همسویی بورس با بازار‌ها به کجا می‏‏‌انجامد؟

اقتصاد۲۴-در هفته منتهی به ۲۰دی‌ماه بازار‌های موازی به‌ویژه دلار، طلا و سکه به سمت سطوح بالاتر حرکت کردند که این امر باعث شد تحرکات بیشتری را در بازار سهام مشاهده کنیم، از این‌رو در روز چهارشنبه شاخص‌کل توانست بعد از چند روز منفی از میانه کانال ۲‌میلیون و ۱۵۰‌هزار‌واحدی عبور کند و در سطح ۲میلیون و ۱۷۰‌هزار واحد بایستد.

بازار سهام از ابتدای زمستان عملکرد ضعیفی را به نمایش گذاشته و حتی شاخص هم‌وزن که در آبان‌ماه عملکرد بهتری نسبت به شاخص‌کل داشت در هفته‌های اخیر تقاضای ضعیف تری در طیف سهام غیروابسته به شاخص‌کل که عمدتا جزو گروه‌های کوچک‌تر دسته‌بندی می‌شوند، نشان‌داده‌است، اما در سه‌هفته گذشته این شاخص بورسی نیز با چراغ‌سبز سهامداران روبه‌رو نشده و به همان میزان نسبت به شاخص‌کل تحت‌فشار بوده‌است. نماگر هم‌وزن نیز همچنان با فشار مواجه شده‌است. متعاقبا بورس نیز خروج نقدینگی را به‌ثبت رسانده است. از ابتدای سال‌تاکنون به میزان ۲۳۵۹میلیارد‌تومان پول حقیقی از بازار خارج‌شده که از پیشروی نااطمینانی در این بازار حکایت دارد. طی این مدت شاخص‌کل ریزش ۱.۷۸درصدی را به رخ سهامداران کشیده و شاخص هم‌وزن نیز به‌رغم روند رو به نزول نسبت به ماه قبل از آن تاکنون ۰.۲۴‌درصد افزایش را ثبت کرده‌است. سهم‌های چابک‌تر نیز در وضعیتی به‌سر می‌برند که رضایت‌بخش نیستند و براساس اظهارات کارشناسان این اتفاق صرفا در راستای جاماندگی این دسته از سهام از افزایش قیمت بوده که به دلیل نبود محرک جدی می‌تواند حتی متوقف شود. نبود محرک جدی برای صعود قیمت‌ها سهامداران حقیقی را به احتیاط بیشتر فراخوانده است.

سهام کامودیتی محور بورس تهران با ورود به زمستان تا حدودی نظاره گر روند بازار‌های جهانی بوده اند. از سوی دیگر عمده سهامداران نیز در انتظار انتشار صورت‌های مالی ۹ماهه و گزارش‌های عملکرد شرکت‌ها هستند. این موارد همراه با بی‌ثباتی بازار‌های موازی شرایطی را پیش‌آورده که سوخت گروه‌های بزرگ بورسی که به‌صورت سنتی پیشران اصلی شاخص هستند با کم‌رمقی قیمتی مواجه باشد. البته شرایط کنونی به دلایلی همچون آغاز درگیری‌های منطقه‌ای نیز به‌وجود آمده‌است.

بیشتر بخوانید: ردیابی بازار سهام از کانال نقدینگی

حرکت دلار و سکه به سمت صعود

پس از گذشت هشت‌ماه از روند نزولی که بورس درپیش گرفته، سرمایه‌گذاران عملا توجهی به بورس نکرده اند. در این شرایط بسیاری از تحلیل‌ها زنگ هشدار را در زمینه ورود طولانی‌مدت بازار به فاز‌رکودی به صدا درآورده اند؛ نشانه‌هایی که همراه با خروج مداوم پول حقیقی از بازار بوده‌است، بنابراین به‌راحتی نباید از کنار این موضوع گذشت، اما بازار سهام در دو روز پایانی هفته با یک اتفاق جدید نیز غافلگیر شد. افزایش نرخ دلار، طلا و سکه به‌عنوان یک مساله مهم و اثرگذار روز چهارشنبه واکنش مثبت بورس‌بازان را به‌دنبال داشت. بسیاری از کارشناسان معتقدند که این امر سبب می‌شود در کنار ارزندگی بسیاری از سهام، فعالان اقتصادی انگیزه کافی در جهت تقاضای پررنگ برای خرید سهام را جست‌وجو کنند. البته این سناریو به دلیل وابستگی عمیقی که به وضعیت متغیر‌های مذکور دارد، با عدم‌قطعیت همراه نیست.

در همین رابطه فردین آقابزرگی، کارشناس بازارسرمایه در گفتگو با «دنیای‌اقتصاد» گفت: در نیمه دوم دی‌ماه بازار با تغییرات جدیدی در حوزه متغیر‌ها روبه‌رو شد؛ از طلای جهانی و کریپتو‌ها گرفته تا نرخ دلار آزاد. برخی شواهد حاکی از آن است که استارت روند صعودی قیمت‌ها در بازار‌های مذکور می‌تواند تداوم یابد. در ماه‌های اخیر بازار‌های جهانی با رکود مواجه بودند، این درحالی است که به‌نظر می‌رسد بازار‌های جهانی با تحرکات جدی روبه‌رو شوند، بااین‌حال تحولات منطقه‌ای و موضوعات سیاسی و موارد مرتبط با حمل‌ونقل، به‌عنوان ریسک‌های سیستماتیک همچنان برای بازار تهدید محسوب می‌شوند. این کارشناس با اشاره به یکی از موضوعات مهم این روز‌های بازار توضیح داد: به‌زعم بسیاری از تحلیلگران پیک شاخص که در سال‌۹۹ در آستانه گذر از حباب تلقی می‌شد (۲میلیون و ۱۰۳هزار واحد)، اکنون در وضعیتی بی‌رمق به‌سر می‌برد و به‌صورت فرسایشی در حال نوسان در محدوده ۲.۱میلیون واحد است. متوسط سود شرکت‌های بورس و فرابورس نسبت به سال‌۹۹ افزایش را ثبت کرده که ناشی از افزایش سطح قیمت‌های عمومی و تورم عمومی است، اما نکته‌ای که باید مورد‌توجه قرار گیرد این است که باید مشخص شود درحال‌حاضر نسبت قیمت به درآمد (P/S) نسبت به سال‌۹۹ تا چه میزان تغییر کرده‌است. همچنین از یک‌سو سایه تورمی که پیش‌روی شرکت‌هاست و از سوی دیگر گزارش‌های جهانی غیر‌ملموس نسبت به رشد اقتصادی از بانک‌های جهانی طی ۲۰۲۴ تا حدودی چشم‌انداز متفاوتی پیش‌روی بازار‌ها ترسیم می‌کند، اما در این میان بازار با یک ابهام بزرگ نیز مواجه است و این موضوع در مورد سیاستگذاری‌های اقتصادی داخلی است. اگر تا قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، تدابیر اقتصادی حول کنترل نرخ تورم بچرخد، طبیعتا متغیر‌های مثبت، کارآیی چندانی برای به حرکت درآوردن بورس نخواهند داشت و نباید حساب ویژه‌ای روی عوامل مثبت باز کرد.

مسیریابی بورس

همان گونه که عنوان شد معیار سودآوری شرکت‌های بورسی به متغیر‌های متعددی گره‌خورده است، بنابراین در این برهه روند متغیر‌های کلان تری همچون بازار‌های جهانی، سمت وسوی مشخصی به بورس نمی‌بخشد. در مورد اکثر گروه‌های کوچک بازار نیز می‌توان سبقت قیمت‌ها از رشد سودآوری را تشخیص داد. به گفته فردین آقابزرگی، سطح انتظار از تورم کنونی همراه با ناترازی کسری‌بودجه که گمانه زنی‌ها از کسری ۷۰۰همتی خبر می‌دهد، به‌ناچار تبدیل نقدینگی به دارایی را به یکی از موضوعات مهم فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران بدل کرده‌است. این امر برای سرمایه‌گذاران بورسی نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است و به‌نظر می‌رسد بیانگر این است که بازار‌ها به‌مرور از رکود خارج می‌شوند، با این‌حال کنترل نرخ ارز یکی از موانع ورود نقدینگی به سمت بازار سهام محسوب می‌شود، این در حالی است که همچنان بورس می‌تواند مأمن مطمئنی برای دارایی‌های‌ریالی باشد. در ماه‌های قبل بازار سرمایه با نشان‌دادن نمایشی ضعیف، سرمایه‌گذاران را با تردید مواجه کرد. رصد وضعیت کنونی نشانگر این است که بورس به‌صورت مستمر می‌تواند نقدینگی پرعطش را به خود اختصاص دهد.

آنچه از فضای معاملات سهام به چشم می‌خورد، مقصد جذاب دیگری را برای سرمایه‌گذاری نشان نمی‌دهد. میانگین ارزش معاملات خرد بورسی طی هفته قبل در حدود ۴۵۶۵میلیارد‌تومان بود که این دادوستد‌ها با افزایش بیش از ۱۶درصدی نسبت به هفته ماقبل آن همراه بود. اکنون توجه فعالان سهام به قیمت دلار، ارزندگی شرکت‌ها و عملکرد شرکت‌ها معطوف شده‌است. بعد از غرق‌شدن نماد‌های بزرگ در رکود، نماد‌های کوچک با چراغ‌سبز سهامداران روبه‌رو شدند، بااین‌حال ممکن است مجددا شرکت‌های بزرگ‌تر نیز در جست‌وجوی متقاضی حرکت کنند. در این‌خصوص باید عنوان کرد با توجه به اینکه موج تجدید ارزیابی دارایی، سهام بزرگ را دربرمی‌گیرد و این نماد‌ها از این محل به افزایش سرمایه می‌پردازند، موجی از افزایش سرمایه سهام مذکور را احاطه خواهد کرد، بنابراین جو مثبت احتمالی حاکم بر بازار به لطف این اتفاق، به بازار کمک می‌کند تا از شرایط رکودی رهایی یابد.