علیرضا زاکانی کیست؟/شهردار تهران باز هم کاندیدای پوششی می‌شود؟

اقتصاد۲۴- مهدی توفیقی: علیرضا زاکانی، یکی از چهره‌های سرشناس و چالش‌برانگیز در عرصه سیاست ایران است. او چهار دوره نماینده مجلس بوده و در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ نیز نامزد شده بود.وی پس از کناره‌گیری از کاندیداتوری به نفع ابراهیم رئیسی،  در همان سال، با رأی اعضای شورای شهر تهران، به عنوان شهردار پایتخت انتخاب شد.

زاکانی که به عنوان یک سیاستمدار اصولگرا و تندرو شناخته می‌شود، اغلب با مواضع و اظهارات جنجالی‌اش توجه‌ها را به خود جلب کرده است. او در طول فعالیت‌های نمایندگی و شهرداری، نقش مؤثری در گفتمان‌های سیاسی اصولگرایان ایفا کرده و با انتقاد‌های تند خود علیه رقبای سیاسی، چهره‌ای متمایز از خود به نمایش گذاشته است.

با توجه به سوابق و رویکرد علیرضا زاکانی، انتظار می‌رود وی در مناظره‌های انتخاباتی آتی نیز یکی از چهره‌های اصلی و پرچالش باشد و همچنان نقش مهمی در گفتمان‌های سیاسی جناح اصولگرا ایفا کند.

با توجه به سیاست‌های فرهنگی محافظه‌کارانه زاکانی و تأکید وی بر موضوع حجاب، بودجه کلانی را صرف مسئله حجاب در شهر تهران کرده است، با اینکه شهرداری تهران در برخی نقاط پایخت با چالش‌های جدی تری روبروست. از همین رو، برخی این کار را نوعی ریخت و پاش بودجه عمومی می‌دانند.

بیوگرافی علیرضا زاکانی

علیرضا زاکانی در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۴۴ در محله میدان خراسان جنوب تهران به دنیا آمده است.

او فرزند حسین زاکانی و فاطمه کرندابی است و در خانواده‌ای مذهبی به دنیا آمده است. پدربزرگ مادری او اهل تبریز و جد مادری‌اش اهل کاشان بوده‌اند، اما اجداد پدری او اهل روستا‌های زایگان و لالان در حومه شمالی تهران بوده‌اند و پدر ایشان اهل شهرری بوده است.

همچنین پدر علیرضا زاکانی از ورزشکاران باسابقه و داور بین المللی کشتی بوده است و سابقه دوستی صمیمی با مرحوم تختی داشته است. به همین دلیل نیز علیرضا زاکانی از ابتدا به ورزش کشتی روی آورده است.

کارنامه کاری علیرضا زاکانی در عرصه سیاست

علیرضا زاکانی دارای سوابقی در عرصه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است. وی از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ به عنوان رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایفای نقش کرده است.

همچنین، علیرضا زاکانی در دوره‌های هفتم، هشتم و نهم به عنوان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی فعالیت کرده و در دوره یازدهم به عنوان نماینده مردم شهر قم در مجلس حضور داشته است. وی همچنین ریاست کمیسیون ویژه بررسی برجام و نتایج و پیامد‌های آن را بر عهده داشته است.

عضویت در شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران، مسئولیت بسیج دانشجویی دانشگاه‌های تهران و علوم پزشکی تهران، همچنین مسئولیت سازمان بسیج دانشجویی کشور از دیگر سوابق فعالیت‌های علیرضا زاکانی است. وی همچنین عضو هیات موسس و شورای مرکزی جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی و همچنین عضو کمیسیون ماده ۱۰ احزاب بوده است.

در عرصه رسانه‌ای نیز، زاکانی صاحب امتیاز و مدیر مسئول نشریه فکری - فرهنگی پنجره بوده و عضویت در شورای عالی جمعیت هلال احمر را نیز در کارنامه خود دارد. همچنین، وی به عنوان چهل و هفتمین شهردار تهران انتخاب شده است.

تحصیلات علیرضا زاکانی چیست؟

علیرضا زاکانی در ۱۳ سالگی، فعالیت‌های انقلابی خود در مسجد لرزاده، آغاز به فعالیت کرد. با شروع جنگ تحمیلی، او مدرسه را رها و راهی جبهه شد. سرانجام در سال ۱۳۶۲، او موفق به دریافت دیپلم شد.

علیرضا زاکانی پس از پذیرش قطعنامه، در کنکور سراسری شرکت کرد. او در ۱۳۶۸ وارد رشته پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی تهران شد و پس از ۸ سال تحصیل، در سال ۱۳۷۶ مدرک عمومی را کسب نمود.

چهار سال بعد، در ۱۳۸۰ زاکانی دوره تخصصی پزشکی هسته‌ای را آغاز و در ۱۳۸۳ آن را به پایان رساند. اکنون وی به عنوان عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و در مراکز درمانی امام خمینی (ره) و شریعتی مشغول فعالیت است. همچنین او عضو هیأت مدیره انجمن علمی پزشکی هسته‌ای ایران نیز هست.
همچنین علیرضا زاکانی از جانبازان پنجاه درصد جنگ ایران و عراق است و سابقه شصت و دو ماه حضور داوطلبانه در جبهه‌ها را دارد. وی از ناحیه دست، پا و گردن جانباز شده است.

حضور علیرضا زاکانی در مجلس شورای اسلامی

زاکانی در مجالس هفتم، هشتم، نهم و یازدهم به عنوان نماینده مردم فعالیت کرده است. در واقع، حضور وی در مجلس یازدهم کوتاه بود، زیرا پس از روی کار آمدن شورای شهر اصولگرا، وی با حواشی زیاد به سمت شهردار تهران منصوب شد.

علیرضا زاکانی در انتخابات سال ۱۴۰۰

در سال‌های ۹۲ و ۹۶، علیرضا زاکانی تلاش کرد تا در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کند، اما صلاحیت وی از سوی شورای نگهبان تأیید نشد. او در این مورد توضیح داد که به دلیل مبارزه با فساد اقتصادی، پرونده‌ای علیه وی بوده و به یک سال زندان محکوم شده بود، اما در نهایت با رأی قاطع هیأت منصفه تبرئه شده است. او معتقد است که نهاد‌هایی همچون وزارت نفت، یک نهاد امنیتی و برادر رئیس‌جمهور وقت از جمله شاکیان این پرونده بوده‌اند.

در سال ۱۴۰۰، آقای زاکانی در آخرین روز ثبت‌نام داوطلبان کاندیداتوری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، برای انتخابات ثبت‌نام کرد و صلاحیت وی از سوی شورای نگهبان تأیید شد. اما دو روز پیش از برگزاری انتخابات، پس از حضور در امامزاده علی‌اکبر (ع) چیذر و در جوار مرقد فرمانده شهیدش حاج محمود (عبدالله) نوریان، از حضور در عرصه انتخابات کناره‌گیری کرد و اعلام کرد که ابراهیم رئیسی را اصلح می‌داند و به وی رأی خواهد داد.

حواشی زیاد انتخاب علیرضا زاکانی به عنوان شهردار تهران

برخی از سیاسیون، انتخاب علیرضا زاکانی به عنوان شهردار تهران و همچنین انتصاب سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی به ریاست بنیاد شهید، در ازای کناره‌گیری آن‌ها از کاندیداتوری در انتخابات به نفع ابراهیم رئیسی بوده است. این موضوع در رسانه‌ها نیز مطرح شده و برخی آن را به عنوان مبادله مناصب در ازای حمایت از رئیسی تلقی می‌کنند. 

بر اساس بند (چ) ماده ۳ آیین‌نامه اجرایی، شهرداران تهران باید حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی مرتبط و نه سال سابقه مدیریت ارشد داشته باشند. اما به دلیل اعمال معادل‌سازی از سوی برخی مسئولان، این شرط برای علیرضا زاکانی نادیده گرفته شد. حتی حمیدرضا رسایی، هم فکر زاکانی نیز این انتخاب او را مورد سوال قرار داد و آن را نوعی فساد سیاسی خواند. با این حال، پرویز سروری عضو شورای شهر تهران اعلام کرد که چنین معادل‌سازی‌هایی در موارد خاص امکان‌پذیر است، اگرچه اینجا مجوز قانونی برای آن وجود ندارد.

در تاریخ ۱۷ مرداد ۱۴۰۰، علیرضا زاکانی با ۱۸ رای اعضای شورای شهر تهران به عنوان هجدهمین شهردار این شهر انتخاب شد. پس از صدور حکم در ۱۱ شهریور همان سال، وی رسما آغاز به کار در این سمت کرد. این انتصاب با جدل‌های فراوانی از سوی موافقان و مخالفان همراه بود که موجب بحث و گفتگو‌های زیادی شده بود.

همسر و فرزندان علیرضا زاکانی

علیرضا زاکانی، پس از پایان جنگ تحمیلی در سال ۱۳۶۸ و در سن ۲۴ سالگی، ازدواج کرد. این وصلت منجر به تولد سه فرزند دختر برای وی شد. همسر زاکانی، معصومه پاکتچی، پیش از ازدواج با زاکانی، همسر یک شهید بوده و یک فرزند داشته است. پاکتچی، اهل تبریز، دارای تحصیلات سطح حوزه علمیه است و پیشینه مدیریتی در حوزه علمیه خواهران تهران و بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود را در کارنامه خود دارد. درخصوص فرزندان زاکانی نیز گفتنی است که دختر اول وی در دبیرستان، و دو دختر دیگر پس از کنکور ازدواج کرده‌اند. زاکانی بر این باور است که باید مدل ازدواج آسان را به معنای واقعی دنبال کرد و هیچ یک از فرزندانش ازدواج سیاسی نداشته‌اند.

همسر دوم زاکانی کیست؟

در سال ۱۴۰۰، شایعاتی در مورد داشتن همسر دوم، علیرضا زاکانی منتشر شد. در پاسخ به این شایعات، زاکانی، که در آن زمان در حال تبلیغات انتخاباتی بود، گفت: "آن‌ها برای من حاشیه درست کرده‌اند که گویا دو همسر دارم، یکی در تهران و یکی در قم. آیا آن‌ها شرم نمی‌کنند؟ من چه تهدیدی برای آن‌ها هستم؟ هنگامی که به قدرت برسم، آنچه را که خورده و برده‌اند از گلویشان بیرون خواهم آورد و آن‌ها را راحت نخواهم گذاشت. "

ماجرای زندگی فرزندان زاکانی در خارج از کشور

در چندسال اخیر، اخبار و شایعات درباره خانواده شهردار تهران، علیرضا زاکانی، بیش از سایر شهرداران بوده است. در دوره پنجم شورای شهر تهران، قانونی مبنی بر ممنوعیت به کارگیری بستگان مدیران در شهرداری تصویب شد. این قانون حتی در دوره ششم شورا نیز اصلاح شد.

جالب است که زاکانی، همزمان با سخنان ضدغربی، دختر خود را به سوئیس فرستاده و نوه‌اش در این کشور متولد شده است. همچنین، داماد وی نقش پررنگی در شهرداری ایفا می‌کرده، به گونه‌ای که نه نفر از اعضای شورای شهر تهران تذکری درباره اقدامات وی صادر کرده‌اند.

درباره دختر زاکانی، در متن اطلاعیه ستاد علیرضا زاکانی کاندیدای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری آمده است:«دختر دکتر زاکانی در سال ۱۳۹۵ از رشته مهندسی کامپیوتر از دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصیل شده است. سپس در رشته «علوم اجتماعی محاسباتی» که معادلی در دانشگاه‌های ایرانی ندارد؛ در دانشگاهEPFL سوئیس و به جهت سابقه ممتاز تحصیلی به صورت رایگان مشغول به تحصیل شده است.لازم به‌ذکر است که وی هیچ‌گونه بورسیه‌ تحصیلی از داخل و خارج ایران دریافت نکرده و هیچ تعهدی نسبت به دانشگاه و کشور محل تحصیل ندارد.»

در نهایت، پس از انتقادات گسترده، داماد شهردار از شهرداری کنار رفت، اما گاهی خبر دخالت وی در امور شهرداری مطرح می‌شود.

ثبت نام علیرضا زاکانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳

علیرضا زاکانی، شهردار تهران، چند شب پیش در قرارگاه انقلابی قم سخنرانی کرد و اعلام کرد که در رقابت‌های ریاست‌جمهوری آینده شرکت خواهد کرد. او روز شنبه به وزارت کشور رفت تا نام خود را در فهرست نامزد‌ها ثبت کند.

او در نهایت در بیستم خرداد ماه مطابق اطلاعیه شورای نگهبان برای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری صلاحیتش تایید شد.