حجامت برای چه کسانی ممنوع است؟

اقتصاد۲۴-دکتر مجاهدی متخصص طب ایرانی دانشگاه بیان داشت: در طب ایرانی به حجامت بیش و پیش از یک راهکار درمانی، به‌عنوان اقدامی برای حفظ سلامتی نگاه می‌شود و از این منظر حجامت به شرط رعایت آداب آن برای افراد سالم و غیربیمار هم می‌تواند مفید باشد.

وی با اشاره به اینکه از دیدگاه طب ایرانی، حجامت جزو اعمال یداوی محسوب می‌شود، اذعان داشت: اقدامات درمانی که به تشخیص پزشک و در صورت لزوم در کنار اقدامات اساسی پیشگیری و درمان مانند اصلاح سبک زندگی، تدابیر تغذیه‌ای، دستورات دارویی و … پزشک طب ایرانی، ممکن است توصیه به انجام آن نماید.

متخصص طب ایرانی دانشگاه گفت: مهمترین کاری که با حجامت انجام می‎شود این است که از موضع مورد نظر، خلط ناشی از خون و صفرا را خارج می‌کنیم که این عمل باعث پاکسازی موضع می‌شود و برخلاف باور عامه باعث خروج مواد مغذی بدن نمی‌شود.

وی افزود: حجامت بدن را سبک و برخلاف خون دادن، قوت بدن را نمی‌گیرد، اما موضع حجامت تا زمان التیام کمی ضعیف می‌شود.

بیشتر بخوانید:فواید حجامت چیست؟

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل بیان داشت: وقتی لیوان حجامت بر روی پوست قرار می‌گیرد، مقداری کشش روی پوست ایجاد می‌کند و در اثر آن فاکتور‌های دفاعی ساکن در جداره عروق و اعضا را فعال کرده و باعث می‌شود این فاکتور‌ها دفاع خونی را چندین برابر کنند و به تقویت سیستم ایمنی عضو مورد نظر و سپس کل بدن کمک کنند.

وی افزود: اگرچه تاکنون تحقیقات زیادی در مراکز پژوهشی دنیا درباره خواص و اثرات حجامت انجام شده و غالب آن موید اثربخشی آن در پیشگیری و درمان برخی بیماری‌ها می‌باشد، لیکن همچنان باید تحقیقات بیشتر در این زمینه صورت پذیرد.

حجامت به معنای ردکردن اهدای خون نیست

دکتر مجاهدی عنوان کرد: توصیه به انجام حجامت به معنای رد کردن خواص و اثرات اهداء خون و منع آن نیست و فراموش نکنیم که اهداء خون، اهداء زندگی است و حس نوعدوستی انسان‌ها اقتضاء می‌کند با اهداء خون در یاری بیماران نیازمند بکوشند.

وی ادامه و گفت: بلاشک زمانی حجامت در پیشگیری و درمان، اثر خواهد گذاشت که توسط پزشک طب ایرانی و به‌عنوان جزیی از برنامه درمانی و در کنار سایر تدابیر در نظر گرفته شود و با این تفسیر، ممکن است در موارد زیادی حجامت یا اندیکاسیون (کاربرد) نداشته باشد، یا اثرات مثبت چندانی نداشته و یا حتی مضر باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل اظهار داشت: پزشک طب ایرانی با در نظر گرفتن شرایط فرد از جمله مزاج فرد، وضعیت سلامت و بیماری‌های فرد، آداب حجامت از جمله زمان‌هایی که برای حجامت توصیه شده و یا منع شده در مورد اثربخشی آن تصمیم‌گیری و توصیه می‌نماید.

وی با ذکر این نکته متاسفانه از یک‌طرف عده‌ای طب سنتی را مترادف با اعمالی مانند حجامت می‌دانند، گفت: درصورتی‌که در بین مبانی، دستورات و تدابیر طب ایرانی، حجامت سهم کوچکی را به خود اختصاص داده و از سوی دیگر عده‌ای نیز با اغراق در خواص حجامت، سعی در بزرگنمایی و سودجویی آن دارند.

متخصص طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی بابل با اشاره به اینکه انجام حجامت به‌عنوان پیشگیری و حفظ سلامتی، برای اکثر افراد مفید می‌باشد، بیان داشت: توصیه‌های لازم در خصوص رعایت تدابیر طب ایرانی در زمینه‌های تغذیه، ورزش، خواب، بهداشت روان، اصلاح مزاج، کنترل وزن و ... ارائه و مراعات شود و از انجام آن در افراد، زمان‌ها و شرایطی که در منابع طب سنتی بعنوان موارد منع حجامت ذکر شده، اجتناب گردد.

وی افزود: افراد با خون غلیظ در ایام قبل از حجامت با مصرف غذا‌های بسیار سبک، مانند سوپ و میوه و کاهو و برخی نوشیدنی‌ها براساس مزاج خود بدن را آماده حجامت نموده و چند ساعت قبل از حجامت حمام بروند تا خون غلیظ کمی رقت پیدا کرده و به سطح بدن نزدیک شود. اما افرادی که خونشان رقیق است از ۱۲ ساعت قبل از حجامت نباید استحمام کنند. تشخیص این موارد با پزشک متخصص طب ایرانی می‌باشد.

حجامت برای کودکان زیر ۲ سال و افراد بالای ۶۰ سال توصیه نمی‌شود

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل با اشاره به اینکه در کتب طب سنتی ایرانی آمده است حجامت برای کودکان زیر ۲ سال و افراد بالای ۶۰ سال توصیه نشده است، افزود: استقامت اعضا در کودکان کمتر بوده و حجم خون کم است و در سالمندان، چون اغلب خونشان غلیظ و پوست و گوشت خشکی دارند و تنها با حجامت، خون رقیق‌شان خارج می‌شود، احتمال افزایش غلظت خون و خشکی بیشتر مزاج در این گروه سنی زیاد است.

وی گفت: کسانی که سابقه هموفیلی، کم خونی، صرع و سکته قلبی دارند یا در گروه سردمزاجان بوده و خونشان رقیق و کم فشار است و مدام دچار سرگیجه و سردرد می‌شوند یا از دارو‌های شیمیایی وارفارین و هپارین که ضدانعقادند، استفاده می‌کنند، نمی‌توانند حجامت کنند و در این موارد تشخیص دقیق ممنوعیت یا مجوز حجامت با پزشک می‌باشد.

دکتر مجاهدی بیان داشت: حجامت در فصل بهار خصوصا نیمه دوم ماه قمری توصیه بیشتری شده است و همچنین حجامت در سایر فصول سال در زمان‌های خاصی مورد تاکید و در برخی زمان‌ها منع گردیده است.

وی با اشاره به اینکه حجامت در ماه مبارک رمضان ساعتی پس از یک افطار سبک بلامانع است، گفت: درمورد بانوان، انجام حجامت در ایام عادت ماهیانه، بارداری و شیردهی ممنوع است و حجامت در اکثر موارد برای افراد بلغمی و سرد مزاج ممنوع و مضر می‌باشد.

متخصص طب ایرانی افزود: حجامت‌های متوالی و غیر اصولی با فواصل کوتاه، اشتباه و حتی گاه مضر است و زمانبندی حجامت بر اساس طبع افراد، نوع بیماری و وضعیت بدنی آنان متفاوت می‌باشد. بنابراین، تکرار حجامت باید با نظر و توصیه پزشک و طبق زمانبندی وی باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل اذعان داشت: اهداء خون، اهداء زندگی است» اگر می‌خواهید علاوه بر حجامت، خون نیز اهداء نمایید، ضمن انجام حجامت در مراکز بهداشتی، درمورد فاصله زمانی بین حجامت و اهداء خون با پزشکتان مشورت کنید.

دکتر مجاهدی اظهار داشت: قبل از حجامت، پزشکتان را از بیماری احتمالی و دارو‌هایی که مصرف می‌نمایید، مطلع کرده و اگر جهت بیماری یا مشکل خاصی قصد انجام حجامت دارید، حتما با پزشک مشورت کنید.

وی با اشاره به اینکه از دیدگاه طب ایرانی، درمان برخی بیماری‌ها روشی غیر از حجامت لازم دارد و اگر هم حجامت نیاز باشد، مستلزم انجام برخی تمهیدات و رعایت‌های خاص بوده و انجام حجامت به تنهایی موثر نمی‌باشد. گفت: این امر بیشتر درمورد بیماران صادق است وگرنه افراد سالمی که جهت سلامت حجامت می‌نمایند، نیاز چندان به دستورات خاص ندارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل افزود: از مراجعه به افراد غیرپزشک و نیز افراد سودجویی که بدون آشنایی به اصول درمان طب ایرانی، مدعی انجام حجامت بوده و متاسفانه روز به روز درحال افزایش هستند، جدا خودداری فرمایید.

با شکم گرسنه و یا خیلی پر حجامت نکنید

دکتر مجاهدی با اشاره به اینکه هیچ‌گاه با شکم گرسنه و یا با شکم خیلی پر، حجامت ننمایید، گفت: مصرف مایعات فراوان، آبمیوه، شربت عسل (مخلوط ۱ قاشق غذاخوری عسل در ۱ لیوان آب ولرم)، ماءالشعیر و خصوصا آب انار و رب انار در روز‌ها و ساعات قبل و بعد از حجامت در تاثیرگذاری بیشتر حجامت بسیار توصیه شده است.

وی گفت: از انجام فعالیت زیاد، ورزش سنگین، استرس روحی، مقاربت جنسی، خوردن غذا‌های سنگین و چرب و شور، ماهی و ترشیجات روز قبل و بعد از حجامت (خصوصا ساعات اولیه قبل و بعد از حجامت) اجتناب نمایید.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل با توجه به اینکه در معدودی از افراد ممکن است پس از حجامت ضعف، سرگیجه، سردرد، تپش قلب، گرفتگی عضلانی و برخی ناراحتی‌های جزئی دیگر بروز نماید، بیان داشت: این موارد پس از چند ساعت کاملا برطرف می‌شود اگر این‌گونه ناراحتی‌ها آزار دهنده باشد و یا بیش از حد معمول طولانی گردد، با پزشک خود مشورت نمایید.

وی اذعان داشت: اگر موضع حجامت کبود و دردناک و متورم شود می‌توانید برای کاهش درد، مقداری یخ داخل نایلون گذاشته و ۵-۶ مرتبه و هربار حدود ۱ دقیقه، محل حجامت را با آن کمپرس کنید و پس از حجامت حتی‌الامکان از مصرف دارو‌های شیمیایی خودداری نمایید و از استعمال هرگونه پماد و یا کرم در موضع حجامت جدا اجتناب کنید.

متخصص طب ایرانی با توجه به اینکه ۱۲ ساعت پس از حجامت می‌توانید استحمام نمایید، افزود: پس از آن نیازی به پانسمان مجدد نمی‌باشد. البته دقت داشته باشید که محل حجامت را با آب ولرم شسته و از شستشوی آن با لیف و صابون خودداری نمایید.

دکتر مجاهدی اظهار داشت: اگر با حجامت بار اول، تاثیر درمانی مطلوب و مورد انتظار دیده نشد و حتی پس از آن، علائم شما موقتا تشدید یافت تا بدون هیچ‌گونه نگرانی و عجله با پزشک خود مشورت نموده و طبق برنامه پیشنهادی او و در زمان تعیین شده، مجددا حجامت نمایید.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل گفت: جهت انجام حجامت اول و تعیین مزاج خود تنها در مراکزی که اصول بهداشتی رعایت می‌گردد و با نظارت پزشک و افراد با تجربه انجام می‌شود و از وسایل حجامت بهداشتی، استریل، و یکبار مصرف استفاده می‌شود.

سلامتکده طب سنتی دانشگاه علوم‌پزشکی بابل با حضور پزشکان متخصص طب سنتی ایرانی واقع در خیابان شهید سرگرد قاسمی، جنب دانشکده پردیس خودگردان، روز‌های شنبه الی چهارشنبه آماده ارائه خدمات به همشهریان و هم استانی‌های عزیز می‌باشد.