آیا جنگ ایران و اسرائیل به مرحله سوم می‌رسد؟/ ایران نباید وارد کریدور تاریک جنگ شود

اقتصاد۲۴- میرا قربانی فر -  حمله پهپادی و موشکی سپاه پاسداران در صبح روز یکشنبه ۲۶ فرودین ۱۴۰۳ به خاک اسرائیل را شاید بتوان یکی از بی سابقه‌ترین حملات در چند دهه اخیر تاریخ اسرائیل دانست، حمله ای که شاید کمتر کسی تصوری این چنین از آن داشت.
این در حالی است که برخی گزارش‌های رسانه‌های عبری، حاکی از آن است که شورای وزیران اسرائیل درباره واکنش احتمالی به حمله پهپادی جمهوری اسلامی تشکیل جلسه داده و در آن، سناریو‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

علی بیگدلی، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر روابط بین الملل در گفتگو با اقتصاد۲۴، در این باره معتقد است که از همان روز نخست که اسرائیل به کنسولگری ایران حمله کرد، سطح انتظارات و مطالبات مردمی برای واکنش به این حمله بسیار بالا بود، ایران نیز از ابتدا اعلام کرده بود که در نهایت از اسرائیل انتقام خواهد گرفت؛ هر چند که نوع این انتقام نامشخص بود. افزون بر مردم، رسانه‌های داخلی و خارجی نیز، هر روز درباره انتقام، نوع انتقام، زمان تقریبی انتقام و واکنش‌های احتمالی به آن مطالبی منتشر می‌کردند و همه این‌ها نشان می‌دهد که حمله ایران نه نزد افکار عمومی و نه نزد رسانه‌ها و مقام‌های کشور‌های مختلف، اتفاق شوک آوری نبود و به نوعی می‌توان گفت همه برای این اقدام ایران آمادگی داشتند.

مرحله سوم خطرناک است

علی بیگدلی، اما در رابطه به آنچه رخ داد و واکنش‌های جهانی به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «حمله موشکی ایران به اسرائیل یک نمایش قدرت از طرف ایران بود که شاید کمتر کشوری در منطقه توانایی انجام این کار را داشته باشد و این در حقیقت یک پیامی بود از طرف ایران به اسرائیل که تا اینجا قابل قبول است، اما باید توجه داشت که اگر این برخورد به مرحله سوم برسد، یعنی از مرحله اول اسرائیل زده است و مرحله دوم که ایران زده است، عبور کند و به مرحله سوم برسد، وارد مرحله خطرناکی خواهیم شد.»

این کارشناس ارشد سیاست خارجی، اما در ادامه و با اشاره به واکنش اسرائیل در مقابل حمله سپاه پاسداران می‌گوید: «یعنی اگر اسرائیل تصمیم به اقدام متقابل بگیرد، با توجه به ائتلاف بین المللی که اکنون حول خود به وجود آورده، وضعیت می‌تواند بسیار خطرناک‌ باشد. هنوز نیز کم و کیف این حمله مشخص نیست که به کجا خواهد رسید و کابینه جنگ اسرائیل نیز تصمیم قطعی نگرفته، اما به نظر می رسد علی رغم مخالفت‌هایی که آمریکا و برخی از کشور‌های اروپایی دیگر مطرح کرده اند، مقامات ارشدشان به این گفته‌ها توجهی نخواهند کرد. البته که تاکید می‌کنم هر چند کم و کیف و شدت و اهداف حمله مشخص نیست، اما عملا این مسئله، تخاصم را وارد مرحله سوم می‌کند و این مرحله سوم می‌تواند بسیار مرحله خطرناک و سرنوشت سازی باشد و اگر ما بخواهیم باز پس از آن حمله متقابل انجام بدهیم، این مساله که این دور تسلسل به کجا خواهد رسید، خیلی مشخص نیست.»

اسرائیل به جنگ و تنش نیاز دارد نه ایران

وی می‌افزاید: «اما پیشنهاد بنده به دولتمردان خودمان به خصوص بخش نظامی آن است که فکر کنند از یک کوچه تنگ و تاریک بن بستی حرکت می‌کنیم و اگر قرار باشد اینقدر فشار را ادامه و تحت تاثیر قرار بدهیم که یکی این وسط له شود، این تفکر دیگر منطبق با عقلانیت سیاسی نیست و باید حتما اندکی با ملاحظه بیشتر این موضوع را مورد توجه قرار بدهد. اکنون ایران نمایش قدرت مناسبی از خود نشان داده که به نظر من کافی است و حالا باید امیدوار باشیم که اسرائیل دست به اقدام مرحله سومی نزند. هرچند اکنون به نظر می‌رسد اسرائیل با مهره چینی‌هایی که کرده، علیرغم مخالفت‌های اسرائیل و اتحادیه اروپا، آماده مقابله است، یعنی برای اینکه اسرائیل بتواند خودش را از این کنج انزوا بیرون بیاورد و فشار‌های داخلی و منطقه ای رها بشود، خود را نیازمند واکنش می‌بیند؛ چرا که اکنون اسرائیل در یک موقعیت مظلوم نمایی قرار گرفته و این حق را به صورت تلویحی برای خود قائل است که حمله را پاسخ بدهد.»

بیگدلی تصریح می‌کند: «اسرائیل اکنون با یک تناقض رو به رو است؛ از یک سو، نتانیاهو برای خروج از فشار افکار عمومی، اعتراض خانواده گروگان‌ها و البته حفظ کابینه خود، نسبت به ورود ایران به جنگ، تمایل داشت و ورود ایران به جنگ، هم مسئله غزه را به فراموشی می‌سپرد و هم ناکامی‌های نتانیاهو در داخل اسرائیل را کمرنگ می‌کرد و از سوی دیگر ایالات متحده به عنوان مهمترین متحد اسرائیل، مخالف جنگ است. به همین دلیل نیز نمی‌توان هیچ نوع پیش بینی صد در صدی درباره جنگ ارائه کرد و ماجرا‌های چند ماه اخیر هم نشان داد، هیچ تحلیلگری، نمی‌تواند از نظرات خود مطمئن باشد. همچنین کابینه جنگ اسرائیل اکنون تحت فشار افکار عمومی داخل و خانواده‌های گروگان‌ها قرار گرفته و به نظر می‌رسد ناچار باشد که در نهایت دست به یک اقدام متقابل نظامی حتی محدود بزند.»

بیشتر بخوانید: مسئولیت اوضاع جنگی فعلی بر عهده اسرائیل است، نه ایران!/ اگر اسرائیل پاسخ دهد، به نقطه جوش جنگ نزدیک می شویم

این تحلیلگر روابط بین الملل درباره اینکه در صورت واکنش اسرائیل، شرایط به کدام سمت خواهد رفت؟ نیز به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «مساله این است که اسرائیل هر واکنشی نشان بدهد مطمئنا مشکلاتی را برای ما به وجود خواهد آورد به خصوص که اقتصاد ما توانایی اداره یک جنگ را ندارد. ژئوپلتیک منطقه نیز اکنون به نفع ما نیست و بنابراین ایران بسیار با تامل و عقلانیت کامل باید خودش را از این ماجرا اندکی کنار بکشد. این کنار کشیدن نیز به هیچ وجه منع الوجوه دلالت بر شکست ایران ندارد و عقلانیت سیاسی نیز حکم می‌کند که ما خود را کنار بکشیم، با توجه به این ائتلافی که به نفع اسرائیل شده است، اسرائیلی‌ها توانسته اند ائتلاف بین المللی را به نفع خودشان و به زیان ما تغییر بدهند؛ بنابراین ایران نباید وارد کریدور تاریک جنگ شود چرا که بسیار برای ایران زیان بخش خواهد بود.»

وی ادامه می‌دهد: «مساله اکنون این است که فقط جنگیدن و توان نظامی کافی نیست و باید پشت جبهه را نیز در نظر بگیریم. اول اینکه ژئوپلتیک منطقه به نفع ما نیست و در منطقه هیچ دوست حقیقی نداریم. از سوی دیگر شرایط نامطلوب اقتصادی می‌تواند تبدیل به یکسری هیجانات اجتماعی شود؛ بنابراین هر طور که حساب کنیم اگر عقلانیت سیاسی بخواهد در شرایط فعلی حاکم شود، ما نباید دست به یک اقدام تحریک آمیز بزنیم و ناخواسته وارد یک جنگ تمام عیار شویم که جامعه ما را به شدت دچار مشکلات زیادی خواهد کرد و ممکن است که حتی با عواقب خطرناکی مواجه شویم.»

اجتناب از واکنش سریع و احساسی

این کارشناس ارشد سیاست خارجی اما درباره مساله تحریم‌های تازه اتحادیه اروپا علیه ایران پس از حمله موشکی به اسرائیل نیز خاطرنشان می‌کند: «توجه کنید سه کشور تروئیکای اروپایی یعنی فرانسه و انگلیس و آلمان، به نوعی نمایش تبلیغاتی اجرا کردند. حتی آقای مکرون در مصاحبه ای در رادیو فرانسه اعلام کرد که قصد دخالت شدید نظامی ندارند، اما ایران را با تحریم‌ها تحت فشار قرار می‌دهیم، اما مساله این است که اسرائیل رژیمی نیست که گوش به حرف جامعه بین الملل بدهد.»

علی بیگدلی می‌گوید: «تندرو‌ها و اورتدوکس‌های تندروی به شدت مذهبی در اسرائیل که خود نتانیاهو نیز در ردیف آنان است با توجه به اینکه ایران اعلام کرده که موجودیت اسرائیل را در خطر خواهیم انداخت، همین کلمه در ذهن آنان است و بنابراین برای بقای خود و حفظ حیثیت داخلی و منطقه‌ای‌شان قطعا دست به یک اقدام نظامی خواهند زد. هر چند کم و کیف آن مشخص نیست، اما حتما اقدام می‌کنند و در این شرایط ما باید وضعیت خود را بسنجیم که با این تحریکات اسرائیل خود را وارد یک فضای جنگی نکنیم چرا که بسیار برای ما زیان بخش خواهد بود.»