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش همین چند هفته پیش در پاسخ به پرسشی درباره واردات بنزین از ترکمنستان به‌طور تلویحی این موضوع را تایید کرد، ولی نام آن را همکاری منطقه‌ای و سوآپ گذاشت. هم اکنون روزانه حدود ۱۰۵میلیون لیتر در کشور بنزین مصرف می‌شود که حدود پنج میلیون لیتر بیشتر از تولید است.

هرچند این عدد در روز‌هایی کاهش یا افزایش دارد. وزارت نفت معتقد است تولید بنزین کاهش نیافته، ولی محمدرضا حیدرزاده، رئیس کمیسیون پتروشیمی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با تایید کاهش تولید گفته است: «پالایشگاهی مثل ستاره خلیج‌فارس با توجه به فشار‌های اقتصادی راه‌اندازی شد، اما با توجه به مشکلات حال حاضر با ظرفیت کامل فعالیت نمی‌کند؛ چراکه دولت بدهی انباشته دارد و باید هر چه سریع‌تر آن را پرداخت کند، از این رو فرصت تفکرات کلان را ندارد.»

منبع: جام جم