سیگنال‌هایی برای توقف جنگ؛ گزارش رسانه‌ها از ارائه طرح سه‌مرحله‌ای برای توقف جنگ اسرائیل و حماس

اقتصاد۲۴-  حماس می‌گوید برای «آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها در غزه» پیشنهاد جدیدی دریافت کرده و در حال بررسی آن است. این پیشنهاد پس از گفتگو با اسرائیل از طریق میانجی‌ها ارائه شده است و به نظر می‌رسد جدی‌ترین ابتکار صلح در ماه‌های گذشته باشد. یکی از مقام‌های ارشد حماس به رویترز گفت این پیشنهاد یک آتش‌بس سه‌مرحله‌ای است که در آن، این گروه ابتدا گروگان‌های غیرنظامی باقی‌مانده را که هفتم اکتبر به اسارت گرفته بود، سپس سربازان و در نهایت اجساد گروگان‌هایی را که کشته شده‌اند، تحویل می‌دهد.
به گزارش شرق، این مقام حماس درباره اینکه این مراحل چقدر طول می‌کشد یا برای مرحله نهایی چه چیزی پیش‌بینی شده است، توضیحی نداد. با‌این‌حال از زمان پایان تنها آتش‌بس کوتاه‌مدت جنگ اخیر حماس و اسرائیل، این اولین بار است که هر دو طرف جزئیات پیشنهاد جدید در حال بررسی را منتشر می‌کنند. ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر، روز گذشته در گفت‌وگویی با «پی‌بی‌اس» درباره مذاکرات آتش‌بس و تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل گفت: در لحظه خوبی از مذاکرات هستیم و به مسائلی رسیدیم که به مدت دو ماه (دسترسی به آنها) برای ما دشوار بود.
الانصاری گفت: «حماس اعلام کرد پیش‌نویسی را دریافت کرده و در حال بررسی آن است. ما دو هفته قبل از آن دور بودیم». این پیشنهاد آتش‌بس پس از مذاکرات پاریس با حضور رؤسای سازمان اطلاعات اسرائیل، ایالات متحده و مصر با نخست‌وزیر قطر ارائه شد. از‌جمله نشانه‌های جدی‌بودن مذاکرات، این است که اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، اعلام کرده است برای گفت‌گو در‌این‌باره به قاهره می‌رود. با‌این‌حال، در سوی دیگر، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، وعده‌اش را برای بیرون‌نکشیدن نیرو‌های نظامی اسرائیل از غزه تا «پیروزی کامل» تکرار کرد تا تأکید کند در مواضع طرف‌های درگیر جنگ غزه شکاف عمیقی وجود دارد.

حماس می‌گوید اسیران باقی‌مانده را تنها به عنوان بخشی از یک توافق گسترده‌تر برای پایان جنگ برای همیشه آزاد خواهد کرد. اسرائیل هم می‌گوید تا وقتی این گروه را که از سال ۲۰۰۷ بر غزه حکومت می‌کند، از بین نبرد، به جنگ پایان نخواهد داد. نتانیاهو در حالی بر طبل ادامه جنگ می‌کوبد که از داخل و خارج برای مذاکره و بازگرداندن اسرا به خانه، تحت فشار است. پس از اعلام پیشرفت‌های دیپلماتیک درباره آتش‌بس سه‌مرحله‌ای، اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس، گفت در حال بررسی پیشنهاد آتش‌بس است. او اولویت حماس را پایان‌دادن به حمله اسرائیل و تضمین خروج کامل نیروهایش از غزه دانست.

در همین حال، نتانیاهو در جریان بازدید از شهرک‌سازی اسرائیل در کرانه باختری گفت درباره چیزی کمتر از پیروزی کامل سازش نخواهد کرد. او تأکید کرد: «خواسته ما بازگرداندن همه گروگان‌ها و اطمینان از این است که غزه دیگر تهدیدی برای اسرائیل نخواهد بود. تا آن زمان هیچ اسیر فلسطینی از زندان‌های اسرائیل آزاد نخواهد شد». در پی این گفته‌ها، سامی ابوزهری، یکی دیگر از مقام‌های ارشد حماس، گفت اظهارات نتانیاهو نشان می‌دهد «او به موفقیت نشست پاریس علاقه‌ای ندارد و به زندگی زندانیان اسرائیلی هم اهمیتی نمی‌دهد». جنگ در غزه به تشدید تنش در سایر نقاط خاورمیانه منجر شد و حملات گروه‌های نظامی به نیرو‌های آمریکایی را افزایش داد.

واشنگتن در حال بررسی واکنش به کشته‌شدن سه سرباز آمریکایی در روز شنبه در اردن طی حمله‌ای است که ایالات متحده می‌گوید در آن «ردپای» شبه‌نظامیان مستقر در عراق یعنی کتائب حزب‌الله دیده می‌شود. کتائب حزب‌الله به‌تازگی در گامی نادر به سمت کاهش تنش، گفت اجرای عملیات مسلحانه علیه ایالات متحده را به حالت تعلیق درمی‌آورد تا از «شرمساری دولت عراق» جلوگیری کند. یک مقام عراقی در این زمینه به رویترز گفت: «واضح است که آنچه اتفاق افتاد، یک قدم فراتر از وضعیت همیشگی بود و همه را بر سر دوراهی قرار داد». در گزارشی دیگر در ارتباط با رایزنی‌ها برای وقفه در جنگ غزه، اکسیوس به نقل از دو منبع آگاه نوشت ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل، روز گذشته در ادامه تلاش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای برای دستیابی به توافقی جدید بین اسرائیل و حماس برای آتش‌بس در غزه و آزادی گروگا‌ن‌ها، به واشنگتن رفت تا با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و دیگر مقام‌های ارشد دولت بایدن بر سر جنگ در غزه و برنامه‌های اسرائیل برای غزه پس از جنگ گفتگو کند.

بیشتر بخوانید: واکنش آمریکا شبیه حمله ایران به عین‌الاسد است؟

این دیدار از این نظر مهم ارزیابی می‌شود که درمر یکی از نزدیک‌ترین افراد به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل محسوب می‌شود. از این‌رو، او به تفکر نتانیاهو ازجمله در مورد راهبرد ایالات متحده پس از جنگ برای عادی‌سازی احتمالی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی، با هدف گشودن مسیری برای تأسیس یک کشور فلسطینی اشراف کامل دارد. درمر پیش از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، نماینده اسرائیل در مذاکرات حساس بر سر توافق کلانی بود که دولت بایدن درصدد بود با عربستان سعودی به دست آید؛ توافقی که به عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی نظر داشت. گمان می‌رود راهبرد دولت بایدن در قبال غزه پس از جنگ بخشی از گفتگو‌های درمر در کاخ سفید را تشکیل دهد. راهبردی که به نوشته اکسیوس، مقام‌های ارشد ایالات متحده، از‌جمله جیک سالیوان و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، آن را هم آشکار و هم پنهانی پیش بردند. در همین حال، بلینکن قرار است هفته آینده ششمین سفر خود به اسرائیل از زمان حمله حماس را انجام دهد. او در دیدار خود از اسرائیل که از سوم فوریه به مدت سه روز طول خواهد کشید، با مقام‌های اسرائیل گفتگو خواهد کرد. به نظر می‌رسد دولت بایدن به دنبال آن است از توافق احتمالی صلح بین اسرائیل و عربستان سعودی به‌عنوان اهرمی برای اجرای طرح اسرائیل برای غزه پس از جنگ استفاده کند.

در این صورت، نتانیاهو در نهایت باید تصمیم بگیرد که برای دستیابی به توافقی تاریخی بر سر عادی‌سازی روابطش با عربستان سعودی، خود را باید برای چه ضربه سیاسی احتمالی در داخل کشور آماده کند. مشخص نیست دولت بایدن چگونه می‌تواند نتانیاهو را که همواره مخالف راه‌حل دو کشوری بوده به نرمش وا‌دارد؛ به‌ویژه که نخست‌وزیر اسرائیل اخیرا به صراحت گفت نه ارتش اسرائیل از نوار غزه خارج خواهد شد و نه اسرائیل چند هزار زندانی فلسطینی را آزاد می‌کند. تایمز اسرائیل به نقل از نتانیاهو نوشت: «قطعا هیچ‌یک از این اتفاق‌ها نخواهد افتاد و اسرائیل پیروز جنگ است». از سوی دیگر، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، روز سه‌شنبه در جریان دیدار با محمد بن‌عبدالرحمن آل‌ثانی، نخست‌وزیر قطر، در کاخ سفید از او خواست که «تمام تلاش‌های ممکن» برای واداشتن حماس به «آزادی گروگان‌ها» انجام شود. یک روز پیش از آن، آل‌ثانی تأکید کرد دوحه با اینکه میزبان رهبران گروه حماس است، اما اهرمی برای فشار بر این گروه ندارد. نخست‌وزیر قطر افزود: «ما میزبانی آن‌ها را به عنوان یک کانال ارتباطی می‌بینیم که برای اهداف خوب از آن استفاده می‌شود».

بلینکن در اوایل ماه جاری یک رشته دیدار‌های پرتنشی را با بنیامین نتانیاهو و اعضای کابینه جنگ او داشت. او در این سفر در دیدار با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی در رام‌الله، از «گام‌های مشخص» برای ایجاد یک کشور فلسطینی حمایت کرد. هم‌زمان، امیر اوهانا، رئیس پارلمان اسرائیل، هفته آینده در سفری دیپلماتیک به واشنگتن قرار است با مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان، دیدار کند.

بحث بر سر آنروا

از سوی دیگر، در آستانه سفر احتمالی وزیر امور راهبردی اسرائیل به آمریکا، شورای امنیت سازمان ملل متحد روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای درباره «وضعیت انسانی وحشتناک و به‌سرعت رو به وخامت» در نوار غزه ابراز نگرانی کرده است. اعضای شورای امنیت سازمان ملل در بیانیه خود، افزایش فوری کمک‌ها به نوار غزه را ضروری دانستند و از همه طرف‌ها خواستند با هماهنگ‌کننده امور بشردوستانه و بازسازی سازمان ملل در غزه همکاری کنند.
‌لیندا توماس گرینفیلد، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل، در این نشست به اتهامات علیه آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (آنروا) مبنی بر اینکه در حمله هفتم اکتبر به اسرائیل شرکت داشتند، افزود: نباید اجازه دهیم آنچه اتفاق افتاد، کار بزرگی را که آنروا انجام می‌دهد تحت‌الشعاع قرار دهد.

نماینده آمریکا در سازمان ملل در عین حال که گفت کشورش از تصمیم سازمان ملل برای انجام تحقیقات جامع و مستقل درباره آنروا استقبال می‌کند، بیان کرد: آنروا تنها سازمانی است که قادر به کمک‌رسانی به فلسطینی‌هاست. او گفت: برای کسب اطلاعات بیشتر درباره اتهامات علیه آنروا، با اسرائیل رایزنی کردیم. آمریکا می‌خواهد قبل از شروع مجدد کمک مالی به آنروا، شاهد تغییرات اساسی باشد. مایه تأسف است که اطلاعاتی وجود دارد که شک و تردید را در مورد آنروا ایجاد کرده است. نباید اجازه دهیم این اطلاعات تلاش‌های این سازمان را تضعیف کند. «ما خواهان تداوم جریان کمک‌های بشردوستانه به مردم فلسطین هستیم».

همچنین یک منبع دیپلماتیک به شبکه خبری الجزیره گزارش کرد «سیگرید کاگ»، هماهنگ‌کننده امور بشردوستانه و بازسازی نوار غزه، در این نشست تمایل خود را درباره تأسیس دفتری در غزه به شورای امنیت اعلام کرده است. او اعلام کرد انتقال کمک‌های انسانی به نوار غزه با چالش‌های زیادی مواجه است. گذرگاه‌های بیشتری برای انتقال کمک‌ها نیاز است و در عین حال امکان انتقال هوایی این کمک‌ها وجود دارد. هماهنگ‌کننده امور بشردوستانه و بازسازی نوار غزه همچنین در رابطه با سازمان آنروا گفت: هیچ جایگزینی برای آنروا در مأموریت‌های بشردوستانه در نوار غزه وجود ندارد. لازم است به نقش محوری این سازمان در کمک‌رسانی به غزه اذعان شود. هیچ سازمانی نمی‌تواند جایگزین آنروا شود. در روز‌های اخیر چندین کشور اروپایی به همراه آمریکا، کانادا، اتریش و ژاپن در پی مستندات اسرائیل مبنی بر دست‌داشتن نیرو‌های آنروا در حمله هفتم اکتبر، ارائه کمک مالی به این سازمان را به حالت تعلیق درآوردند.

منبع: دیپلماسی ایرانی