تاریخ انتشار: ۱۳:۰۴ - ۲۲ مرداد ۱۴۰۲
حال ناخوش خزر

تنها پستاندار دریای خزر وضعیت خوشایندی ندارد

خزر گوهری بود و هست که اگر قدرش را بدانیم، سرمایهٔ بزرگی برای کشور محسوب می‌شود، این بدنهٔ آبی، بزرگترین دریاچهٔ جهان است که تنوع‌زیستی منحصربه‌فردی دارد.

خزر سرمایهٔ بزرگی برای کشور محسوب می‌شود

اقتصاد۲۴-خزر جزو دریا‌های معتدل طبقه‌بندی می‌شود؛ حداکثر عمق این دریا حدود ۸۰۰ متر برآورد شده که عمیق‌ترین قسمت‌های آن در قلمروی آب‌های ایران حدود ۳۰۰ متر است. متأسفانه، تراز دریای خزر سالانه حدود ۳۰ سانتی‌متر پایین‌تر می‌رود که دلیل آن کاهش بیلان آبی است. خزر بیش از ۱۰۰ گونه ماهی دارد. ماهی آزاد، فیل‌ماهی و تاس‌ماهی ایرانی از جمله مهمترین ماهیان این پهنهٔ آبی هستند که متأسفانه در آستانهٔ انقراض قرار گرفته‌اند. فُک کاسپین که تنها پستاندار ساکن این پهنهٔ آبی است نیز وضعیت خوشایندی ندارد. اما چرا حال این دریا خوب نیست؟ ما چه کم‌لطفی‌هایی در حقش کردیم که امروز به این وضعیت دچار شده؟

جواب ساده است، اولاً، صید مفرط کیلکا و ماهیان خاویاری خارج از توان بازیابی جمعیتی و ورود گونه‌های غیربومی پیامد‌های مخربی برای این دریا به‌همراه داشت. ثانیاً، ورود پساب‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی به آن سبب افزایش غلظت فسفات و نیترات در آب شده است و مانند یک کود مایع سبب شکوفایی پلانکتون‌ها می‌شود. بنابراین، آلودگی، توسعهٔ غیرپایدار، صید مفرط، ورود گونه‌های غیربومی مهاجم و عدم ورود آب رود ولگا که مهمترین منبع تغذیه آبی این دریاست، تنوع‌زیستی ارزشمند آن را به‌شدت تهدید می‌کنند. ظرفیت‌های این سرمایهٔ خداداد برای ما بسیار است، اما در‌صورتی‌که خردمندانه از آن استفاده کنیم. ذخایر کیلکا که پس از ۲۰ سال به‌تازگی در سال جاری اعلام شد، بازیابی شده‌اند و نیز خاویار اعلای فیل‌ماهی و تاس‌ماهی ایرانی و روسی ظرفیت‌های اقتصادی عظیمی برای ایران هستند.

معرفی تصادفی دوکفه‌ای (Mytilaster lineatus) به خزر در سال ۱۹۱۹ و درنتیجه‌ٔ تردد قایق‌ها از دریای سیاه رخ داد. مطالعه‌ٔ رفتار این دوکفه‌ای در دریای خزر نشان داده است که از خلیج باکو گسترش یافته و سپس به‌واسطه‌ٔ جریان گردشی آب، در نواحی جنوبی این پهنه مستقر شده و تشکیل اجتماع داده است.


بیشتر بخوانید:پست طوفانی خانم بازیگر برای دریای خزر +عکس


هجوم این جانور اثر منفی بر تنوع‌زیستی گذاشت و تغییراتی را در پوشش جانوری کفزیان پدید آورد؛ دو گونهٔ دوکفه‌ای بومزاد (Dreissena elata) و (D. caspia) به‌طور کامل از میدان به در شدند و در نواحی میانی و جنوبی خزر آشیان بوم‌شناختی این دو توسط M. lineatus اشغال شد. همچنین، پس از تهاجم این جانور، میزان نیتروژن و فسفر معدنی در لایه‌ٔ مغذی نواحی جنوبی و میانی به‌شدت افت کرد (کاهش سه تا ۱۰ برابری). درنتیجهٔ غلظت کم عناصر آلی و بقایای زیستی، میزان فیتوپلانکتون Rhizosolenia calcar-avis در نواحی میانی ۵/۱۳ و قسمت‌های جنوبی تا ۶/۱۸ برابر افزایش یافت.

این گونه، برای دهه‌ها فیتوپلانکتون غالب این دریا بود. از دیگر سو، به‌واسطه‌ٔ تهاجم شانه‌دار، تنوع گونه‌ای فیتوپلانکتون‌ها در نواحی میانی و به خصوص قسمت‌های جنوبی به‌شکل قابل‌توجهی افزایش پیدا کرد؛ چراکه جمعیت مصرف‌کنندگان آن‌ها در اثر شانه‌دار به‌شدت کاهش یافته بود.

گسترش شانه‌دار سبب تغییرات بوم‌شناختی در محیط‌زیست بستر خزر نیز شد. پس از مصرف بیش‌ازحد ذخایر زئوپلانکتونی و متعاقباً درنتیجهٔ کمبود این ذخایر که شانه‌دار در حجم زیاد آن‌ها را مصرف کرده بود، مساحت وسیعی از کف دریا سیلتی (به‌دلیل بقایای شانه‌دارها) شد که خود منجر به تغییر در ترکیب گونه‌ای فون کفزیان از جانوران فیلترکننده (دوکفه‌ای‌ها و کشتی‌چسب‌ها) به کرم‌ها و سخت‌پوستان شد. درحالی‌که زی‌توده لاشه‌خوارانی، چون کرم پُرتار نِرئیس (Hediste diversicolor) و گونه‌های مختلفی از کرم‌های کم‌تار (Oligochaete) افزایش یافت، فراوانی سخت‌پوستان کفزی طی سال‌های ۲۰۰۱-۲۰۰۳ به‌سرعت کاهش یافت و بین سال‌های ۲۰۰۴-۲۰۰۶ به‌کلی محو شدند.

جمعیت ماهی کیلکا در ایران تا ۷۰% افت کرد و منجر به خسارت ۱۲۵ میلیون دلاری شد. همچنین بین سال‌های ۱۹۹۱ و ۲۰۰۶ تغییراتی در صید کل ماهی سفید و کفال‌ماهیان که عموماً از کیلکا تغذیه می‌کنند، رخ داد. ناپدید شدن زئوپلانکتون‌های خوراکی از قبیل Eurytemora spp. در میان نخستین تغییرات پس از انفجار جمعیتی شانه‌دار بود. پایش شش‌ساله‌ٔ ذخایر زئوپلانکتونی (۲۰۰۶-۲۰۰۱) نشان داد که انفجار جمعیتی شانه‌دار موجب کاهش فراوانی زئوپلانکتون‌ها شده است و درنتیجه جمعیت ماهی کیلکا با افت شدیدی مواجه شد و از طرف دیگر، به‌دلیل کاهش فشار تغذیه از فیتوپلانکتون‌ها، فراوانی دینوفلاژلات‌ها و سیانوفیت‌ها به‌شدت افزایش یافت.

منبع: روزنامه پیام ما
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت All-in-One اپل امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ام اس آی MSI امروز + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ تئاتر دهقان ۵۴ سال پیش ابتدای خیابان لاله‌زار

عکس/ لباس زنان در تشریفات دربار پهلوی ۵۰ سال پیش

عکس/ ساعت میلیاردی محمدرضا گلزار خبر ساز شد

عکس/ سرویس و نگهداری لامبورگینی چقدر هزینه دارد؟

عکس/ ایران رتبه پنجم جدیدترین رنکینگ لیگ‌ فوتبال آسیا

عکس/ نمایی دیدنی از حرم امام رضا ۱۳۰ سال پیش و دوره قاجار

اینفوگرافی/ شلوغ‌ترین مسیر‌های مهاجرتی دنیا کجاست؟

عکس/ پرتاب ساعت مچی به سوی رامین رضاییان در دربی ۱۰۵

تصویری قدیمی از فریدون جیرانی

عکس/ خشکبار شاهرضا ۶۰ سال پیش در خیابان شاهرضا سابق و انقلاب فعلی

عکس/ لاله مرزبان و شهاب حسینی در حاشیه یک سریال

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

چه رشته هایی در آینده بازار کار خوبی خواهند داشت؟

پیش بینی قیمت دلار امروز ۱۱ اسفند ۱۴۰۳/ ترمز دلار کشیده شد؟

ماه رمضان چه دارد که باید منتظر آن باشیم؟

پیش بینی قیمت طلا و سکه امروز ۱۱ اسفند ۱۴۰۳/ آیا الان زمان مناسبی برای خرید طلا است؟

استیضاح وزیر اقتصاد یعنی التهاب بازار و نوسان شدیدتر قیمت ارز/ برکناری همتی کاری عوام‌فریبانه است

نکات تغذیه‌ای برای رفع تشنگی در ایام روزه داری

تقویت حافظه با مصرف این نوع چای

تولید آب از هوا با ضایعات مواد غذایی

رئیس بانک مرکزی: افزایش ۳۰ درصدی ارز ۲۸.۵۰۰ تومانی منتفی شده است

یکشنبه اول ماه مبارک رمضان است

امضای قرارداد معدنی میان آمریکا و اوکراین لغو شد

واکنش ایران به اظهارات وزیر خارجه ترکیه

جر و بحث ترامپ با زلنسکی: تو برگ برنده نداری

جدول لیگ برتر در پایان هفته بیست‌و‌یکم

علیرضا حقیقی: از جوانی کاسیاس صدایم می‌کردند!

سرنوشت تعدادی از مفقودی‌های حادثه سقوط بهمن مشخص شد/ جزئیات

انگلیسی زبان رسمی آمریکا می‌شود

سخنگوی هیأت رئیسه مجلس: استیضاح همتی در دستور کار یکشنبه مجلس

تداوم اظهارات غیرهمسوی وزیر دفاع با پزشکیان

ادعای عجیب جبرائیلی درباره شرط حمایت صاحبان دلار از پزشکیان

خون یحیی به جوش آمد؛ نهادهای نظارتی ورود کنند!

مذاکرات غیرمستقیم اسرائیل و حماس در قاهره برای مرحلهٔ دوم آتش‌بس آغاز شده است

عربستان، قطر و عمان فردا را اولین روز ماه رمضان اعلام کردند

جایزه برندگان اسکار چیست؟

پیش بینی بورس فردا شنبه ۱۱ اسفند ۱۴۰۳

فیلم/چند ثانیه کافی است تا زندگی برای همیشه تغییر کند

درخواست تاجگردون از شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت برای کم شدن بی‌ثباتی اقتصادی

سامانه جدید بارشی در کشور؛ هلال احمر اعلام آماده باش کرد

استیضاح همتی در دستور کار روز یکشنبه مجلس قرار گرفت + جزئیات

مفقود شدن ۶ نفر در بهمن؛ اعزام تیم‌های نجات به محل حادثه

واکنش ایران به فراخوان خلع سلاح پ‌ک‌ک

هشدار مدیریت بحران به تهرانی‌ها؛ شنبه یکشنبه مراقب باشید

برنامه حضور النصر در ایران مشخص شد

برای درمان یبوست چه بخوریم؟

بهترین غذا برای سحری ماه رمضان چیست؟

آیا سرطان دهان کشنده است؟

عکس/ لاله مرزبان و شهاب حسینی در حاشیه یک سریال

رقابت جذاب والیبال برفی دختران در دیزین

آیا وام ودیعه مسکن در سال آینده افزایش می‌یابد؟

پیش‌بینی بازار خودرو در هفته دوم اسفند ۱۴۰۳

بازار فرش ایران در اختیار قاچاقچیان افغانستانی

عکس/ پرتاب ساعت مچی به سوی رامین رضاییان در دربی ۱۰۵

قیمت جدید کالا‌های اساسی اعلام شد+ جدول

عکس/ خشکبار شاهرضا ۶۰ سال پیش در خیابان شاهرضا سابق و انقلاب فعلی

ماجرای سرقت گردبند ۱۰۰میلیونی در پیروزی چه بود؟

اظهارات جدید عارف درباره قطعی برق

تصویری قدیمی از فریدون جیرانی

رکورد فوق العاده گلزن پرسپولیس در دربی

عکس/ آیین نوروز خوانی در گرگان

فیلم/ انفجار بمب حین اقامه نماز جمعه در پاکستان