سید محمد خاتمی: امروز حرمت دانشگاه رعایت نمی‌شود

اقتصاد۲۴- سید محمد خاتمى روز گذشته در جمع مشاوران خود، در گرامیداشت روز دانشجو ضمن انتقادات حاکم‌شدن سیاست‌هاى امنیتى-نظامى بردانشگاه‌هاى کشور پیامد‌های آن را برای امروز و آینده ایران خطربار دانست و نسبت به پذیرش این سیاست‌ها توسط مدیریت دانشگاه‌ها اظهار تأسف کرد.

رئیس جمهور دولت اصلاحات در مقایسه تاریخى میان وضعیت امروز دانشگاه‌ها، حکمرانی جامعه با شرایط بعد از کودتای ۱۳۳۲ گفت: واقعه ١٦ آذر سال ١٣٣٢ که با ورود نیروهاى نظامى به دانشگاه تهران رخ داد و منجر به شهادت، سه تن از دانشجویان و جراحت و بازداشت جمعى دیگر شد، با واکنش جدی مدیریت دانشگاه و استادان مواجه گردید. شخصیت‌های برجسته‌ای مثل مرحوم دکتر سیاسی، رئیس وقت دانشگاه، حتی در هیأت دولت کودتا با این اقدام به شدت مخالفت کرد و در دفاع از هویت و استقلال دانشگاه کنار دانشگاهیان و دانشجویان قرار گرفت. حال آن که ما امروز چنین رفتارى را از مدیریت دانشگاه‌ها نمى‌بینیم و آن‌ها نه تنها از هویت و استقلال دانشگاه دفاع نمى‌کنند بلکه حتى سعى مى‌شود ذیل سیاست‌هاى امنیتى-نظامى در دانشگاه‌ها عمل کنند.

نتیجه اعمال این سیاست‌ها، ایجاد محدودیت‌هایى، چون اخراج و یا ممنوع التدریسى استادان دانشگاه‌ها و تعلیق و یا ممنوع التحصیلى دانشجویان و برخوردهاى دیگرى مثل بازداشت و محرومیت از حقوق دانشجویی شده است.

سید محمد خاتمى، دانشگاه را وجدان بیدار جامعه ایرانى دانست و افزود: ١٦ آذر ٣٢، در موقعیت فوق‌العاده حساس تاریخى که داشت سرنوشت ایران تغییر مى کرد و ذهنیت و منافع مردم در تقابل با رژیم حاکم شکل مى‌گرفت، رخ داد. این اتفاق نشان داد که دانشگاه پیشتاز تحولاتى است که با وجدان جامعه ما گره خورده است و به همین خاطر هم در حافظه تاریخی دانشجویان و دانشگاه و ملت ایران ماندگارند.

بیشتر بخوانید:حمله شاگرد مصباح یزدی به سیدمحمد خاتمی

وى اضافه کرد: این که چند ماه بعد از کودتاى آمریکایى-انگلیسى علیه دولت ملى مصدق، ریچارد نیکسون معاون رئیس جمهور آمریکا به ایران آمد، درسطح جامعه و در واقع نزد افکار عمومى آن زمان چنین تلقى شده که این سفر براى دست‌مریزاد گفتن به عوامل کودتا و اعلام پیروزى آمریکا است. وجدان ملتى که به تازگى با دخالت آمریکا، دولت ملى خود را از دست داده و به جاى آن یک دیکتاتورى وابسته به بیگانه شکل گرفته بود، معترض بود.

رئیس جمهور دوران اصلاحات گفت: این وجدان بیدار جامعه در دانشگاه تجلى پیدا کرد و دانشجویان در روز ١٦ آذر ٣٢ اعتراض کردند و بابت این اعتراض خود هزینه زیادى هم دادند. به هر حال ١٦ آذر در یک پیچ مهم تاریخى جامعه ما اتفاق افتاد که در فرایند مبارزات تاریخی ملت در نهایت به انقلاب اسلامى منجر شد.

وى با تأکید بر این که ماهیت ضد استبدادی و ضداستعمارى انقلاب اسلامى انکارناپذیر است، گفت: دراین انقلاب قرار بود به جاى استبداد وابسته به بیگانه یک نظام مردمى به نام جمهورى اسلامى مستقر شود؛ لذا این خواست در جامعه دینى و حتى بخش قابل توجهى از روشنفکران ما امید ایجاد کرد و البته دستاوردهایى هم داشت. اما آن‌چه که تحقق پیدا کرد غیر از آن چیزى بود که مردم انتظار داشتند و با کمال تأسف در نظام جمهورى اسلامى انحراف ایجاد شد و بجای جمهوریت، مسأله‌ای به نام ناجمهوریت شکل گرفت.

سید محمد خاتمى در سطح حاکمیت، تفاوت را این دانست که امروز حکومت، هویت خود را فقط در ستیز با آمریکا و غرب تعریف کرده است. وی افزود: حکمرانى ما امروز ویژگی ضداستکبارى و ضداستعمارى بودن را در رویارویى با آمریکا و غرب مى‌بیند و در همین جهت اقداماتى هم کرده است و همین بهانه به دست کسانى داده که مى‌گویند جمهورى اسلامى در منطقه چالش ایجاد مى‌کند.

وى با بیان این که مى‌توان ضداستکبار و ضداستعمار بود، اما هویت خود را در ستیز با غرب تعریف نکرد، افزود: اکنون هویت ملى ما به گونه‌اى شکل گرفته که حکمرانان ما نمى‌خواهند. اگر در آن دوره تاریخى که ١٦ آذر رخ داد، مردم ما با آمریکا مخالف بودند و منشأ استبداد داخلى را آمریکا مى‌دانستند، اما امروز در موقعیتى قرار گرفته‌ایم که اگر نگوییم اکثریت مردم خواستار تنش‌زدایی در روابط با آمریکا هستند، لااقل مى‌توان گفت که از سیاست‌هاى خارجى موجود و غرب‌ستیزى هزینه‌زای حکومت ناراضى هستند، همچنان که از سیاست‌هاى داخلى نیز ناراضى هستند.

سید محمد خاتمى تأکید کرد: به خاطر این رویکرد در حوزه سیاست خارجى، حکومت از بزرگترین رسالت و رویکرد اصلى خود که جلب رضایت مردم باید باشد، بازمانده است؛ مردم هم از توسعه انسانى، علمى، اقتصادى و سیاسی در جامعه محروم شده اند. این وضعیت است که گسست‌ها و شکاف‌های میان ملت و حکومت و در نتیجه میزان نارضایتی و اعتراض را در گروه‌های مختلف جامعه از جمله دانشجویان و دانشگاهیان زیاد کرده است.

او در پایان افزود: متأسفانه امروز حرمت دانشگاه رعایت نمی‌شود و به علت غلبه نگاه امنیتی-نظامی، استقلال این نهاد و نقش دانشگاهیان در توسعه‌ی همه جانبه کشور خدشه‌دار شده است. این نوع رویکرد و سیاست‌گذاری امنیتی و این نحوه اداره دانشگاه نتیجه‌ای جز ایجاد و گسترش ناامیدی در میان دانشجویان و استادان و طبیعتا افزایش فرار مغز‌ها ندارد. این وضعیت کشور را با مسایل متعدد دیگری روبرو می‌کند.