چگونه می‌توان برای شهرداری ها درآمدزایی کرد؟

توسعه سریع اقتصادی و رشد جمعیت زیرساخت‌های ناکافی و تخصص و کمبود زمین مدیریت شهر برای شهرداریی‌ها را دچار مشکل کرده است، همچنین از وسایل مهم که در اکثر شهر‌های جهان مورد بحث تمرکز می‌باشد کسب درآمد پایدار جهت تامین هزینه خدمات شهری است. اتکای بیش از حد بسیاری از شهرداری‌ها به درآمد‌های ناپایدار شهرداری را با مشکل مالی مواجه ساخته است یکی از مشخصات مهم اداره شهر مشارکت مردم در تصمیمگیری‌ها و برنامه‌های شهری و نیز تامین منابع مالی شهر می‌باشد. شهرداری کشور‌های پیشرفته جهان اختیارات زیادی دارند در حالی که در ایران اتکای بیش از حد بسیاری از شهرداری‌های کشور به درآمد ناشی از بخش مسکن است که علاوه بر تاثیر آن افزایش قیمت مسکن شهرداری‌ها را در مقاطع زمانی مختلف با مشکلات و بحران‌های مالی قطعی مواجه ساخته است.

شهرداری‌ها به عنوان سازمان محلی مسئول اداره امور شهر طبعاً وظیفه مدیریت مالی شهر از طریق اعمال روش و مکانیزم‌های توسعه اقتصادی و گسترش سرمایه‌گذاری شهری را نیز بر عهده دارد تا بتواند در همین چهارچوب مدیریت و تامین مالی شهرداری را نیز متقبل گردد همچنین همواره درآمد شهرداری‌ها به این دلیل که درصد قابل توجهی از آن از طریق فروش تراکم و صدور پروانه در دوره‌های رکود و رونق دچار نوسان شده و در دوره‌های رکود به کسری بودجه شهرداری‌ها می‌انجامد در حالی که اگر مدیریت شهر بخواهد در چهارچوب اصول توسعه پایدار حرکت کند باید به درآمد‌های پایدار متکی باشد از جمله مهم‌ترین آن‌ها عوارض نوسازی و عمران شهری است.

به دنبال کاهش وابستگی درآمدی شهرداری‌ها به دولت و با توجه به تشدید مسائل و مشکلات شهر‌ها در نتیجه رشد جمعیت و مهاجرت‌ها حجم زیاد تقاضا برای خدمات شهری و اتکای شهرداری‌ها به درآمد‌های ناپایدار شرایط کار را برای متولیان امور شهرداری‌ها دشوار کرده است. با در نظر گرفتن ناپایداری درآمد حاصل از عوارض ساخت و ساز و عوارض مازاد تراکم لات جدی این درآمد‌ها در اداره شهر و رسیدن به توسعه پایدار شهری و نیز از آنجا که سیاست کلان کشور و به تبع آن شهرداری‌ها دست یافتن به توسعه پایدار می‌باشد ضرورت دارد پایداری درآمد‌های شهرداری‌ها با رویکرد توسعه پایدار دنبال شود.
امروزه در ایران مدیریت شهری با مشکلات زیادی روبرو بوده است که این امر ناشی از عوامل گوناگون اجتماعی فرهنگی سیاسی اجرایی مالی و حقوقی متعددی است رشد و توسعه سریع و شتابزده و غالباً بی‌رویه شهر‌ها به واسطه رشد سریع جمعیت شهری یکی از مسائل که بر ابعاد مشکلات و معضلات حاضر افزوده است. رشد جمعیت شهری به همراه واگذاری برخی از وظایف دولت به شهرداری‌ها که انتظار می‌رود در آینده وظایف بیشتری نیز به شهرداری‌ها واگذار شود موجب افزایش شدید نیاز‌های مالی شهرداری‌ها شده است
شهرداری‌ها بخشی از این نیاز را از طریق مالیات‌های محلی وجوه انتقالی از دولت مرکزی و دیگر منابع درآمدی‌شان برآورده می‌کنند، اما این منابع درآمدی نمی‌توانند تمام نیاز‌های سرمایه‌گذاری و عمرانی شهرداری‌ها را پوشش دهند
از این رو روی آوردن شهرداری‌ها به بازار‌های مالی و مشارکت با بخش خصوصی به منظور تجهیز منابع مالی ضروری به نظر می‌رسد متاسفانه در ایران به دلیل توسعه نیافتگی بازار‌های مالی از یک سو و فقدان بستر مناسب نهادی و قانونی لازم در این حوزه داری‌ها تاکنون قادر به بهره‌گیری مناسب از امکانات بازار‌های مالی نبوده‌اند.

* کارشناس اقتصادی