نُت رکود در موسیقی، از حذف طبقه متوسط تا نزول کیفیت در دولت سیزدهم/ بحران بازار موسیقی ایران ادامه دارد

اقتصاد۲۴- آنچه امروز در غیاب بزرگان موسیقی باقی مانده، بیشتر بر دو پایه تجارت و سیاست استوار است. با نگاه مختصری به میانگین درآمد موسیقی پاپ، به راحتی می‌توان دریافت که کیفیت و مخاطب‌پسندی از موسیقی پاپ ایران مدت‌هاست دور شده است. موضوع مهم در این زمینه، پشت پرده‌های مبهم، نبود شفافیت در درآمد و هزینه‌ها و عادت دادن شنوندگان به موسیقی با کیفیت پایین است. این مسئله به‌ویژه در کنسرت‌های برخی از خوانندگان پاپ بسیار مشهود است. کنسرت‌هایی با کمترین سطح کیفیت که بنا به برخی اطلاعات، میانگین قیمت بلیت آن‌ها بین ۳۵۰ تا ۹۰۰ هزار تومان است. هرچند منابع غیررسمی از توزیع بلیت‌های این کنسرت‌ها به کارکنان ارگان‌ها و نهاد‌ها خبر داده‌اند، اما حتی اگر این خبر را نپذیریم، تصاویر و ویدئو‌های منتشر شده از چنین کنسرت‌هایی نشان می‌دهد که برگزارکنندگان این رویداد‌ها نتوانسته‌اند هدف بازگرداندن مردم به زندگی عادی تحت لوای فرهنگ و هنر را به‌درستی عملی کنند. هدفی که در اصل شاید اشتباه نبوده، اما به روشی نادرست به گوش مردم رسیده است. با این حال، فروش بلیت برای این کنسرت‌ها که کمترین تلاشی برای بهبود کیفیت آن‌ها نشده، همچنان ادامه دارد. علاوه بر این، برخی از افرادی که کنسرت برگزار می‌کنند، حتی شرط ابتدایی داشتن حداقل یک آلبوم موسیقی را نیز ندارند.

کنسرت، تفریح سالم، اما لوکس!

در دهه‌های گذشته، مهم‌ترین شرط برگزاری کنسرت انتشار حداقل یک آلبوم ۸ قطعه‌ای بود، اما در سال‌های اخیر این قاعده تغییر کرده و خوانندگان با انتشار چند تک آهنگ مستقیم به صحنه کنسرت می‌روند. تبلیغات این کنسرت‌ها نیز مبالغ هنگفتی را به خود اختصاص می‌دهد. برای تبلیغات در شهر، هزینه‌های میلیاردی در نظر گرفته می‌شود. طبق آمار‌های امسال، هزینه نصب هر بیلبورد در تهران، بسته به محل قرارگیری آن، از ۴۵۰ میلیون تا بیش از ۱ میلیارد تومان متغیر است. اگر برای هر کنسرت حداقل ۱۰ بیلبورد در نظر بگیریم، بخش قابل توجهی از هزینه‌ها صرف تبلیغات می‌شود. همچنین، بر اساس داده‌های منتشر شده توسط هنر تیکت، قیمت بلیط کنسرت‌های مختلف به شرح زیر است: بلیط‌های کنسرت علیرضا قربانی در تهران از ۸۵۰ تا ۸۹۵ هزار تومان، مجید رضوی در تهران بین ۷۹۵ تا ۸۹۵ هزار تومان، مسعود صادقلو در تهران از ۷۲۵ تا ۷۹۵ هزار تومان، علی یاسینی در تهران ۷۴۵ تا ۸۹۵ هزار تومان، روزبه بمانی در اراک ۷۵۰ تا ۸۹۵ هزار تومان، محمد علیزاده در کرج ۶۶۰ تا ۷۸۰ هزار تومان، عرفان طهماسبی در تهران ۶۵۰ تا ۸۹۵ هزار تومان و بلیط کنسرت دیگر خوانندگان نیز در همین حدود قیمت است.

روی پنهان گردش مالی

با یک نگاه کوتاه به آمار کنسرت‌ها در ایران در شرایط معمولی، می‌توان متوجه شد که اعداد و ارقام فراتر از حد تصور است. در این شرایط، تقریباً هر روز سالن‌های بزرگی با ظرفیت‌های متفاوت از ۲۵۰۰ نفر تا ۸۰۰ نفر مانند سالن وزارت کشور، تالار وحدت، سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی، سالن مرکز همایش‌های برج میلاد، اریکه ایرانیان و چندین مکان دیگر شاهد برگزاری کنسرت‌های متنوع هستند.

برخی آمار‌ها نشان می‌دهد که گردش مالی سالانه حوزه موسیقی حدود ۲ هزار میلیارد تومان است. این مبلغ بزرگ، که در کنار عدم فعالیت موثر مسئولان و سیاستگذاران این حوزه به وجود آمده، فرصتی را برای واسطه‌ها و جریان‌های غیررسمی فراهم کرده تا با سوءاستفاده از این درآمدها، موسیقی و مخاطبان را تحت کنترل خود درآورند یا از آن به صورت نادرست بهره‌برداری کنند و در نهایت ارزش واقعی کنسرت‌ها را تا سطحی نازل کاهش دهند.

بیشتر بخوانید: عکس/پرداخت ۷۱۵ میلیون تومان ناقابل به سالار عقیلی برای ساخت یک قطعه

همچنین، طبق گزارش ایسنا، صاحبان سالن‌های دولتی مانند برج میلاد و نمایشگاه بین‌المللی تهران از ارائه تخفیف‌ها و حمایت‌های لازم خودداری کرده و قیمت‌های بالایی را برای اجاره این سالن‌ها تعیین کرده‌اند. از طرفی در ایران، اطلاعات دقیقی از تعداد آلبوم‌های مجوز گرفته و کنسرت‌های برگزار شده در حوزه موسیقی کاملاً مبهم است. دفتر موسیقی وزارت ارشاد، به‌ویژه پس از پایان دولت دوازدهم، در به‌روزرسانی و شفاف‌سازی اطلاعات این حوزه ناکام بوده و به مسائل اساسی مانند کیفیت کنسرت‌ها، قیمت بلیت‌ها و حفظ حقوق مخاطبان توجه نکرده است. این وضعیت نشان‌دهنده مشکلات عمیق در صنعت موسیقی ایران است که نیاز به بازنگری جدی و شفافیت بیشتر دارد.

حذف طبقه متوسط

در جامعه‌ای که درآمد متوسط یک کارگر ساده حدود ده تا دوازده میلیون تومان است و نیاز به پرداخت اجاره خانه و هزینه‌های روزمره مانند خوراک و پوشاک وجود دارد، شرکت در کنسرت‌ها به دلیل گرانی بلیط‌ها توجیه اقتصادی ندارد. اخیراً، هزینه بلیط‌ها به گونه‌ای افزایش یافته که حتی قسمت‌های پایین سالن‌ها نیز برای این قشر از جامعه اقتصادی مناسبی به حساب نمی‌آید.

به عنوان مثال، هزینه یک بلیط در بالکن سالن، جایی که فقط دیده خواننده از آن‌ها قابل مشاهده است، به همراه مالیات بر ارزش افزوده، تقریباً ۳۵۰ هزار تومان است. این بدان معنی است که برای یک خانواده چهار نفره، شرکت در چنین کنسرتی حدود یک میلیون و چهارصد هزار تومان هزینه می‌کند، که این مبلغ برای یک خانواده با درآمد ماهیانه حدود ۱۵ میلیون تومان، بسیار زیاد است. به همین دلیل، افراد با درآمد متوسط و پایین‌تر، دیگر نمی‌توانند به راحتی به این نوع از تفریحات فرهنگی دسترسی پیدا کنند که این امر مشکلات اقتصادی جدی‌ای را برای آن‌ها ایجاد می‌کند. این وضعیت نشان‌دهنده مسائل عمیقی در اقتصاد و فرهنگ جامعه است که نیازمند اصلاحات سریع و جدی در سیاست‌های فرهنگی و اقتصادی کشور است، تا اینکه تمامی اقشار جامعه بتوانند به طور منصفانه به فعالیت‌های فرهنگی و هنری دسترسی داشته باشند.

منبع: امتداد