اکثر تالاب‌های ایران در معرض خشکی و تهدید بقا هستند

اقتصاد۲۴- چالش‌های محیط زیستی ایران کم نیست. از جمله این چالش‌ها می‌توان به وضعیت تالاب‌ها اشاره کرد که به عنوان یکی از مهم‌ترین زیست‌بوم‌های طبیعی، حال و روز خوبی ندارند.

روز جهانی تالاب‌ها، بهانه‌ای است برای پرداختن به وضعیت تالاب‌های ایران. کنوانسیون بین‌المللی رامسر در ۱۳ بهمن ۱۳۴۹ تشکیل شد؛ یعنی در دوم فوریه ۱۹۷۱. تاریخی که حالا به عنوان روز جهانی تالاب‌ها شناخته می‌شود. بنابر آخرین آمار‌هایی که ارائه شده، ۱۷۲ کشور با مجموع ۲۵۰۳ تالاب بین‌المللی عضو کنوانسیون رامسر هستند.

بقای تالاب‌های ایران در تهدید است

سال گذشته، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی از وضعیت نابسامان تالاب‌ها در ایران نوشت. در این گزارش آمده تالاب‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین و باارزش‌ترین زیست‌بوم‌های طبیعی، دارای کارکرد‌های مختلف زیست‌محیطی و اثرات اقتصادی، بهداشتی، اجتماعی بر حوزه پیرامون خود هستند.

مرکز پژوهش‌های مجلس نوشته است، متاسفانه در دهه‌های اخیر به علت رخداد نوسانات شدید اقلیمی و مدیریت نادرست منابع آبی کشور، اغلب تالاب‌های کشور با مشکل خشکی و تهدید بقا مواجه شده‌اند.


در ادامه این گزارش آمده است که تالاب‌ها علاوه‌بر از دست دادن کارکرد‌های زیستگاهی و مزایای اقتصادی، به کانون‌های پراکنش گرد و غبار تبدیل شده‌اند و مخاطرات جدی برای سلامت ساکنان پیرامون دارند.

۹ تالاب ایران در خطر انقراض

آنطور که پیش‌تر ناصر طالب، عضور هیأت علمی دانشکده مهندسی مواد و عمران دانشگاه شیراز به ایسنا گفت، ۹ تالاب ایران در خطر انقراض قرار دارند. به گفته او، در کنوانسیون رامسر لیستی به نام لیست مونترو وجود دارد که شامل اسامی تالاب‌های در معرض خطر انقراض است.

بیشتر بخوانید: عوامل اصلی خشك شدن تالاب ها در کشور

به گفته طالب، ایران با پنج سایت تالابی در خطر انقراض به همراه یونان در صدر لیست مونترو قرار دارند. اظهاراتی که نشان‌دهنده وضعیت ناخوشایند تالاب‌ها در کشور است. کارشناسان و فعالان حوزه محیط زیست تاکنون بار‌ها در این مورد هشدار داده‌اند، اما تغییری در مدیریت منابع آبی به عنوان یکی از عوامل خشک شدن تالاب‌ها ایجاد نشد.

نقش تالاب‌ها بر محیط پیرامون

تالاب‌ها تاثیر زیادی بر محیط اطراف خود دارند. از جمله تاثیرات تالاب‌ها می‌توان به ذخیره‌سازی آب، حفاظت در مقابل گرد و غبار، تزریق محدود آب‌های زیرزمینی اشاره کرد.

مرکز پژوهش‌های مجلس نیز درباره ارزش‌های اقتصادی تالاب‌ها نوشته که در حفظ ذخابر ژنی گیاهی و جانوری، تامین آب، آبزی‌پروری، تولید محصولات کشاورزی، تولید چوب، تامین انرژی، تولید مواد لجنی و گیاهی، حمل و نقل و کاربرد‌های گردشگری نقش دارند.

تالاب‌ها؛ کنترل‌کننده سیلاب‌ها

در ادامه گزارش این مرکز، به دیگر تاثیرات تالاب‌ها بر محیط اشاره شده است که در ادامه می‌خوانید. تالاب‌ها کنترل‌کننده سیلاب‌ها ویرانگر و رسوب رودخانه‌ها هستند. همچنین تنظیم‌کننده اقلیم محلی بوده و به عنوان تلطیف‌کننده هوا و به عنوان بادشکن عمل می‌کنند.

بسیاری از مواد زائد و بار آلودگی بیولوژیکی و شیمایی آب‌های سطحی توسط تالاب‌ها تثبیت و غیرفعال می‌شوند. ضمن آنکه نقش مهمی در تثبیت ازت و چرخه کربن هم بازی می‌کنند.

سلاجقه: تالاب‌های کشور خفه شده‌اند

پیش از این نیز سال ۱۴۰۰، علی سلاجقه رئیس سازمان محیط زیست گفت که غالب تالاب‌های کشور بیمارند. به گفته او، تالاب‌ها وضعیت مناسبی تالاب‌ها وضعیت مناسبی از جهت آبزیان، ریزمغذی‌ها، پوشش گیاهی و پرندگان ندارند.

رئیس سازمان محیط زیست گفت که تالاب‌های کشور خفه شده‌اند. به گفته سلاجقه، از بین رفتن تنوع زیستی تالاب‌ها به‌ویژه آبزیان سبب خفه شدن تالاب می‌شود. در این شرایط گونه‌های ثانویه تالاب‌ها حمله می‌کنند.