افزایش ریسک تنش در اوپک با تحریم‌های ایران

واشنگتن روی متحدان خاورمیانه‌ای خود برای کمک به جلوگیری از افزایش قیمت‌های نفت به دلیل تحریم‌هایش علیه صادرات ایران حساب می‌کند اما تحلیلگران هشدار می‌دهند که این امر ممکن است موازنه متزلزل در داخل اوپک را بی ثبات‌تر کند.

اقتصاد24 - آمریکا پس از خروج از برجام در سال ۲۰۱۸، صادرات نفت خام ایران را هدف تحریم قرار داد. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از آن زمان اوپک را مکرراً تحت فشار قرار داده و از این گروه خواسته است با بالا بردن میزان عرضه خود، روند رشد قیمت‌ها را کنترل کند.

با این حال اگرچه اوپک ممکن است لازم است برای جبران محدود شدن صادرات نفت ایران که یکی از اعضای مؤسس این گروه است، دست به کار شود اما چنین اقدامی به منزله فاجعه در درون این سازمان است.

بیورن شیلدراپ، تحلیلگر بانک سوئدی SEB در این باره چنین می‌گوید اگر عربستان سعودی به آمریکا کمک کند مثل این است که ریاض به ایران حمله غیرمستقیم کرده است.

تنش‌ها احتمالاً در دیدار آینده اوپک که اواخر ژوئن در وین برگزار می‌شود بالا خواهد بود.

شیلدراپ به خبرگزاری فرانسه گفت: این ممکن است پایان اوپکی که ما می‌شناسیم باشد.

ایران که یکی از پرنفوذترین اعضای اوپک در کنار عربستان سعودی است همواره خواستار تولید گروهی پایین‌تر برای تقویت قیمت نفت و حمایت از درآمد نفتی بوده است.

در آستانه وضع مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران در نوامبر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی با بالا بردن سطح تولید نفت خود، درصدد جبران افت عرضه ایران برآمدند.

با این حال ترامپ به هشت کشور شامل چین، یونان، ایتالیا، هند، ژاپن، کره جنوبی، تایوان و ترکیه برای ادامه خرید نفت ایران، معافیت شش ماهه داد.

در نتیجه تولید نفت اوپک در سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۸ افزایش یافت بدون این که واقعاً نیازی به تولید بیشتر باشد و به این ترتیب عربستان سعودی غافلگیر شد و قیمت‌ها ریزش کرد.

به گفته ریکاردو فابیانی از مؤسسه تحقیقاتی "انرژی اسپکتس"، سعودی‌ها از تصمیم غیرمنتظره سال گذشته برای صدور معافیت‌ها آن هم زمانی که عربستان سعودی و امارات متحده عربی دست به کار شده و تولیدشان را برای حداقل کردن تأثیر تحریم‌های ایران بر بازار افزایش داده بودند سوختند و این وضعیت باعث شرمساری آنها شد.

برای مقابله با افت قیمت‌ها، اعضای اوپک دسامبر گذشته با متحدانشان نظیر روسیه توافق کردند میزان عرضه نفت خود را محدود کنند. این اقدام به رشد مستمر قیمت‌ها در اوایل سال میلادی جاری منتهی شد و قیمت‌ها در ۲۲ آوریل که آمریکا عدم تمدید معافیت‌ها از تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران را اعلام کرد به بالاترین حد در شش ماه گذشته رسید.

اکنون انتظار می‌رود ریاض پیش از این که به افزایش تولید اقدام کند، منتظر بماند تا گرد و خاک فروکش کند. به گفته فابیانی، این بار دیگر سعودی‌ها و اماراتی‌ها صبر خواهند کرد تا تأثیر پایان معافیت‌ها بر بازار را پیش از افزایش تدریجی تولید مشاهده کنند. واکنش آنها محتاطانه تر خواهد بود.

از سوی دیگر استراتژی خاورمیانه واشنگتن با افزایش تولید نفت شیل، جسارت بیشتری پیدا کرده است.

شیلدراپ بر این باور است که تغییر چشمگیر رفتار آمریکا ناشی از این حقیقت است که آمریکا بی نیازی بیشتری برای واردات نفت پیدا کرده است و پیامد آن این است که آمریکا می‌تواند کم و بیش هر آنچه که مایل است در خاورمیانه انجام دهد.

با این حال فابیانی به این نکته اشاره کرد که عرضه نفت آمریکا برای جبران افت عرضه ایران کافی نیست. وی به خبرگزاری فرانسه گفت: آمریکا به تنهایی نمی‌تواند حجم از دست رفته نفت ایران در بازار را به خصوص در شرایطی که توافق کاهش تولید اوپک در جریان است، جایگزین کند. و در ثانی، کیفیت نفت این دو کشور یکی نیست. نفت آمریکا معمولاً سبک و شیرین است در حالی که نفت ایران سنگین و ترش است و از نقطه نظر یک پالایشگاه، این دو نفت یکی نیستند.

پالایش نفت سنگین و ترش نسبت به نفت سبک و شیرین گران‌تر است.

منبع: ایسنا