اتوبان آزادگان تهران در معرض فرونشست

دکتر رضا شهبازی درباره موضوع فرونشست در سه منطقه جنوب، جنوب غرب استان تهران و همچنین اصفهان هشدار داد و گفت: پدیده فرونشست زمین همچون تهدیدی بزرگ برای شهرهای بزرگ مثل پایتخت است.

شهبازی با تاکید بر اینکه فرونشست موضوع تازه‌ای نیست و در جنوب غرب پایتخت و تقریباً در تمام پهنه‌هایی که طی ۲۰ سال گذشته برداشت بی‌رویه آب و کشاورزی انجام شده، به نوعی درگیر موضوع فرونشست شده‌اند، خاطرنشان کرد: در بخشی از جنوب غرب شهر تهران که ضخامت رسوبات زیاد و ریز هستند، فرونشست دارای سابقه ۲۰ ساله است و اولین گزارش‌های مربوط به فرونشست در کشور از این منطقه ارائه و مستند شد و متاسفانه پس از آن در بسیاری از دشت‌های کشور و پیرامون شهرهای بزرگ فرونشست افزایش پیدا کرد.

مدیرکل دفتر مخاطرات، زیست‌محیطی و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، عامل اصلی بروز فرونشست‌ از نظر زمین‌شناسی را برداشت بی‌رویه و تخلیه منابع آب زیرزمینی عنوان کرد و ادامه داد: در بروز فرونشست تعادلی بین میزان تخلیه آب و تغذیه آبخوان وجود ندارد و پس از تخلیه آب فضای بین رسوبات آبخوان و سفره‌های آب زیرزمینی با آب جایگزین نمی‌شود که این امر منجر به فشردگی تدریجی زمین می‌شود و این فشردگی در سطح زمین به صورت فرونشست نمایان می‌شود و نشانه‌ها و آثار مخربی را از خود به جای می‌گذارد.

وی درباره مناطقی در جنوب غرب تهران که هشدار برای فرونشست در آن جدی‌تر هستند، اظهار کرد: شهرستان‌های "صباشهر"، "نسیم‌شهر"، "اسلامشهر"، "رباط‌کریم" و "شهریار" جزو مناطق کشاورزی و دشت‌هایی با رسوبات ریزدانه بوده‌اند و در حال حاضر علاوه بر کشاورزی مراکز جمعیتی بسیار فشرده و پرتراکم در آنها به وجود آمده است.

شهبازی ادامه داد: مناطق ذکر شده بیشتر در معرض خطر فرونشست هستند و بنا به دلایل زمین‌شناسی فرونشست از سمت اتوبان آزادگان کمتر به درون شهر تهران کشیده شده که امیدواریم این پدیده در همان منطقه کنترل شود و بیشتر از این وارد محدوده‌های شهر نشود.

وی درباره تدابیری که بایستی برای پیشگیری از تبعات ناشی از بروز فرونشست احتمالی زمین اندیشیده شود و دستگاه‌های پیشتاز در این زمینه، گفت: فرونشست به‌طور مستقیم با برداشت بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی ارتباط دارد و طبق آمار و اخبار میزان مصرف نسبت به میزان ذخیره آب بیشتر است که بر همین اساس بایستی بدانیم که این میزان برداشت آب اضافه از کجا تامین می‌شود.

به نقل از روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، مدیرکل دفتر مخاطرات، زیست‌محیطی و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور ادامه داد: آبی که به‌طور اضافی مصرف می‌شود، به منابع آب زیرزمینی فشار می‌آورد و تا زمانی که نتوانیم تعادلی بین بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی و میزان ذخیره ایجاد کنیم، این روند ادامه دارد.

وی با بیان این‌که ایجاد تعادل بین ذخیره و مصرف آب به عهده وزارت نیرو و سازمان آب و فاضلاب است، تصریح کرد: البته بیشترین بهره‌برداری از آب در بخش کشاورزی است که البته در تهران علاوه بر مصرف کشاورزی، مصرف شهری و صنعتی نیز وجود دارد که در نهایت بایستی این تعادل ایجاد شود تا از ادامه پیشرفت پدیده فرونشست جلوگیری به‌عمل آید.