تله تندرو‌ها پیش روی ایران؛ پشت‌پرده فایل صوتی رابرت مالی

اقتصاد۲۴- تهران تایمز، با انتشار فایل صوتی محرمانه‌ای از رابرت مالی نماینده ویژه تعلیق شده آمریکا در امور ایران افشا کرده که ایالات متحده به دنبال احیای برجام و سپس استفاده از این توافق به عنوان نقطه شروع برای اعمال فشار بیشتر بر ایران است. حمایت از ایران مساله ای که است برخی در آمریکا رابرت مالی را به آن متهم می کنند و در حال حاضر اف بی آی تحقیقاتی در این زمینه را در پیش گرفته است. در همین حال وزارت امور خارجه آمریکا نیز اخیرا اعلام کرده که اطلاعات بیشتری از پرونده مالی منتشر خواهد کرد. با پیچیده تر شده ابعاد این ماجرا مشخص نیست مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن به کدام سمت و سو خواهد رفت. برخی معتقدند که پرونده برجام اولویت خود را در دستگاه سیاست خارجی آمریکا از دست داده است. در مقابل، گروه دیگری از کارشناسان معتقدند تغییر در وضعیت رابرت مالی اثری در مواضع کلان ایالات متحده ایجاد نمی‌کند.

مجید تفرشی پژوهشگر و تاریخدان در گفتگویی با خبرآنلاین در این رابطه می گوید: این نوع دیدگاههای چند لایه پنهان و آشکار اصلا عجیب و بی سابقه نیست چرا که برای تاثیرگذاری بر روی طرف مقابل صورت می گیرد. از طرفی ایران نیز نباید نسبت به این موضوع اشتیاق نشان دهد و عنوان کند که اطلاعاتی را از قلب دشمن به دست آورده است. به این دلیل که نمی توان افشای چنین اطلاعاتی را یک خبر خوش تلقی کرد چرا که گاهی جناح رقیب در ایالات متحده از این فرصت استفاده کرده و در تلاش هستند تا باب گفتگو با ایران بسته شود. هدف این جناح در آمریکا نیز چیزی جز ترک میز مذاکره و بهم زدن آن نیست. باید توجه داشت که خروجی این افشای فایل صوتی می تواند انفعال، بر هم خوردن مذاکرات و ادامه تحریم ها باشد که این دقیقا خواست لابی صهیونیستی و نئوکان های آمریکایی است. بروز چنین اتفاقی در صورتی می تواند مفید واقع شود که ایران را به سمت مذاکره هوشمندانه سوق دهد تا با خواندن دست طرف مقابل بتواند امتیازات مورد نظر خود را کسب کرده و در مقابل آن امتیازات کمتر و معقول تری را به طرف مقابل بدهد.اگر ایران از ادامه مذاکرات منصرف شود خواست اسرائیلی ها و نئوکان ها و کسانی که منشأ اصلی این فایل صوتی بوده اند محقق خواهد شد.

تفرشی در پاسخ به این سوال که آیا مساله رابرت مالی مربوط به دیدار او با نماینده ایران در سازمان ملل بوده گفت: این تنها بخشی از این ماجرا به حساب می آید چرا که رابرت مالی از زمانی که مدیریت گروه بین المللی بحران را بر عهده داشت خواستار گفتگو با ایران بود. ضمن اینکه او کارمند دولت آمریکا است و این گونه نیست که بخواهد طرف ایران را بگیرد. او طرفدار تعامل و گفتگو با ایران به منظور دریافت امتیازات بیشتر برای آمریکا است. این نگاه اگرچه مطلوب و مورد نظر ایران نیست اما از نگاه افرادی که معتقد به تحریم مطلق و جنگ با ایران هستند بهتر است. در این مساله تنها گزینه بد و بدتر مطرح است. در دولت قبلی آمریکا شاهد بودیم که افرادی مانند مایک پمپئو، جان بولتون، نیکی هیلی و مایک پنس نسبت به دنبال تحریم مطلق ایران و جنگ افروزی بودند.

تفرشی در رابطه با افشای فایل صوتی مالی و نزدیک بودن طرف های ایرانی و آمریکایی به توافق گفت: به نظر نمی رسید که توافق در حال نهایی شدن بود اما تهران و واشنگتن در حال طی کردن این مسیر برای رسیدن به مقصد بودند. اما افشای این فایل صوتی یک سنگ اندازی هوشمندانه از جانب آمریکا و افرادی بود که مخالف هر گونه دیپلماسی با ایران بودند.

بیشتر بخوانید: حاشیه‌های ادامه دار روابط اقتصادی تهران - کاراکاس/ پوچ بازی در ونزوئلا

تفرشی در پاسخ به این سوال که روشن تر شدن ابعاد ماجرا چه تاثیری بر سرنوشت گفتگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا خواهد داشت گفت: نگاه افراد تندرو در اروپا و آمریکا یکدست تر خواهد شد و این پیام را تداعی می کند که ایران کشوری نیست که بتوان از مذاکرات با آن به نتیجه ای دست یافت. در مقابل هم ایران را به این نتیجه می رساند که طرف مقابل نیز هیچ عزم و اراده ای برای به نتیجه رسیدن مذاکرات و دادن امتیاز ندارد. قطع مذاکرات و انسداد کامل آن، اعمال تحریم های شدیدتر و در نهایت تحرکات و آماده سازی برای تعرض به ایران از جمله اهدافی است که مخالفین دیپلماسی با ایران در سر دارند.

این پژوهشگر در پاسخ به این مساله که آیا کنار گذاشتن رابرت مالی از تیم مذاکرات، رویکرد کلی و کلان ایالات متحده را نسبت به ایران تغییر خواهد داد گفت: شاید در رویکرد کلان دولت بایدن در این مساله تغییری حاصل نشود اما هیچ تضمینی نیست که در دولت بعدی آمریکا چنین روندی ادامه دار باشد. در دولت فعلی آمریکا دیپلماسی همچنان تنها گزینه مطلوب برای رسیدگی به پرونده هسته ای ایران محسوب می شود. اما نگاه دیگری نیز وجود دارد که می گوید هر گونه تعامل با ایران از منظر ایدئولوژیک نادرست است چرا که از نظر آنان این مساله به جمهوری اسلامی ایران مشروعیت می دهد و به همین دلیل اساسا نباید با تهران هیچ گونه تعامل و توافقی صورت گیرد. افشای این فایل صوتی دیدگاه دوم را تقویت خواهد کرد اما بدین معنا نیست که دست بالا را فعلا خواهند داشت اما در دراز مدت می تواند اوضاع به نحو دیگری رقم بخورد.

این تاریخدان در پایان در مورد روی کار آمدن آبرام پیلی به جای رابرت مالی و تحولات آینده مذاکرات گفت: به نظر می رسد تیم جدید شناخت لازم را نسبت به ایران ندارد و از انگیزه لازم برای ادامه مذاکرات با ایران برخوردار نیستند. به هر تقدیر با این اتفاق به نظر می رسد که موضع آمریکا سختگیرانه تر و تندتر خواهد شد. به طور کلی بخشی از ماجرا مربوط به تجربه دولت بایدن در تعامل با ایران است و از طرف دیگر فشار لابی های ضدایرانی و اسرائیلی که سبب روی کار آمدن تیم جدید شده است. مساله ای که می تواند روند پیش رو را دشوارتر کند؛ حداقل اینکه این اتفاق می تواند پیشرفت های حاصل شده را از بین ببرد و همه چیز بار دیگر از نقطه صفر شروع شود.