هزینه‌های جاری دولت آنقدر سنگین شده که پولی برایش باقی نمانده است/ تمرکزگرایی در تهران دردسرساز شده

اقتصاد۲۴- محمد آیتی: «دولت پول ندارد» این جمله‌ای است که امروز بسیاری از اقتصاددانان بر آن تاکید می‌کنند و علت آن را بزرگ شدن دولت و افزایش بودجه جاری می‌دانند.

در این میان دولت سیزدهم هم نشان داده اعتقادی به بخش خصوصی برای توسعه اقتصادی کشور ندارد و دوست دارد همه امور اقتصادی کشور را خود به دست گیرد.

علیرضا پاک‌فطرت، نماینده شیراز در خصوص چرایی شرایط نامطلوب اقتصادی که کشور و مردم در آن گرفتار شده‌اند، به اقتصاد۲۴ گفت: اگر بخواهیم بحث اقتصاد را کمی باز کنیم تا به مشکلات آن پی ببریم باید بگویم همان‌طور که رهبر انقلاب گفتند، اقتصاد باید تا حد زیادی از سیستم دولتی جدا شود. امروز بالای ۸۰ درصد اقتصاد ما، دولتی است، در صورتی که باید برعکس باشد و ۸۰ درصد اقتصاد، دست بخش خصوصی باشد، به خصوص در دست تعاونی‌ها و حتی تعاونی‌های کوچک و نه فقط چند شرکت که اقتصاد را انحصاری کنند. باید شرکت‌های کوچک در قالب تعاونی‌ها را وارد میدان کرد که حداکثر جامعه از این رویکرد، منفعت ببرند. از طرفی، دولت هم در عین حال که بخش خصوصی را حمایت می‌کند، مالیاتش را بگیرد.

چرا اقتصاد ایران، خصوصی نمی‌شود؟

وی در مورد اینکه چرا اقتصاد ایران آن‌طور که باید و شاید خصوصی نمی‌شود، گفت: به اعتقاد بنده این موضوع باید در برنامه هفتم به طور ویژه دیده شود. از برنامه دوم به بعد این موضوع مطرح بوده، ولی هیچگاه عملی نشده است، یعنی باید خصوصی سازی اقتصاد، هم به صورت ویژه در برنامه دیده شود و هم، به گونه‌ای باشد که قابلیت اجرا داشته باشد، در غیراین‌صورت برنامه نوشتن بدون اجرا، ارزش ندارد.

عضو کمیسیون آموزش مجلس تصریح کرد: یکی از بند‌های برنامه دوم این بود که هر ساله، پنج درصد نیرو‌های حقوق‌بگیر دولت کاهش پیدا کنند که متاسفانه هیچ‌وقت عملی نشد و حتی دولت در این دهه‌ها، بزرگ‌تر هم شده است.

بیشتر بخوانید: یک عده آدم ناتوان در دولت باعث بحرانی شدن اقتصاد شده‌اند/ کم‌ کاری مسئولان کاملا مشهود است

پاک‌فطرت اظهار داشت: اگر به گفته رهبری بخواهیم رشد تولید داشته باشیم، این تولید نیازمند سرمایه است و مردم باید با انگیزه‌هایی که برایشان ایجاد می‌کنیم، سرمایه خود را وارد کار کنند. برای داشتن سرمایه، پول لازم است و دولت باید زیرساخت‌ها را آماده کند. به نظر من، با واقعیت‌هایی که ما می‌بینیم، خیلی مانده تا زیرساخت‌ها آماده شوند.

نماینده شیراز یادآور شد: مثلاً مشکل برق را در کشور ببینید؛ مجبور هستیم در تابستان برق کارخانه‌ها را قطع کنیم تا بتوانیم برق خانگی را تامین کنیم. وقتی برق یک کارخانه قطع می‌شود، تولیدش زمین می‌خورد؛ یعنی هزینه جاری کارخانه که کم نمی‌شود، بلکه تولید کاهش می‌یابد، پس کارخانه‌دار مجبور است قیمت کالای تولیدی‌اش را بالا ببرد وگرنه ورشکست می‌شود. زمستان به نوعی دیگر درگیر هستیم؛ ما مشکل گاز داریم و می‌دانید که برق و گاز با هم مرتبط هستند، یعنی توربین گازی کار می‌کند و از آن، برق تولید می‌شود. در زمستان، دولت می‌باید گاز کارخانه‌ها را قطع کند که گاز خانگی تامین شود. کارخانه‌هایی مثل فولاد و سیمان به این دلایل به تولید حداکثری نمی‌رسند و با این منوال، دستور رهبری هم اجرا نمی‌شود.

وی تصریح کرد: حال، برای حل این مشکلات باید نیروگاه بسازیم و در این میان دو حالت وجود دارد؛ یا دولت باید این نیروگاه‌ها را بسازد که پول ندارد، چون آن‌قدر هزینه‌های جاری دولت زیاد و سنگین شده که چیزی برایش نمی‌ماند تا بخواهد زیرساخت‌ها را بسازد یا بخش خصوصی باید بسازد که بخش خصوصی مردم هستند و بانک‌ها باید به کمک مردم بیایند. امروز ما گفته‌ایم بانک‌ها بیش از ظرفیت‌شان حق دادن وام را ندارند و باید مشخص باشد که با چه درصدی وام می‌دهند. وقتی تورم ۵۰ تا ۶۰ درصد است، بانک با چه توجیهی ۱۸ تا ۲۰ درصد وام بدهد؟ و اگر بیش از این درصد هم بخواهد وام دهد، کسی که می‌خواهد این وام را بگیرد، چگونه می‌تواند با بهره بالای آن، روی به بازپرداخت بیاورد؟ این‌ها همه نکاتی است که نشان می‌دهد دولت باید خودش را کوچک و چابک کند تا بتواند مسیر اقتصادِ شکوفا را در پیش بگیرد.

پاک‌فطرت اظهار داشت: در کنار چالش‌هایی که گفته شد، تمرکزگرایی که امروز در کلانشهر تهران وجود دارد، دردسرساز شده است. حتماً و باید این مشکل حل شود و اختیاراتی را به استان‌ها بدهند، چون استان‌ها خودشان پتانسیل دارند و می‌توانند اقتصاد خود را شکوفا کنند و دولت هم می‌تواند نظارت داشته باشد. امروز دولت مرکزی در بحث مسائل اقتصادی، اختیار زیادی به استان‌ها نداده است. مثلاً در بحث کشاورزی، کشور ما چهار اقلیم است. همین استان فارس در زمستان، عده‌ای در یک سمت اسکی می‌کنند و برخی در آن سوی دیگر که هوا گرم است، بادمجان و گوجه می‌چینند. حال، سیاست این استان را تهران مشخص می‌کند که چه چیزی و چه زمانی صادر کند یا نکند، در حالی که باید خود استان برای کشاورزش تصمیم بگیرد، نه وزارت جهاد کشاورزی، چون با این رفتار، کشاورز ضرر می‌کند. وزارت جهاد کشاورزی باید برنامه‌ساز و برنامه‌ریز باشد، اما اختیار اجرا و برنامه‌های کوچک را به خود استان‌ها بدهد. اگر این کار‌ها انجام شود، راه اقتصاد باز و شکوفا می‌شود.

امروز اقتصاد ایران، بسته عمل می‌کند

نماینده شیراز در پایان خاطرنشان کرد: امروز اقتصاد ایران، بسته عمل می‌کند. هرچه حلقه تصمیم‌گیری تنگ‌تر شود و دولت بزرگ‌تر و هزینه‌برتر عمل کند و بخش خصوصی حمایت نشود، خیلی نباید انتظار روز‌های بهتر در اقتصاد را کشید. اقتصاد، علم و تجربه است و امیدوارم دولت سیزدهم در این دو سال و نیمی که از عمرش باقیست با دقت‌نظر بیشتری، کار را دنبال کند، چون مردم، کار توام با خروجی مثبت می‌خواهند نه شعار بدون پشتوانه اجرایی.