حاملگی پوچ چیست؟

اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: حاملگی پوچ با اسم حاملگی مولار هم مطرح می‌شود. یکی از اصلی‌ترین علل سقط در اوایل بارداری، حاملگی پوچ یا بدون جنین است. بارداری پوچ زمانی پدید می‌آید که تخمک زن با اسپرم مرد، لقاح ایجاد می‌کند و تخم تشکیل و در رحم جایگزین می‌شود، اما جنین شکل نمی‌گیرد. به همین علت، گاهی حاملگی پوچ را حاملگی بدون جنین نیز می‌نامند. یعنی بارداری پوچ وقتی اتفاق می‌افتد که یک تخمک بارور شده در دیواره رحمی کاشته شود، ولی جنینی شکل نمی‌گیرد، سلول‌ها رشد می‌کنند و کیسه به همراه جفت جنینی را شکل می‌دهند، اما نمی‌توانند جنین را رشد دهند.

این نوع حاملگی در اوایل بارداری سقط می‌شود و خانم متوجه حاملگی خود نمی‌شود به این صورت که در یک حاملگی نرمال حدود هفته ششم باید جنین توسط سونوگرافی دیده شود و قطر ساک حاملگی حدود ۱۸ میلی متر است. در حاملگی پوچ در هفته ششم جنین دیده نمی‌شود، در حالی که ساک حاملگی به رشد خود و بزرگ شدن ادامه می‌دهد.

علت بارداری پوچ

این بیماری به دلیل مشکلات کروموزومی یا ژنتیکی در طول تقسیم میوز یا سلولی ایجاد می‌شود. تخمک بعد از لقاح با اسپرم شروع به تقسیم شدن می‌کند و ۱۰ روز بعد، سلول‌های یک جنین را تشکیل می‌دهند اما در این حالت جنین هرگز تشکیل نمی‌شود و یا رشد آن متوقف می‌شود.

دلایل بارداری پوچ به طور واضح مشخص نیست، ولی از نظر پزشکان متخصص سه دلیل اصلی و تاثیرگذار بر بارداری پوچ وجود دارد که این موارد عبارتند از:

• ناهنجاری‌های کروموزوم ۹

• تقسیم غیر عادی سلولی

• کیفیت ضعیف اسپرم و یا تخمک

همچنین افزایش سن مادران و استعداد ژنتیکی هم دلایل سقط جنین زودرس دلیلی از بارداری پوچ است. اگر چندین بار سقط جنین را تجربه کرده‌اید، پزشک زنان ممکن است آزمایش‌های ویژه‌ای را برای پیدا کردن علت اساسی این موضوع تجویز کند.

علائم بارداری پوچ

در اوایل بارداری ممکن است بارداری اتفاق بیفتد و حتی شما علائم بارداری مثل عقب افتادن قاعدگی یا مثبت شدن تست بارداری را تجربه کنید یا اینکه علائم اولیه بارداری همانند سفتی سینه‌ها و تهوع صبحگاهی را داشته باشید. اما با دو مورد خونریزی واژینال و درد عضلانی شکم مواجه می‌شوید. 

درمان حاملگی پوچ

در این نوع حاملگی که همراه با ساک خالی است حتماً عمل سقط انجام می‌شود. بدن خانم باردار گاهی اوقات به این حاملگی پوچ واکنش داده و سعی در دفع محصولات حاملگی دارد. وقتی نشانه‌های سقط وجود ندارد، متخصص زنان با دارو، رحم را تحریک به دفع و سقط می‌کند. اگر سقط بصورت کامل انجام نشود، محصولات حاملگی بطور کامل دفع نشوند بسته به نظر متخصص زنان ممکن است کورتاز لازم باشد.

عوارض بارداری پوچ 

عوارض بارداری پوچ غیرمعمول است، اما عوارض احتمالی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی شدید

• عفونت

• اسکار (عارضه روش اتساع و کورتاژ)

• پارگی در رحم (عارضه روش اتساع و کورتاژ)

پیشگیری از بارداری پوچ 

متاسفانه در بیشتر موارد، حاملگی پوچ قابل پیشگیری نیست. بیشتر زوج‌ها برای بارداری اول به دنبال آزمایش ژنتیکی می‌روند. در اکثر مواقع حاملگی پوچ یک بار اتفاق می‌افتد و کمتر پیش می‌آید یک زن آن‌ را در دفعات زیادتر تجربه کند. وقتی سقط رخ می‌دهد، قاعدگی دوباره شروع می‌شود و می‌توانید برای فرزند بعدی اقدام کنید که البته بهتر است چند ماهی صبر کنید و به بدن‌تان فرصت بدهید تا به حالت عادی و نرمال برگردد و از نظر احساسی آمادگی پیدا کنید.

بیشتر بخوانید: زنان به این بیماری توجه کنند!

طبق توصیه پزشکان زوج‌ها باید حداقل یک الی سه دوره سیکل قاعدگی منظم قبل از بارداری مجدد صبر کنند. بعد از سقط نگرانی از اتفاق افتادن مجدد امری طبیعی است، ولی اکثر زنان دفعه بعد بارداری موفقی خواهند داشت. همیشه اسکن اولیه برای اطمینان بیشتر توصیه می‌شود و هنگامی که ضربان قلب جنین شنیده شود، بارداری موفق بوده است، ولی بهتر است بعد از شش یا حتی هفت یا هشت هفته بارداری اسکن انجام شود تا از نتایج نامطمئن اسکن زودهنگام جلوگیری شود.

تشخیص حاملگی پوچ با سونوگرافی

یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای تشخیص بارداری پوچ استفاده از سونوگرافی است. با استفاده از آزمایش خون و سنجش هورمون نمی‌توان به نوع بارداری پی‌ برد. داشتن یک سری ویژگی در سونوگرافی می‌تواند مورد تأیید باشد بر اینکه تخمک ایجاد شده پوچ است و حاملگی پوچ رخ داده است.

هنگامی که در سونوگرافی درون کیسه حاملگی که دارای قطر چهار میلی متر است، هیچ‌گونه نطفه یا جنینی وجود ندارد و حاملگی پوچ است. برای اطمینان بیشتر سونوگرافی در هفته دوم پس از اعلام بارداری نیز انجام می‌شود تا تشخیص به صورت کامل انجام شود.

از دیگر ویژگی‌های سونوگرافی در تشخیص بارداری پوچ، شکل نامتعارف و نامنظم کیسه حاملگی است. ملاک‌های تشخیص بارداری پوچ یا بارداری بدون جنین از طریق سونوگرافی عبارتند از:

• تشخیص ندادن جنین در کیسه بارداری با کمک سونوگرافی ترانس شکمی

• تشخیص ندادن جنین در کیسه بارداری با کمک سونوگرافی ترانس واژینال

• شناسایی نشدن کیسه زرده در کیسه بارداری

• فرم کلی کیسه نامنظم یا ناقص باشد

• پایین بودن غیرطبیعی کیسه بارداری