آمار نگران کننده از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در ایران

اقتصاد۲۴-سید حیدر محمدی در پیامی به مناسبت هفته آگاه‌سازی آنتی‌بیوتیک‌ها افزود: اکنون مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها به حدی رسیده که به یک تهدید برای سلامت انسان‌ها تبدیل شده است همچنین تجویز غیرمنطقی و مصرف بی‌رویه دارو‌های ضد میکروبی در جمعیت انسانی و مزارع پرورش دام و طیور، رفته رفته بسیاری از میکروب‌ها را در برابر این دارو‌ها مقاوم کرده است و گسترش بیش از حد این پدیده، نتیجه‌ای جز بروز فاجعه در پی نخواهد داشت.

وی اظهار داشت: در سالیان اخیر مقاومت در برابر دارو‌های ضدمیکروبی به یک معضل جهانی تبدیل شده و همین امر کارشناسان سازمان جهانی بهداشت را بسیار نگران کرده است؛ تا جایی که سازمان جهانی بهداشت از ۱۸ تا ۲۴ نوامبر را هفته جهانی «آگاه‌سازی دارو‌های ضدمیکروبی و پیشگیری از مقاومت میکروبی» نامگذاری کرده است.

شعار این هفته در سال ۲۰۲۳، «همه با هم برای پیشگیری از مقاومت به دارو‌های ضد میکروبی» با هدف افزایش حساسیت سیاست‌گذاران، شاغلان حرف پزشکی و عموم مردم به این مهم نامگذاری شده است.

بیشتر بخوانید:کمبود ۱۰۰ قلم دارو در کشور

محمدی تصریح کرد: سازمان بهداشت جهانی چهار دلیل برای کاهش اثر بخشی دارو‌های ضد میکروبی شامل مصرف خودسرانه، تجویز غیرمنطقی توسط درمانگران، عدم اتمام دوره درمان توسط بیماران و مصرف باقیمانده دارو‌های ضدمیکروبی در گوشت دام و طیور عنوان کرده است.

به گفته وی، آمار مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در ایران، نسبت به برخی کشور‌های دنیا بالاتر است؛ به طوری‌که میزان مصرف سالیانه آنتی‌بیوتیک‌های سیستمیک که عمده‌ترین آن آنتی‌بیوتیک‌های مصرفی در این گروه قرار دارد.

معاون وزیر بهداشت، افزایش مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها، می‌تواند باعث افزایش عوارض ناخواسته جدی و حتی تهدیدکننده حیات شود. از طرفی این مسئله، تاثیرات بسیار بزرگی بر سلامتی جامعه دارد، زیرا برخی بیماری‌های قابل درمان، اکنون چالشی بزرگ برای پزشکان، داروسازان و سیاست‌گذاران به شمار می‌رود.

محمدی افزود: آگاه‌سازی جامعه به منظور کنترل مقاومت میکروبی بسیار حیاتی است. به همین دلیل، هفته آگاه‌سازی آنتی‌بیوتیک در ترویج فرهنگ استفاده صحیح و مناسب آنتی‌بیوتیک و کاهش مصرف کنترل نشده آنتی‌بیوتیک‌ها و در نهایت کنترل مقاومت میکروبی تاکید دارد.

وی اظهار داشت: بر اساس شاخص اعلام شده از سوی سازمان جهانی بهداشت، میانگین نسخ حاوی آنتی‌بیوتیک در ایران از ۵۵ درصد در سال ۱۳۷۵ به ۳۶ درصد در سال ۱۴۰۱ کاهش یافته است. این کاهش نشان دهنده ثمر بخش بودن آموزش‌ها و نظارت‌های به عمل آمده توسط وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور است.

محمدی با بیان اینکه اکنون کاهش شاخص نسخ حاوی آنتی‌بیوتیک کافی نیست و توجه به نوع آنتی بیوتیک تجویزی بر اساس توصیه سازمان جهانی بهداشت، ضروری است، گفت: گروه درمانگر نسبت به گروه آنتی‌بیوتیکی که ظرفیت مقاومت بالاتری دارند و در معرض خطر نسبتا بالای مقاومت باکتریایی هستند، توجه ویژه‌ای داشته باشند، زیرا مصرف نکردن مسئولانه از این گروه، تهدید جدی به شمار می‌آید و با ادامه این روند کم کم به طور کامل در مقابل میکروب‌ها خلع سلاح می‌شویم.

وی افزود: بنابراین توجه جدی به رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، رعایت اصول تجویز و مصرف منطقی دارو‌های ضدمیکروبی، عدم مصرف خودسرانه دارو‌های ضدمیکروبی و کنترل عفونت‌های بیمارستانی، راه حل جدی و مهم، برای پیشگیری از بروز مقاومت میکروبی و کاهش مصرف دارو‌های ضد میکروبی است.

محمدی تاکید کرد: رسالت سازمان غذا و دارو در این زمینه، آموزش و آگاه‌سازی عمومی، نظارت و پایش مصرف دارو‌های آنتی میکروبیال و تدوین شیوه‌نامه‌های استفاده صحیح و بهینه از ضدعفونی کننده‌ها در مراکز درمانی است.

به گفته وی، برای تحقق پیشگیری از مقاومت به دارو‌های ضد میکروبی باید همه با هم با مشارکت مسئولانه جامعه پزشکی و عموم مردم در این راه گام‌های موثری برداریم.