وقتی همه دریا‌ها به خاورمیانه می‌رسند؛ امارات و عربستان سودای تبدیل شدن به هاب دریایی جهان را دارند

اقتصاد۲۴- در شاخص عملکرد لجستیک (LPI) بانک جهانی در سال ۲۰۲۳، از بین ۱۳۹ کشور، رتبه ایران ۱۲۳ بوده است. جدیدترین شاخص جهانی عملکرد بندر کانتینری (CPPI) هم نشان می‌دهد که بنادر آسیای شرقی و جنوب شرقی ۱۳ مکان از ۲۰ مکان برتر را به خود اختصاص دادند. براساس گزارش سازمان بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی ایران، در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۳ در مجموع در تمامی بنادر این سازمان حدود ۱۳.۷ میلیون تن کالا، اعم از کالا‌های نفتی و غیرنفتی، تخلیه و بارگیری شده است. همچنین براساس همین آمار تقریباً ۹۲۷۵۰ مسافر وارد این بنادر شده و ۸۹۶۹۰ مسافر هم از این بنادر خارج شده‌اند.

در گزارش بانک جهانی براساس ترافیک بندر کانتینری، ایران با ۱۵۵۰۳۰۴ واحد معادل بیست فوت (کانتینر) (TEU) در سال ۲۰۲۱ در رتبه ۵۶ دنیا قرار دارد. این درحالی است که امارات متحده عربی در همین فهرست با ۱۹۱۸۲۰۰۰ TEU در رتبه هشتم و عربستان سعودی با ۹۸۷۵۹۴۶ TEU در رتبه بیستم دنیا قرار دارند. (لازم به توضیح است که کانتینر‌های حمل و نقل در دو اندازه عرضه می‌شوند. TEU یا واحد معادل بیست فوت، اندازه استاندارد یک کانتینر حمل و نقل است، به این معنی که ۲۰ فوت طول، ۸ فوت عرض و ۸ فوت ارتفاع دارد. در کنار آن واحد FEU یا چهل فوتی هم وجود دارد که معادل دو برابر یک TEU است، به این معنی که طول آن ۴۰ فوت، عرض ۸ فوت و ارتفاع ۸ فوت است.)
در این گزارش سعی کرده‌ایم جایگاه دو کشور امارات متحده عربی و عربستان سعودی را در صنعت حمل‌ونقل دریایی و بنادر بررسی و از هر دو کشور سه بندر را به‌طور خلاصه معرفی کنیم.
از اواسط دهه ۱۹۰۰، که نفت و گاز طبیعی در خاورمیانه کشف شد، تمرکز منطقه بر توسعه صنعت سوخت فسیلی به‌عنوان بزرگترین منبع درآمد کشور‌های این منطقه بوده است. با این حال، در طول یک دهه گذشته، کشور‌های خاورمیانه از منظر استراتژیک به‌دنبال تنوع بخشیدن به اقتصاد خود بوده‌اند. این کشور‌ها تمرکز خود را به سمت فناوری تغییر می‌دهند و سبد تجاری خود را گسترش داده‌اند، که خود نشان‌دهنده رویکردی فعال به سمت توسعه پایدار و رفاه شهروندان در آینده است.

لجستیک از جمله صنایعی ا‌ست که مشخصه آن سرمایه‌گذاری جدید و ایجاد فرصت‌های رشد قابل توجه است و امروزه کشورهایی، چون عربستان سعودی و امارات متحده عربی، در حال گسترش قابلیت‌های لجستیکی خود برای فراهم‌سازی یک مجموعه یکپارچه شامل حمل‌ونقل اقیانوسی، هوایی و خشکی (ریل-جاده) همراه با انبارداری و سیستم‌های دیجیتال هستند که این کشور‌ها را تبدیل به یک مرکز لجستیک کلیدی برای تجارت بین‌المللی خواهد کرد.
در آوریل سال جاری میلادی، شرکت کشتیرانی و لجستیک مرسک، گزارشی از تلاش‌های جاه‌طلبانه امارات متحده عربی و عربستان سعودی برای تبدیل شدن به هاب‌های لجستیک یکپارچه جهانی منتشر کرد با عنوان «راه را برای خاورمیانه باز کنید».

در گزارشی که مرسک تهیه کرده، چشم‌انداز‌های هاب‌های لجستیک یکپارچه بین‌المللی در عربستان سعودی و امارات متحده عربی تشریح شده‌اند که حکایت از سرمایه‌گذاری عظیم این دو کشور در صنعت لجستیک و کشتیرانی دارند. بخش کوتاهی از این گزارش نگاهی دارد به برنامه‌های این دو کشور در حوزه لجستیک به‌ویژه سرمایه‌گذاری در بخش بنادر.
عربستان: ۴/۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری بندری

یکی از مشخصات بارز برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان، تنوع‌بخشی اقتصادی و رهایی از وابستگی به اقتصاد نفتی ا‌ست. تاکید چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان بهینه‌سازی فرآیندها، آزادسازی بازارها، خصوصی‌سازی‌ها، ارتقاء زیرساخت‌ها، ایجاد مناطق آزاد اقتصادی جدید و اصلاحات حاکمیتی و نظارتی است. ارتقای قابلیت‌های لجستیکی عربستان برای تحقق اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰، زمینه‌سازی برای توسعه زیرساختی و ایجاد مناطق اقتصادی متعدد، از محور‌های مهم برنامه‌های عربستان است.

براساس گزارش مؤسسه مشاوره مدیریتی YCP Solidiance، ارزش بازار لجستیک عربستان در سال ۲۰۲۰ به ۲۷/۶ میلیارد دلار رسید که بالاترین رقم در میان کشور‌های منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) و نیز شورای همکاری خلیج‌فارس (GCC) است. پیش‌بینی می‌شود این بازار تا سال ۲۰۲۶ با نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) ۵/۸۵ درصد به ۳۸/۸ میلیارد دلار افزایش یابد. نرخ رشد مرکب سالانه میزان رشد سرمایه سرمایه‌گذار است که در اصطلاح به‌عنوان سود سالانه از آن یاد می‌شود.

این کشور در حال حاضر گام‌های بزرگی در توسعه بخش لجستیک خود برداشته و بیش از ۱۰۶/۶ میلیارد دلار برای این هدف سرمایه‌گذاری کرده است. این سرمایه‌گذاری امکان افزایش ظرفیت محموله‌های زمینی، هوایی و دریایی را علاوه بر توسعه عملیات واردات و صادرات و رفع محدودیت‌های مربوط به عملیات لجستیکی فراهم ساخته است. در سال ۲۰۲۳، اداره بنادر عربستان (SPA) حدود ۴/۵ میلیارد دلار در بخش دریایی، لجستیک و بخش بندر سرمایه‌گذاری کرد. بخشی از این سرمایه‌گذاری برای ایجاد پارک‌های لجستیک جدید مجهز به آخرین فناوری‌ها به‌کار گرفته می‌شود.

در سال ۲۰۱۶، احداث مجتمع صنعتی شناور اکساگون (Oxagon)، در نئوم آغاز شد. این سایت که در ساحل دریای سرخ واقع شده، دربرگیرنده یک بندر یکپارچه و یک مرکز لجستیک است که تامین سوخت مورد نیاز آن‌ها همگی با انرژی‌های پاک خواهد بود. پارک انرژی ملک سلمان (SPARK) هم همراه با یک هاب لجستیک اختصاصی و بندر خشک (بندر داخلی یا dry port) از دیگر برنامه‌های عربستان در حوزه توسعه این صنعت است.

سایر طرح‌های مهم عبارتند از بندر ملک عبدالعزیز در دمام، بزرگترین بندر عربستان در خلیج‌فارس؛ بندر صنعتی ملک فهد در جبیل که نقش مهمی در حمل‌و‌نقل محصولات پتروشیمی و محموله‌های صنعتی دارد؛ بندر ملک عبدالله در شهر اقتصادی ملک عبدالله (KAEC)؛ بندر اسلامی جده و بندر خشک ریاض که جابه‌جایی کالا بین شهر‌های بندری و مناطق داخلی عربستان سعودی را تسهیل می‌کند.

در کنار بنادر دریایی، حمل‌ونقل هوایی نقش عمده‌ای در چشم‌انداز ۲۰۳۰ ایفا می‌کند. عربستان در حال مدرن‌سازی فرودگاه‌های خود و گسترش امکانات باربری هوایی برای رفع تنگنا‌های زیرساختی است. عربستان به بیش از ۸۱ فرودگاه در ۴۵ کشور متصل است که امکان حمل بیش از ۱/۲ میلیون تن محموله را در سراسر جهان فراهم می‌کند. با توسعه بیشتر، این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ مجموع ظرفیت باربری هوایی خود را به ۶ میلیون تن در سال افزایش دهد.

توسعه خرده‌فروشی آنلاین و تجارت الکترونیک باعث افزایش تقاضا برای انبارداری و لست مایل دلیوری (Last Mile Delivery) در عربستان سعودی شده است. (به سفر یک محصول از کارخانه تولید آن تا مقصد نهایی لست‌مایل‌دلیوری گفته می‌شود.)

گزارش شرکت مشاور Ken Research مقدار قابل توجه ۴/۵ درصد نرخ رشد مرکب سالانه را برای بخش انبارداری عربستان پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۳۰ به‌معنی اندازه بازار قابل توجه ۱۳/۲ میلیارد دلار است. حدود ۷۰ درصد از این تسهیلات در شهر‌های بزرگ جده، ریاض و دمام واقع شده‌اند و تقاضای رو به رشدی در مناطق صنعتی نوظهور دارند. حمل‌ونقل داخلی نیز کمک بزرگی به توسعه بخش بنادر عربستان داشته است؛ پروژه پل زمینی عربستان برای اتصال خلیج‌فارس به دریای سرخ برنامه‌ریزی شده است. این پروژه یک خط ریلی به طول ۹۵۰ کیلومتر دارد که حمل‌و‌نقل کالا و مسافر را در سراسر کشور تسهیل می‌کند.

صنعت ۲۷/۵۱ میلیارد دلاری لجستیک امارات

تا سال ۲۰۲۴ ارزش بازار حمل‌و‌نقل و لجستیک امارات متحده عربی، ۲۰/۰۳ میلیارد دلار برآورد شده است. طبق گزارش شرکت تحقیقاتی Mordor Intelligence، پیش‌بینی می‌شود که این بازار تا سال ۲۰۲۹ به ۲۷/۵۱میلیارد دلار برسد و در این دوره نرخ رشد مرکب سالانه ۶/۵۵ درصدی انتظار می‌رود.
این درصد رشد به دلیل برنامه‌های ویژه دولت امارات در جهت تقویت توسعه صنعت لجستیک از طریق فرصت‌های سرمایه‌گذاری خارجی، مناطق آزاد تجاری و مشوق‌های رقابتی است.

بندر جبل علی دُبی، بزرگترین بندر خاورمیانه و فرودگاه بین‌المللی دُبی، یکی از شلوغ‌ترین فرودگاه‌ها از نظر ترافیک بین‌المللی مسافران، نمونه‌های برجسته‌ای از توانایی لجستیکی این کشور هستند. بخش لجستیک تقریباً ۱۴ درصد از تولید ناخالص داخلی امارات را تا سال ۲۰۲۴ تشکیل می‌دهد. این کشور به‌طور مداوم در حال سرمایه‌گذاری فعال در تقویت زیرساخت‌های لجستیکی خود با پروژه‌هایی مانند بزرگراه سازگار با محیط زیست در منطقه المفرق_الغویفات به ارزش ۳/۵ میلیارد دلار است. هدف این ابتکار بهبود ۲۴۶ کیلومتر حمل‌ونقل جاده‌ای در منطقه غربی امارات است.

منطقه آزاد جنوب دُبی (Dubai South) یک پروژه توسعه‌ای برنامه‌ریزی شده است که شامل فرودگاه بین‌المللی آل مکتوم بوده و طراحی شده تا پس از تکمیل، بزرگترین فرودگاه جهان شود. هدف این فرودگاه تبدیل شدن به یک مرکز اصلی حمل‌و‌نقل هوایی و تکمیل‌کننده فرودگاه بین‌المللی دُبی است. بخشی از جنوب دُبی، شهر لجستیک دُبی (Dubai Logistics City)، یک مرکز لجستیک تخصصی است که برای راحت‌ترکردن عملیات تدارکات و زنجیره تامین طراحی شده است. این منطقه دارای تاسیسات انبارداری، توزیع، حمل‌و‌نقل و خدمات ارزش افزوده است.

بندر خلیفه در ابوظبی، بندر مهم آب‌های عمیق ابوظبی است و برای پهلوگیری بزرگترین کشتی‌های کانتینری توسعه یافته است. گسترش شبکه‌های ریلی، مانند پروژه ریلی اتحاد (Etihad Rail)، با هدف ایجاد انقلابی در جابه‌جایی کالا در سراسر منطقه از طریق اتصال قطب‌های صنعتی و لجستیکی بزرگ، از جمله بنادر، مناطق تولیدی، و شهر‌ها در حال انجام است.
منطقه آزاد جبل علی (JAFZA)، در کنار بندر جبل علی، یکی از بزرگترین مناطق آزاد در سطح جهان است که مشوق‌ها و تسهیلاتی را برای شرکت‌های فعال در زمینه لجستیک، تولید و تجارت فراهم می‌سازد. منطقه آزاد جنوب دُبی با دسترسی مستقیم به بندر جبل علی و منطقه آزاد جبل علی، معافیت‌های مالیاتی و مالکیت کامل خارجی را برای شرکت‌های بزرگ فراهم ساخته است.

مهمترین بنادر امارات و عربستان

در این گزارش قصد داریم چند بندر مهم در کشور‌های عربستان و امارات را بررسی کنیم که نقش کلیدی در لجستیک و حمل و نقل در خاورمیانه دارند.
ابتدا سه بندر بزرگ امارات را بررسی می‌کنیم:

بندر جبل علی

۱- بدون شک، تاج جواهرنشان چشم‌انداز دریایی امارات، بندر جبل علی است. این غول عظیم که بر جزیره‌ای مصنوعی در سواحل دُبی واقع شده، عنوان نهمین بندر شلوغ کانتینری جهان را به خود اختصاص داده است. بندر جبل علی یکی از شگفتی‌های مهندسی مدرن است که امکانات پیشرفته، منطقه آزاد اختصاصی، و یک زیرساخت قوی را داراست و قادر به جابه‌جایی بزرگترین کشتی‌های کانتینری جهان است. این بندر به‌عنوان یک حلقه مهم در تجارت جهانی عمل می‌کند و آسیا، اروپا و آفریقا را از طریق مسیر‌های کشتیرانی کارآمد به هم متصل می‌کند.

این بندر بیش از ۱۳ میلیون واحد معادل بیست فوت (کانتینر) (TEU) را اداره کرده و مجموعاً به اندازه چهار بندر اصلی خاورمیانه کالا جابه‌جا می‌کند. واحد معادل بیست فوت (کانتینر) واحد غیرمستقیم ظرفیت بار است که برای توصیف ظرفیت کشتی کانتینری و پایانه‌های کانتینر استفاده می‌شود.
این بندر شاخص امارات در فاصله کوتاهی از خط ساحلی دُبی، میزبان بیش از ۵۰۰۰ شرکت در یک سایت وسیع ۵۲ مایل مربعی ا‌ست. با ۶۷ اسکله پهلوگیری بزرگترین کشتی‌های جهان، از سوپرتانکر‌ها گرفته تا کشتی‌های کانتینری و ناو‌های هواپیمابر، در آن امکان‌پذیر است.
جبل علی را شرکت لجستیک DP World اداره می‌کند، شرکت بزرگ لجستیک دریایی که سالانه تقریباً ۱۰ درصد ترافیک کانتینری جهان را در بیش از ۹۰ پایانه خود در بیش از ۴۰ کشور برعهده دارد.
در سال ۲۰۲۱ با افزایش مجدد ترافیک بندری، در مجموع ۱۳/۷ میلیون TEU جابه‌جا شد که ۱/۹ درصد نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش داشت.

بندر رشید

۲- بندر رشید که با نام مینا رشید نیز شناخته می‌شود در سال ۱۹۷۲ ساخته شد، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ دریایی دُبی و تبدیل این منطقه به یک مرکز تجاری برجسته نقش مهمی دارد. این بندر امروزه به‌عنوان یک بندر چندمنظوره برای جابه‌جایی کشتی‌های مسافربری، کشتی‌های باری و قایق‌های تفریحی کروز در کلاس جهانی عمل کرده موقعیت دُبی را به‌عنوان یک مقصد گردشگری جهانی بیشتر تقویت می‌کند.

مینا رشید یکی از بزرگترین بنادر دُبی است که یازده بار برنده جایزه پیشرو بندر کروز خاورمیانه شده است. در حال حاضر، مینا رشید می‌تواند هفت مگا‌کروز یا ۲۵۰۰۰ مسافر را به‌طور همزمان پذیرا شود. ترمینال کروز حمدان بن‌محمد بزرگ‌ترین پایانه مسافربری سرپوشیده جهان است که روزانه قادر به جابه‌جایی ۱۴۰۰۰ مسافر است. مینا رشید در حال حاضر با ساخت یک منطقه تفریحی در کلاس جهانی نماد میراث فرهنگی دُبی و یکی از قطب‌های برتر گردشگری کشتی کروز جهان را تقویت می‌کند. از سویی در این بندر تقاضا برای پهلوگیری کشتی‌های خصوصی افزایش یافته است؛ کشتی‌هایی که به دنبال یافتن پهلوگاهی برای خود هستند.

بندر فجیره

۳- بندر چندمنظوره فجیره انواع محموله‌ها از جمله نفت، فرآورده‌های نفتی تصفیه‌شده و محموله‌های فله را جابه‌جا می‌کند. بندر فجیره مرکز اصلی ذخیره‌سازی و تامین سوخت و آذوقه برای کشتی‌های عبوری است. پایانه‌های فجیره به‌طور کامل متعلق به گروه AD Ports است. گروه AD Ports در حال سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون درهمی در توسعه پایانه‌های فجیره است و هدف آن افزایش ظرفیت عمومی بار و رسیدن به ظرفیت ۱ میلیون TEU تا سال ۲۰۳۰ است. فجیره به‌عنوان تنها بندر امارات در اقیانوس هند پنجمین بندر شلوغ این کشور است. در حال حاضر این بندر سالانه ظرفیت جابه‌جایی ۱۰۰ میلیون تن بار را دارد.
این بندر همچنین تاسیسات اختصاصی برای جابه‌جایی محموله Ro-Ro (Roll-on/Roll-off) را داراست؛ پایانه حاشیه‌ای یا Ro-Ro نوعی ترمینال‌بندری ا‌ست که برای بارگیری و تخلیه وسایل نقلیه مانند خودرو و کامیون به کشتی‌ها استفاده می‌شود. بندر فجیره سهم قابل توجهی در اقتصاد امارات دارد. این بندر هزاران نفر را در استخدام خود دارد. همچنین نقش حیاتی فجیره در انتقال نفت‌خام و فرآورده‌های پالایش‌شده از خاورمیانه به سایر نقاط جهان غیرقابل انکار است.

بیشتر بخوانید:  جاه‌طلبی در ساحل خلیج‌فارس؛ دورخیز اماراتی‌ها برای قرار گرفتن دبی در جمع سه شهر برتر گردشگری جهان در ۲۰۳۳

بندر فجیره، تنها تاسیسات دریایی با کاربری‌های متعدد در سواحل شرقی امارات متحده عربی، به‌عنوان یک مرکز بزرگ کشتیرانی برای خلیج‌فارس و مناطق اطراف آن عمل می‌کند. این بندر که از نظر استراتژیک در حدود ۷۰ مایل دریایی خارج از تنگه هرمز قرار دارد، نقش بزرگی در ارتباط اقتصادی حیاتی بین اروپا و آسیا دارد و تجارت محلی و بین‌المللی را در بازار‌های هند و شمال شرق آفریقا تسریع می‌کند.

سه بندر از بزرگ‌ترین بنادر عربستان هم به شرح زیر هستند:

بندر اسلامی جده

۱- بندر جده که در ساحل دریای سرخ عربستان قرار دارد، شلوغ‌ترین بندر این کشور است. این بندر اولین بندری است که به شهر‌های مقدس مسلمانان مکه و مدینه خدمات‌رسانی می‌کند. جده، سومین شهر بزرگ عربستان، سابقه طولانی در تجارت دارد و در تقاطع مسیر‌های تجاری کلیدی زمینی و دریایی قرار گرفته است. امروزه، این مکان منزلگاه بسیاری از مشاغل موفق و خانواده‌های تجاری ثروتمند عرب است.

بندر جده پایتخت تجاری عربستان نامیده می‌شود که از نظر استراتژیک در میان آفریقا و خاورمیانه قرار دارد و آن را به قطب تجاری و مالی مهم شبه‌قاره عربستان تبدیل کرده است. این بندر دروازه اصلی صادرات و واردات عربستان است و حدود ۷۵ درصد تجارت جهانی دریایی این کشور را اداره می‌کند. بنای آن در سال ۶۴۵ پس از میلاد در زمان خلیفه عثمان‌بن عفان گذاشته شد، اما ساخت بندر مدرن تنها در سال ۱۹۷۶ آغاز شد.

این بندر ۱۲/۵ کیلومتر مربع مساحت و ۶۲ اسکله دارد. درنتیجه ظرفیت جابه‌جایی سالانه ۱۳۰ میلیون تن بار را فراهم کرد و هر سال بیش از ۵۰۰۰ کشتی در آن پهلو می‌گیرند. بندر جده یک پارک لجستیک دارد که شامل بیش از ۱۵ انبار، ۳ حیاط انبار باز، تأسیسات سوخت‌گیری و پایانه‌های کامیون است.
بندر جده با دو ترمینال کانتینری شمالی و جنوبی در مجموع ظرفیت جابه‌جایی سالانه ۷/۵ میلیون TEU بار را دارد. ترمینال دروازه دریای سرخ آن هم حدود ۷۰۰۰۰ TEU ظرفیت مجهز به آخرین سیستم‌های کنترل بندر است و نیز یک پایانه دامداری دارد که سالانه ۷ میلیون رأس دام در آن تخلیه می‌شود.

بندر ملک‌عبدالعزیز یا بندر دمام

۲- بندر ملک‌عبدالعزیز که در شهر دمام واقع شده، بزرگترین تاسیسات در خلیج‌فارس و یکی از شلوغ‌ترین بنادر در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است. این بندر دروازه دریایی و نقطه ورودی کالا‌هایی ا‌ست که به مناطق مرکزی و شرقی عربستان می‌روند. بندر دمام یکی از بنادر صادرات نفت عربستان و دومین بندر بزرگ تجاری کشور است که از طریق راه‌آهن به تمام بنادر خشک عمده متصل است. سالانه حدود ۱۰۵ میلیون تن بار در این بندر جابه‌جا می‌شود و قرارداد توسعه آن به غول نفت و گاز آرامکو سپرده شده است.
بندر ملک عبدالعزیز مجتمع مسکونی بزرگ برای کارمندان، شبکه‌های ارتباطی الکتریکی و دریایی مجزا و نیروگاه‌های آب‌شیرین‌کن دارد. این منطقه حدود ۱۹۰۰۰ هکتار زمین است شامل یک مجتمع ۱۳/۵ هکتاری تعمیر کشتی، دو اسکله تعمیر و نگهداری و یک مرکز آموزشی، ۴۳ اسکله و ۳ ترمینال چندمنظوره برای اسکان کشتی‌های بزرگ.

ترمینال کانتینری بندر دمام توسط International Port Services، یکی از شرکت‌های تابعه شرکت هنگ‌کنگی هاچیسون پورت اداره می‌شود. این بندر دارای دو پایانه سیمان، یکی برای صادرات سیمان پرتلند سیاه و صادرات کلینکر و دیگری سیمان پرتلند سفید؛ یک پایانه غلات خودکار با ۱۰ مخزن سیلو؛ یک پایانه سنگ آهن و دو مرکز نفت و گاز برای جابه‌جایی نفت خام، ال‌پی‌جی و ال‌ان‌جی است.

بندر صنعتی ملک فهد

۳- بندر صنعتی ملک فهد در ینبع در سواحل غربی دریای سرخ، بزرگترین محل صادرات نفت خام و محصولات پالایشی و پتروشیمی است به خاور دور، اروپا، آمریکای شمالی.
بندر ینبع ۶/۸ کیلومترمربع وسعت و ۳۴ اسکله دارد که در بین ۱۰ پایانه مدرن با ظرفیت حمل بار سالانه حدود ۲۱۰ میلیون تن قرار گرفته و قادر است کشتی‌هایی با وزن تا ۵۰۰ هزار تن را در خود جای دهد. ترمینال فله این بندر دو اسکله به مساحت ۵۰۰ متر برای جابه‌جایی محموله‌های گوگرد دارد که قادرند کشتی‌های با تناژ وزن مرده (DWT) ۶۰۰۰۰ را در خود جای دهد. در ترمینال نفت خام هم کشتی‌هایی تا ۵۰۰ هزار DWT پهلو می‌گیرند.
ترمینال صادرات مشتقات نفتی، بنزین، گازوئیل، نفت و ... را در ۵ اسکله نفتی اختصاصی قادر است تانکر‌های نفتی ۱۵۰۰۰۰ DWT را در خود جای دهد. پایانه پتروشیمی دارای ۷ اسکله برای پهلوگیری کشتی‌های ۴۰۰۰۰ DWT است.

تاثیرات اقتصادی

براساس گزارش اداره بنادر عربستان، بنادر این کشور در ماه مه شاهد افزایش ۸/۰۹ درصد حجم جابه‌جایی محموله‌ها بودند و بر این اساس حجم محموله‌های جابه‌جاشده به ۲۷/۶۳ میلیون تن رسید. این داده‌ها می‌گوید کانتینر‌های صادراتی با افزایش سالانه ۱۳/۶۱ درصدی به ۲۵۵۲۹۷ واحد معادل بیست فوت در ماه می‌رسید. هدف نهایی عربستان افزایش سهم سیستم حمل و نقل دریایی در تولید ناخالص داخلی از ۶ درصد به ۱۰ درصد و افزایش سالانه درآمد‌های غیرنفتی به ۱۲ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ است.

در سال ۲۰۲۲، سهم بخش دریایی در تولید ناخالص داخلی امارات به ۱۲۹ میلیارد درهم افزایش یافت؛ یعنی افزایش چشمگیر ۱۸ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۱. بنادر امارات از نظر حجم جابه‌جایی کانتینر در بین ۱۰ بندر برتر جهان قرار دارند. این بنادر بیش از ۱۹ میلیون TEU را اداره کردند. در سطح جهانی، امارات در رتبه هفتم در شاخص عملکرد لجستیک قرار دارد. در این شاخص در سال ۲۰۲۳ عربستان از رتبه ۵۵ سال ۲۰۱۸ به رتبه ۳۸ جهان رسیده است.