آشنایی با موزه پارینه سنگی کرمانشاه

اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: «موزه پارینه سنگی کرمانشاه» یکی از مهم‌ترین و منحصربه‌فردترین موزه‌های ایران است که به نمایش آثار و اشیاء مربوط به دوره پارینه‌سنگی اختصاص دارد. این موزه با داشتن مجموعه‌های ارزشمند و فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی، به عنوان یکی از مراکز مهم در حفظ و معرفی تاریخ اولیه بشر شناخته می‌شود و بازدید از آن فرصتی مناسب برای آشنایی با تاریخچه و زندگی انسان‌های اولیه و لذت بردن از زیبایی‌های باستان‌شناسی و تاریخی آن است.

تاریخچه موزه پارینه سنگی کرمانشاه

در سال ۱۳۸۶، فریدون بیگلری، باستان شناس و متخصص پارینه سنگی، به همراه علیرضا مرادی بیستونی، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری کرمانشاه، موزه‌ای با هدف نگاه و بررسی تخصصی دوران پیش از تاریخ در کرمانشاه تاسیس کردند. این موزه در چهار بخش مختلف به بررسی آثار دوران پارینه سنگی پرداخته است. علت انتخاب کرمانشاه به عنوان محل موزه به دلیل وجود سایت‌های فراوان پارینه سنگی در منطقه زاگرس بوده است.

معماری موزه پارینه سنگی کرمانشاه

موزه پارینه سنگی کرمانشاه در داخل غار قوری قلعه، واقع در ۲۵ کیلومتری شمال غرب شهر کرمانشاه و در نزدیکی شهر روانسر، قرار دارد. این غار با طول بیش از ۱۲ کیلومتر و عمق‌های متفاوت، یکی از بزرگترین غار‌های آبی ایران محسوب می‌شود. فضای داخلی غار با تالار‌ها و دالان‌های متعدد، محیطی منحصربه‌فرد و جذاب برای نمایش آثار باستانی ایجاد کرده است. موزه پارینه سنگی زاگرس، جزو موزه‌های تخصصی در جهان است که مجموعه‌ای از استخوان‌های انسان در دور‌های پارینه سنگی ایران و کشور‌های دیگر را در خود جای داده و به عنوان اولین موزه پارینه سنگی خاورمیانه شناخته می‌شود. موزه پارینه‌سنگی در شهر کرمانشاه در تکیه بیگلر بیگی با آینه کاری‌های نفیس و بسیار جذاب که از شاهکار‌های دوران قاجار است واقع شده؛ و همینطور موزه‌ی خط و کتابت نیز در این تکیه زیبا برپاست. این تکیه در سال ۱۳۰۹ هجری قمری به مدت ۶ سال توسط عبدالله خان از بزرگان کرمانشاه ساخته شده است. بنای تکیه سه در ورودی دارد و محوطه‌ی آن ۵/۵ متر از خیابان پایین‌تر است. تکیه بلگربیگی در ۱۹ آذر ۱۳۷۵ هجری شمسی با شماره ۱۷۹۷ به ثبت ملی رسیده است. منطقه‌ی خوش آب و هوا و شکارگاهی زاگرس، دارای مکان‌های پارینه سنگی زیادی است، که این عوامل موجب تاسیس این موزه در کرمانشاه شده است.

بخش‌های موزه پارینه سنگی کرمانشاه

موزه پارینه سنگی کرمانشاه شامل چندین بخش مختلف است که هر کدام به نمایش آثار و اشیاء متفاوتی اختصاص دارند:

بخش ابزار‌های سنگی: این بخش به نمایش انواع ابزار‌های سنگی دست‌ساز که انسان‌های اولیه برای شکار، قطع کردن درختان و سایر فعالیت‌های روزمره استفاده می‌کردند، اختصاص دارد. این ابزار‌ها شامل تبر‌های سنگی، چاقو‌ها و سایر اشیاء سنگی هستند.

بخش استخوان‌ها و فسیل‌ها: در این بخش استخوان‌ها و فسیل‌های حیوانات و انسان‌های اولیه که در کاوش‌های باستان‌شناسی منطقه کشف شده‌اند، به نمایش گذاشته شده است. این فسیل‌ها نمایانگر زندگی و تنوع زیستی دوره پارینه‌سنگی هستند.

بخش نقاشی‌ها و حکاکی‌ها: این بخش شامل نقاشی‌ها و حکاکی‌های دیواری است که انسان‌های اولیه بر روی دیواره‌های غار‌ها و صخره‌ها ایجاد کرده‌اند. این نقاشی‌ها که عموماً صحنه‌های شکار و زندگی روزمره را به تصویر می‌کشند، نمایانگر هنر و فرهنگ ابتدایی بشر هستند.

بخش مصنوعات گلی و سنگی: در این بخش انواع مصنوعات گلی و سنگی که توسط انسان‌های اولیه ساخته شده‌اند، به نمایش گذاشته شده است. این آثار شامل ظروف، مجسمه‌ها و سایر اشیاء تزئینی و کاربردی هستند.

بیشتر بخوانید: هر آنچه باید از موزه رضا عباسی بدانید

اتاق‌های مختلف موزه پارینه سنگی کرمانشاه

این موزه دارای اتاق‌های مختلفی است که هر اتاق مربوط به دوره‌ی تاریخی خاصی است و ابزار مربوط به همان دوره در معرض نمایش قرار گرفته است.

اتاق اول

بخش اول موزه پارینه سنگی به ابزارآلات سنگی و نحوه ساخت آن‌ها پرداخته شده است. در این بخش همچنین نمونه‌های شبیه سازی شده از انسان نئاندرتال ساکن در ایران و خاورمیانه را مشاهده خواهید کرد. این نمونه‌های شبیه ساز شده تحت نظر دکتر بیگلری در اندازه‌ها و ابعاد واقعی ساخته شده‌اند. بد نیست بدانید که ساخت این مولاژ‌ها به اندازه‌ای نیاز به دقت دارد که تنها برخی از موزه‌های مطرح دنیا موفق به ساخت آن‌ها شده اند و موزه پارینه سنگی زاگرس یکی از آن موزه‌ها است که برای اولین بار در خاورمیانه نمونه قابل قبولی از انسان نئاندرتال را ساخته و در معرض نمایش برای استفاده عموم و متخصصین گذاشته است.

اتاق دوم

بخش دوم موزه پارینه سنگی زاگرس به فسیل‌ها و استخوان‌های انسان‌ها و حیوانات اختصاص یافته است. استخوان‌های انسان و حیوانات این بخش بیشتر از منطقه زاگرس کشف شده و چند جمجمه انسان هم وجود دارد که از باستان شناسی‌هایی که در اروپا و خاورمیانه انجام شده به دست آمده است. فسیل‌های بدست آمده از غار وزمه اسلام‌آباد را نیز در این بخش مشاهده خواهید کرد. قابل توجه‌ترین اثر این بخش جمجه هفتاد هزار ساله‌ای است که در سال ۱۹۰۹ میلادی از لافارس فرانسه به دست آمده است.

اتاق سوم

بخش سوم موزه پارینه سنگی کهن‌ترین بخش موزه است. در این بخش قدیمی‌ترین آثار موزه قرار گرفته اند که قدمت آن به یک میلیون سال می‌رسد. در این بخش ابزارآلاتی از دوره دیرینه سنگی را خواهید دید که از منطقه کَشَف رود خراسان، گنج پر گیلان و شیوه تو به دست آمده‌اند.

اتاق چهارم

بخش چهارم موزه پارینه سنگی به دوره نوسنگی و اواخر عصر سنگ پرداخته و ابزارآلات و استخوان‌های حیوانات متعلق به این دوره در این اتاق به نمایش درآمده است.

اهمیت فرهنگی و تاریخی پارینه سنگی کرمانشاه

موزه پارینه سنگی کرمانشاه به عنوان یکی از مراکز مهم فرهنگی و تاریخی ایران، نقش بسزایی در حفظ و معرفی آثار و اشیاء مربوط به دوره پارینه‌سنگی دارد. این موزه با ارائه اطلاعات جامع و نمایش آثار باستانی، به بازدیدکنندگان این فرصت را می‌دهد که با تاریخچه و زندگی انسان‌های اولیه آشنا شوند و از دستاورد‌های باستان‌شناسی کشور قدردانی کنند.

موزه پارینه سنگی کرمانشاه علاوه بر نمایش مجموعه‌های خود، به عنوان یک مرکز آموزشی و پژوهشی نیز فعالیت می‌کند. این موزه با برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها، نمایشگاه‌های مختلف و برنامه‌های آموزشی برای دانشجویان، پژوهشگران و عموم مردم، به ترویج و گسترش دانش و آگاهی در زمینه باستان‌شناسی و تاریخ اولیه بشر کمک می‌کند.

دسترسی و بازدید از پارینه سنگی کرمانشاه

موزه پارینه سنگی کرمانشاه در غار قوری قلعه، واقع در نزدیکی شهر روانسر، قرار دارد. دسترسی به این موزه از طریق وسایل نقلیه عمومی و شخصی به راحتی امکان‌پذیر است. این موزه همه‌روزه به جز ایام تعطیل رسمی برای بازدید عموم باز است و بازدیدکنندگان می‌توانند از مجموعه‌های متنوع و فضای منحصر به فرد آن بهره‌مند شوند.