اقتصاد۲۴-کاج از گیاهان قدیمی کره زمین به حساب میآید که در تمام فصول سال همیشه سبز است. در ایران به درختانی که برگ هایشان سوزنی شکل و بلند است، کاج گفته میشود و به درختانی هم که برگهای سوزنی شکل ضخیم و کوتاهی دارند، صنوبر گویند.
خواص دانه کاج
وقتی میوه کاج رسید، دانهها چیده شده و به مدت ۲۰ روز در نور آفتاب قرار میگیرند تا خشک شوند. دانههای درخت کاج در وسط فلسهای خشک شده نمایان میشوند که با شکستن آنها از مغزشان استفاده میشود. این مغز کالری بالایی دارد و برای بهره بردن از خواص دانه کاج بهتر است اعتدال را در خوردن آن رعایت کرد.
این دانههای کوچک که بسیار مغذی و خوشمزه هستند، دارای فواید زیاد و موادی مثل کربوهیدرات، فیبر، فسفر، زینک، تیامین یا ویتامین B ۱، نیاسین یا ویتامین B ۳، ویتامین B ۱۲ و ویتامین E میباشند. کمک به درمان اختلالات روحی و جلوگیری از ابتلا به انواع سرطان از خواص دارویی دانه کاج است. در ادامه به سایر مزایای این دانه میپردازیم.
فقط ۱۸ نوع از درختان کاج در دنیا قادر به تامین دانه هستند. زیرا پروسه پرورش دانههای کاج تا دو سال طول میکشد.
تقویت کننده سیستم عروق
گنجاندن روزانه ۱۷ گرم از روغن دانه کاج در برنامه غذایی، میزان کلسترول خون را کاهش میدهد. اولئیک اسید فراوان موجود در این دانه نیز چربی اشباع شدهای است که تجمع چربیهای مضر را در کبد کاهش میدهد و مانع از آسیب به قلب و عروق میشود. همچنین سرشار از ویتامین E، ویتامین K، مس و آهن است که برای قلب مفید است. در ضمن منیزیم به اتفاق پتاسیم موجود در این دانه، باعث حفظ سلامت قلب و تنظیم فشار خون هم میشود.
تقویت کننده سیستم قلبی
خواص روغن دانه کاج نیز همچون خواص روغن سیاه دانه باعث کاهش کلسترول بد خون میشود. پس بهتر است این روغنها را در رژیم غذایی خود قرار دهید. در دانه کاج چربیهای اشباع شده مثل اولئیک اسید به مقدار فراوان وجود دارد. این چربیهای مفید از تجمع چربیهای ناسالم و مضر در کبد پیشگیری میکنند که این امر در حفظ سلامت قلب و عروق بسیار موثر است. وجود ویتامینهایی مثل A، K و موادی مثل آهن، مس، پتاسیم و منیزیم در دانه کاج هم برای سلامت سیستم قلب و عروق و هم برای کنترل فشار خون مفید است.
سرکوب کردن اشتها
طبق تحقیقات انجام شده توسط پژوهشگران، خوردن دانه درخت کاج اشتها را کم میکند و منجر به احساس سیری در طولانی مدت شده و این امر به کاهش وزن و لاغری کمک شایانی میکند. اسید پینولئیک که در دانههای کاج به وفور مشاهده میشود، با تحریک کردن هورمون ها، باعث کاهش یافتن میل به غذا و بی اشتهایی میشود. طبق نتایج مطالعات علمی، دانه درخت کاج حاوی برخی اسیدهای چرب خاصی است که ممکن است به کنترل اشتها کمک کنند. این اسیدهای چربی موجود در دانه کاج به ترشح هورمونی به نام کوله سیستوکینین کمک میکنند که به عنوان عاملی برای سرکوب اشتها شناخته میشود. طبق نتایج مطالعهای دیگر، مصرف دانه کاج میتواند کارکرد سرکوب کنندههای اشتها را (بیش از ۶۰ درصد و به مدت ۴ ساعت) تقویت کند.
افزایش انرژی
برخی مواد مغذی خاص در دانه کاج نظیر چربی تک اشباع نشده، آهن، و پروتئین میتوانند به افزایش سطوح انرژی کمک کنند. هم چنین، دانه کاج منبع خوبی برای منیزیم به شمار میرود. پایین بودن سطوح این مواد غذایی در بدن میتواند باعث بروزخستگی مفرط شود. هم چنین، دانه کاج به ایجاد و ترمیم بافتهای بدن کمک میکند – در غیر این صورت، بدن دچار خستگی مفرط میشود. پروتئین موجود در این دانه نیز باعث کند شدن فرایند سوخت در بدن میشود؛ این مسئله میتواند بدون نیاز به سوخت اضافه، به مدت طولانیتر انرژی را در بدن حفظ کند.
تقویت دستگاه ایمنی بدن
منیزیم و روی (زینک) موجود در دانه کاج میتوانند به خوبی باعث تقویت دستگاه ایمنی بدن شوند. منیزیم به حفظ تعادل هورمونی بدن و استحکام بافت همبند، و روی (زینک) نیز به تقویت دستگاه ایمنی بدن و التیام زخمها کمک میکند.
طبق یک گزارش علمی، افزودن روی (زینک) به رژیم غذایی میتواند به تقویت دستگاه ایمنی بدن در افراد میانسال کمک کند. مصرف روی (زینک) با بهبود کارکرد و تعداد سلولهای لنفوسیت تی رابطهی مستقیم دارد؛ این سلولها نوعی از گلبولهای سفید خون هستند که عوامل بیماری زای مهاجم را نابود میکنند.
مفید برای بیماران دیابتی
طبق نتایج مطالعات، مصرف روزانه دانهی درخت کاج میتواند به کنترل دیابت نوع ۲ کمک کند. هم چنین، مصرف این دانه از بروز مشکلات مرتبط نظیر اختلال بینایی و سکته مغزی پیشگیری میکند. طی یک مطالعه، آن دسته از بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ که هر روز دانه کاج مصرف کرده بودند، توانستند به شکل بهتری گلوکز خون شان را کنترل و سطوح کلسترول بدشان را کاهش دهند.
نکتهی جالبتر این که، مصرف چلغوز (و سایر آجیلهای درختی) برای کنترل گلوکز و چربیهای خونی (لیپید) مفید است. هم چنین، جهت افزایش مصرف روغنها و پروتئینهای گیاهی برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ میتوان از این دانه استفاده کرد؛ مصرف روغنها و پروتئینهای گیاهی برای بهبود علائم این بیماری – بدون این که باعث افزایش وزن شوند – بسیار ضروری است.
بهبود سلامت بینایی
دانه درخت کاج حاوی مقدار زیادی لوتئین است؛ این آنتی اکسیدان به عنوان ” ویتامین چشم ” نیز مشهور است. نتایج بررسیهای مختلف نشان داده اند، بیشتر آمریکاییهایی که دارای الگوی غذایی غربی (رژیم غذایی استاندارد آمریکایی) هستند به اندازهی کافی لوتئین مصرف نمیکنند.
حدود ۶۰۰ کاروتنوئید وجود دارند که بدن میتواند از آنها استفاده کند؛ که تنها حدود ۲۰ عدد از این کاروتنوئیدها به چشمها منتقل میشوند. از این تعداد نیز فقط دو عدد به مقدار زیاد در چشمها ذخیره میشوند؛ یکی از آنها لوتئین، و دیگری زآگزانتیناست. هر دوی این مواد مغذی میتوانند از طریق مبارزه با آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد به پیشگیری از تباهی لکهی زرد وآب سیاه کمک کنند.
بهبود سلامت پوست
وجود تراکم بالایی از انواع مختلف ویتامین ها، مواد معدنی، و آنتی اکسیدانهای ضروری در دانه کاج، این دانهی خوراکی را به مادهی غذایی فوق العاده مفیدی برای مراقبت از پوست تبدیل کرده است. ویتامین E و آنتی اکسیدانها به کند کردن فرایند پیری کمک میکنند. دانه کاج به خاطر خاصیت ضد التهابی اش برای انواع پوستهای حساس نیز بسیار مناسب است. این دانهی خوراکی پوست را تغذیه میکند و از آن در برابر وضعیتهای شایع مختلف محافظت میکند. به علاوه، دانه کاج دارای اثر مرطوب کنندگی عالی برای پوست نیز هست.
روغن دانهی درخت کاج برای ماساژ درمانی بسیار مناسب است، زیرا دارای خواص درمانی است. این روغن به تسکین برخی مشکلات پوستی نظیر خارش، پسوریازیس، کورک، اگزما، گال، و زخم کمک میکند. این دانهی خوراکی ظاهر جوان و تازهای به پوست میبخشد.
کرم لایه بردار حاصل از ترکیب دانه کاج خام و روغن نارگیل با زدودن سلولهای مردهی پوست از سطح آن، باعث جوانی دوبارهی پوست میشوند. به علاوه، دانه کاج به خاطر خواص آبرسانی و مرطوب کنندگی عالی اش، به عنوان دارویی برای تسکین خشکی پوست شناخته میشود.
بهبود سلامت مو
دانه کاج منبعی از ویتامین E به شمار میرود؛ ویتامین E برای بهبود رشد مو مفید است. به علاوه، این دانه پوست سر را در وضعیت مناسبی قرار میدهد. روغن چلغوز به افراد مبتلا به ریزش یا نازکی مو در مبارزه علیه این وضعیت کمک زیادی میکند.
این دانههای خوراکی حاوی مقادیر بالایی از پروتئین هستند. پروتئین موجود در دانه کاج از مو در برابر آسیبها محافظت میکند و آن را قوی، سالم، و درخشان نگه میدارد.
مفید برای سلامت عضلات
میزان پروتئین موجود در چلغوز یا دانهی درخت کاج ۲۴٪ است، که از خستگی مفرط غضلات پیشگیری میکند. بنابراین، با مصرف این آجیل به صورت منظم، میتوانید از دردهای عضلانی و رگ به رگ شدن عضلات جلوگیری کنید. لیزین پروتئینی است که مسئول کنترل فشار خون است. این ماده در دانهی درخت کاج به وفور یافت میشود، بنابراین، مصرف این آجیل به طور منظم میتواند از ابتلای شما به فشار خون بالا پیشگیری کند.
مفید برای دوران بارداری
دانهی درخت کاج به عنوان آجیلی بسیار مفید در دوران بارداری شناخته میشود. این به خاطر آن است که این دانه سرشار از مواد مغذی است، که نوعی خوراکی به حساب میآید که زنان باردار باید امتحان کنند.
به علاوه، دانه کاج سرشار از فیبر است که این میتواند به رفع یبوست، که یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است کمک کند.
علاوه بر این آهن و پروتئین موجود در این آجیل بسیار مفید است به ویژه اگر زن باردار گیاهخوار باشد. آهن و پروتئین در سلامت مادر و نوزاد نقش مهمی ایفا میکنند. محتوای ویتامین C موجود در دانهی درخت کاج در جذب آهن بسیار تاثیرگذار است.
وضعیت دستگاه گوارش را بهبود میبخشد
دانه کاج سرشار از فسفر هست. این مادهی معدنی برای حیات بشر ضروری است، و دومین مادهی معدنی فراوان موجود در بدن بعد از کلسیم است. علاوه بر ضرورت وجود آن برای سلامت استخوانها و دندان ها، برای گوارش نیز مفید است. اول از همه، این عنصر اسیدها را خنثی میکند تا سطح pH بدن را متعادل نگه دارد. این ماده حائز اهمیت است، چون نشان داده شده است که سیستم گوارشی برای عملکرد بهینه به تعادل pH خوبی نیاز دارد. از آنجایی که فسفر یک الکترولیت است، گمان میرود برای درمان یبوست، اسهال، و نفخ نیز مفید باشد.
۱۰۰ گرم دانهی درخت کاج حاوی ۵۷۵ میلی گرم فسفر است – یعنی ۵۷٪ مقدار توصیه شدهی روزانه.
کمک به سم زدایی بدن
فایدهی مهم دیگر فسفر موجود در دانه کاج اثر سم زدایی آن است. همان طور که احتمالا میدانید، داشتن کلیههای سالم برای داشتن سلامتی بهینه ضروری است. آنها سطوح مایعات را در بدن تنظیم میکنند و مواد زائد را از جریان خون تان میزدایند. برای آن که کلیهها بتوانند کار خود را خوب انجام دهند به فسفر نیاز دارند. فسفر به آنها کمک میکند از طریق ادرار مواد زائد و سمی بدن را دفع کنند. قبل از آنکه به امید سم زدایی بدن تان خوردن آب میوه یا روزه گرفتن را شروع کنید، حتمن مطمئن شوید که کلیههای تان به درستی کار خود را انجام میدهند.
جلوگیری از حمله ویروسی
دانه درخت کاج فایده مهم دیگری نیز دارد. از حملهی ویروسی جلوگیری میکند. با مصرف این آجیل، میتوانید از پخش شدن آنفولانزا و ویروس هرپس (تبخالی) در بدن جلوگیری کنید. دانه درخت کاج حاوی پلی ساکارید است، که به مبارزه با ویروسهای مختلفی که سلامتی را تهدید میکنند کمک میکند.
طبق مطالعات صورت گرفته، ۳ میلی گرم آهن در هر ۳۰ گرم دانه کاج وجود دارد که این امر از خواص دانه کاج میباشد. آهن از مهمترین ترکیبات هموگلوبین است که وجود آن به میزان کافی در خون باعث تولید انرژی میشود چرا که اکسیژن بیشتری به سلولهای بدن منتقل میشود.
مبارزه با التهاب و پیری زودرس
مصرف منظم دانهی درخت کاج میتواند به شما کمک کند فرایند پیری را کند کنید و به تاخیر بیندازید. این اساسا به خاطر خواص ضد التهابی آن است. چرا این مورد حائز اهمیت است؟ چون دریافته اند که التهاب رابطهی بسیار شدیدی با پیری دارد. دانشمندان حتی اصطلاحی برای آن ساخته اند – «التهابیدگی»!
دانهی درخت کاج مثل اکثر آجیلها حاوی یک سری مواد شیمیایی گیاهی قدرتمند است که التهاب را در بدن کاهش میدهند. در مطالعهای در سال ۲۰۰۶ دریافتند کسانی که مرتبا آجیل میخورند در کل التهاب کمتری را تجربه میکنند.
روش مصرف دانه کاج
روشهای مختلفی برای مصرف دانه کاج وجود دارد هم میتوان آن را به سالاد اضافه کرد و هم میتوان آن را برشته و به عنوان یک خوراک سالم میل کنید.
در مصرف دانه کاج احتیاط کنید!
آجیلهای کاج به همان اندازه که لطیف و خوشمزه هستند، هنگام خوردن میتوانند اثرات منفی داشته باشند. این عارضه که “سندرم دانه کاج” نامیده میشود، به این معنی است که با خوردن آجیل کاج، باعث میشود که غذای دیگری که مصرف میکنید طعم فلزی و تلخی داشته باشد.
خوشبختانه، این تنها چند روز طول میکشد و اعتقاد بر این است که توسط گونههای خاصی از درختان کاج که عمدتا در چین یافت میشود، ایجاد میشود. اگرچه حساسیت به دانه کاج واقعی است، اما نسبت به سایر حساسیتها به آجیل بسیار کمتر است.