راهکارهای فانتزی برای بحران‌ها زیست محیطی

اقتصاد۲۴-گرما در شهر‌های ایران بی‌داد می‌کند. تعدادی از شهر‌ها در تیرماه امسال، دمای بالای ۵۰درجه را تجربه کردند و در روز‌های اخیر، اعتراضاتی از زابل تا کردستان به بی‌آبی شکل گرفت. ماه گذتشه نیز، تصاویری از توزیع آب آشامدینی سهمیه‌ای در تهران، در شبکه‌های اجتماعی خبرساز شده بود. بحران‌های زیست‌محیطی، از بین رفتن پوشش گیاهی، بی‌آبی، خشکسالی و رکوردزنی دمای هوا در کشور، محصول سیاست‌های نادرست زیست‌محیطی و تن ندادن به تغییر رویه در صنعت تولید انرژی است. پدیده‌ای که سال‌هاست از طریق کارشناسان و فعالان حوزه محیط‌زیست، هشدارش داده می‌شد و کسی به آن توجه نمی‌کرد.

حالا چهره این بحران، بیشتر از همیشه در کشور عیان شده است. هیات دولت، دو روز انتهایی هفته پیش را به دلیل گرمای بی‌سابقه تعطیل اعلام کرد. عده در شبکه‌های اجتماعی این تعطیلی سراسری را غیرمرتبط به گرما می‌دانند و دلیل اصلی‌اش را «کمبود برق» عنوان می‌کنند. این، اما تغییری در صورت مساله ایجاد نمی‌کند. زیرا ریشه اصلی کمبود برق نیز می‌تواند در کم‌آبی و کاش سوخت‌های فسیلی در نتیجه استفاده بی‌رویه از آن و عدم روی‌آوری به سوخت‌های نوین و پاک باشد.

در این باره با «محمد درویش»، فعال محیط زیست به گفتگو نشسته ایم.

محمد درویش در این باره گفت: «دانشمندان حدود دو دهه پیش، این پیش‌بینی را کرده بودند و کسی آن‌ها را جدی نگرفت. این دانشمنددان سال‌ها هشدار دادند که اگر میانگین افزایش دمای کره زمین به مرز ۲ درجه سانتی‌گراد برسد، فاجعه جبران‌ناپذیری رخ خواهد داد. امروز این افزایش به ۱.۵ درجه رسیده است. شواهد این ماجرا را نیز در قالب افزایش سیل‌های حادثه‌خیز، تبدیل باران‌های طولانی‌مدت به باران‌های کوتاه‌مدت با شدت بیشتر، تبدیل برف به باران، افزایش میانگین دما، افزایش تبخیر و افزایش سونامی‌ها می‌بینیم. این‌ها اتفاقاتی است که نشان‌دهنده ابعاد خطرناک و غیرقابل جبران پدیده جهان‌گرمایی است. در کشور‌هایی مثل ایران که در عرض‌های پایین نیم‌کره شمالی قرار دارند، شدت آسیب‌پذیری نسبت به جهان‌گرمایی به مراتب بیشتر است».

بیشتر بخوانید:مشاهده یک یوزپلنگ آسیب‌دیده در توران

او در ادامه چنین گفت: «ما در تیرماه شاهد بودیم که ۶ شهر ایران دمای بالای ۵۰درصجه را تجربه کرد. همزمان، اروپا نیز گرمای بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند و تقریبا ۷۰درصد رویش‌گاه‌های جنگلی‌اش درگیر آتش‌سوزی‌های کم‌سابقه شده است. ایران نیز از این پدیده متاثر شده است. کشور‌هایی مثل سنگاپور، فیلیپین، اندونزی و بخش‌های بزرگی از چین نیز این موج گرما را تجربه می‌کنند. این واقعیت انکارناپذیری است که رهبران جهان باید به تعهادت‌شان در معاهده پاریس تن بدهند. یکی از این تعهدات این است که کشور‌های شمال حدود ۱۰۰میلیارد دلار به کشور‌های جنوب کمک کنند تا بتوانند میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای‌شان را کاهش بدهند. هر سال، اما این مبلغ به بهانه‌های مختلف تزریق نمی‌شود. این کشور‌ها باید تلاش کنند تا قیمت تمام‌شده انرژی از طریق پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی کاهش پیدا کند. به این ترتیب مجبور به مصرف سوخت‌های فسیلی و سوزاندنه زغال‌سنگ نباشد و به تخریب جنگل‌ها روی نیاورند».

این فعال محیط زیست با اشاره به اقداماتی که می‌تواند در کشور صورت بگیرد گفت: «مهم‌ترین کاری که باید در ایران باید کنیم، این است که به سمت اقتصاد غیرآب‌محور حرکت کنیم. فشار را از منابع طبیعی و محیط‌های تالابی کاهش بدهیم و به جای تولید برق از طریق نیروگاه‌های حرارتی و برق‌آبی، برق را از طریق انرژی خورشید و باد، انرژی زمین گرمایی و جزر و مدی تولید کنیم. مبلمان شهر‌های کشور را از خودرو محوری به بوم‌محوری تغییر بدهیم. شرایطی فراهم کنیم که شهروندان اختیار داشته باشند از گزینه‌های دیگری به جز خودرو‌های شخصی‌شان استفاده کنند. استفاده از دوچرخه، موتورسیکلت‌ها و خودرو‌های برقی، گسترش حمل‌ونقل ریلی، ایجاد مسیر‌های ایمن برای دوچرخه‌سواری و پیاده‌راه‌ها ترویج و حمایت شوند. به این ترتیب پدیده جزیره‌گرمایی کاهش پیدا کند. یک اتومبیل اگر یک هفته در معابر عمومی حرکت نکند، می‌تواند نیاز آب یک خانواده ۴نفره را برای یک هفته تامین کند».

او در انتها تاکید کرد: «بخشی از این‌ها به تحریم‌ها ربطی ندارد. برای مثال، یکی از بند‌های قانون هوای پاک این است که موسسه استاندارد باید استانداری را برای سوخت وارداتی تنظیم می‌کرد. موسسه استاندارد این کار را نکرده و این ربطی به تحریم‌ها ندارد. وزارت آموزش و پروش باید شرایطی را فراهم می‌کرد تا دانش‌آموزان به استفاده از دوچرخه یا پیاده‌راه‌ها به جای سرویس‌های مدراس استفاده کنند. راهش هم این بود که بخشی از فضای مدرسه به پارکینگ دوچرخه اختصاص پیدا کند. اما متاسفانه این اقدامات انجام نشده است. ما حتی، بخشی از مسیر‌های ایمن دوچرخه‌سواری که در شهر‌های تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و شیراز ایجاد شده بود و همچنین امکان استفاده از دوچرخه‌های اشتراکی را از بین بردیم. این‌ها ربطی به تحریم‌ها ندارد».