ماجرای حذف دریاچه ارومیه از پوستر روز ملی آب چه بود؟

اقتصاد۲۴- دریاچه ارومیه نفس‌های آخرش را می‌کشد، گاهی با برف و باران کمی جان می‌گیرد، اما دیگر از آن دریاچه‌ی پرآب و زنده خبری نیست. بحث دریاچه ارومیه به امروز و دیروز باز نمی‌گردد و نتیجه سال‌ها پشت گوش انداختن احیای دریاچه است.

حالا، اما در آستانه‌ی بزرگداشت روزملی آب پوستری برای این بزرگداشت منتشر شده که حواشی داشته است. سعید خسروشاهی (روزنامه‌نگار) در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است: «در پوستر نهمین بزرگداشت روز ملی آب، چرا دریاچه ارومیه از نقشه ایران حذف شده است؟ باید دید حذف دریاچه ارومیه از نقشه ایران یک اشتباه سهوی بوده یا متخصصان حوزه آب دیگر امیدی به احیای آن ندارند. لازم به ذکر است در چند روز گذشته ویدئو‌هایی از پرآب شدن دریاچه ارومیه بر اثر بارش‌های اخیر منتشر شده که شاید مرگ این دریاچه را به تعویق بیاندازد.»

بعد از برف و باران‌های ۷ بهمن در آذربایجان غربی تصاویر امیدبخشی از دریاچه منتشر شد که آبی در کف دریاچه جمع شده است. اینکه در پوستر بزرگداشت روز آب فقط تصاویر خلیج‌فارس، دریای عمان، دریای خزر موجود است و دیگر هیچ اثری از تالاب‌ها و دریاچه‌ها داخلی نیست مورد بحث واقع شده است.

عباس محمدی، کارشناس محیط‌زیست درباره‌ی حواشی این پوستر می‌گوید: «در پوستر بزرگداشت روز ملی آب هیچ‌کدام از تالاب‌ها یا دریاچه‌های داخلی نیست. آیا مناسبت‌ها را فقط برگزار می‌کنیم که یک روزی در تقویم داشته باشند یا راه‌حلی برای حفظ محیط زیست هم می‌دهند. در پوستر طوری است که انگار در ایران هیچ دریاچه یا تالاب داخلی نداریم.»

او به بیان اینکه مسئولان وزارت نیرو در از دست رفتن دریاچه و احیا نکردن آن مسئولند، اضافه می‌کند: «مسئولان وزارت نیرو تا الان بار مسئولیت را قبول نکرده، اعتراف رسمی نکردند و بعد هم در جهت اصلاح گامی برنداشتند. مسئولان پهنه‌های آبی کشور را نادیده می‌گیرند و این موضوع را تا حد زیادی گردن طبیعت و تغییر اقلیم می‌اندازند. من کمتر شنیده‌ام که قبول کنند این مدیریت اشتباه‌آمیز بوده که بسیاری از رودخانه‌ها خشک شدند. به تالاب‌ها رسیدگی نمی‌کنند و در نتیجه تالاب‌های پایین دست از بین رفته است وقتی به این اشتباه‌ها اعتراف نمی‌کنند و در جهت رفع اثرات این اشتباه تلاش نمی‌کنند، نتیجه همین وضعیت موجود می‌شود.»

بیشتر بخوانید:حذف دریاچه ارومیه در پوستر بزرگداشت روز ملی آب

این کارشناس محیط زیست شرایط دریاچه‌های مشابه را در دو کشور همسایه توضیح می‌دهد: «شما یک محدوده جغرافیایی را در نظر بگیرید. دریاچه وان در ترکیه، دریاچه سه‌وان در ارمنستان و دریاچه ارومیه در ایران تقریبا سه اقلیم این دریاچه مشابه است و میزان بارندگی آن دو منطقه خیلی بیشتر از حوزه ارومیه نیست. ان دو دریاچه سرحال و در ۲۰ سال گذشته نوسان زیادی نداشته‌اند، اما دریاچه ارومیه به سمتی رفته که خشک شده است. اینجا یک عامل دیگری دست‌اندر کار است و نه فقط تغییر اقلیم و کم شدن بارش‌ها. عامل هم مشخصا ساخت سد‌های بدون برنامه است.»

محمدی به سدسازی برنامه‌ریزی نشده اشاره و اظهار می‌کند: «دریاچه‌ی ارومیه یک دریاچه‌ی داخلی است و تمام حوزه‌ی آبی هم از داخل سرچشمه می‌گیرد. اگر دریاچه ارومیه به این وضعیت افتاده بخش عظیمی به سدسازی گسترده روی رودخانه‌ها و اینکه ورودی تمامی آب‌ها به دریاچه بسته شده است، باز می‌گردد. شرایط طبیعی منطقه این اجازه را می‌دهد که دریاچه دوباره زنده شود، ولی وقتی سد‌ها ساخته شده و آبی پشت آن جمع می‌شود. این آب همان سهم دریاچه است که وارد آن نمی‌شود.»

او ادامه می‌دهد: «آدم‌هایی که در وزارت نیرو هستند به خاطر اینکه نمی‌خواهند به اشتباهات خود اعتراف کنند و بعد هم بودجه‌های عظیمی را برای سدسازی دریافت می‌کنند از این مسئله کوتاه نمی‌آیند و اکنون هم سد‌هایی در حوزه‌ی ارومیه ساخته می‌شود. تعجب‌آور است سد ساخته می‌شود در صورتی که آبی وجود ندارد البته انجام این کار‌ها ندانسته نیست بلکه با آگاهی و برای جذب بودجه انجام می‌شود.»

این کارشناس محیط‌زیست راه‌حلی را پیشنهاد می‌دهد: «اولین کار برای اصلاح وضعیت دریاچه ارومیه این است که راه‌های ورودی آب که به صورت طبیعی بوده است، باز شود و دریچه سد‌ها باز شود. اما متاسفانه در همیشه بر همان پاشنه می‌چرخد.»