معمای پیچیده استارلینک در ایران

اقتصاد۲۴-برخی فعالان فضای مجازی با استناد به توسعه اینترنت ماهواره‌ای، معتقدند با گسترش دسترسی به اینترنت استارلینک در آینده نزدیک، فیلترینگ داخلی بی‌فایده است.

به‌گفته کارشناسان، استارلینک یک شرکت ارائه‌دهنده اینترنت محسوب می‌شود و در ایران هم باید مثل سایر شرکت‌ها طبق مقررات مرسوم رفتار کند. ایران در سال‌های اخیر بار‌ها خواستار رفتار قانونمدارانه استارلینک برای حضور در کشورمان شده است. در همین راستا اتحادیه جهانی مخابرات هم ۲بار مالک استارلینک را در سال گذشته بابت نقض قوانین بین‌المللی و حضور غیرقانونی در ایران محکوم کرده است. انجمن مقررات رادیویی اتحادیه جهانی مخابرات هم تأکید کرده که غیرفعال کردن پایانه‌های استارلینک در ایران برای تضمین رقابت عادلانه در ارائه خدمات اینترنتی اقدامی ضروری است و استارلینک با فعالیت برخلاف این مقررات نسبت به سایر ارائه‌دهندگان خدمات در ایران برتری ناعادلانه‌ای کسب کرده است.

این در حالی است که سیاست ایران در مقابل استارلینک، هیچ‌گاه مقابله نبوده است. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بار‌ها اعلام کرده که درصورت پذیرش قوانین سرزمینی ایران توسط اپراتور‌های اینترنت ماهواره‌ای، ایران از فعالیت آن‌ها به‌ویژه برای اتصال نقاط روستایی دورافتاده استقبال می‌کند.

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت سیزدهم، دی۱۴۰۱ در حاشیه جلسه هیأت دولت به خبرنگاران گفت: ایران از فعال شدن اینترنت ماهواره‌ای در کشور استقبال می‌کند؛ به شرط اینکه قواعد سرزمینی ایران را رعایت کنند و قواعد سرزمینی ایران نیز به شرکت‌هایی مانند استارلینک، وان‌وب و سایر اپراتور‌های فعال در این زمینه ارسال شده است.

قیمت استارلینک

تازه‌ترین خبر‌ها نشان می‌دهد به فاصله اندکی پس‌از رونمایی از دستگاه استارلینک مینی، این دستگاه راه خود را از طریق سلیمانیه عراق به ایران باز کرده و در تهران از۴۰تا۱۰۰میلیون تومان به بالا فروخته می‌شود. این در حالی است که هنوز مقررات خاصی برای استفاده از اینترنت ماهواره‌ای در ایران وجود ندارد.

اینترنت ماهواره‌ای به سرعت در جهان در حال فراگیر شدن است و شرکت اسپیس ایکس متعلق به ایلان ماسک، سرمایه‌گذار آمریکایی، با ساخت دستگاه استارلینک در این زمینه پیشگام است.

بیشتر بخوانید:اینترنت ماهواره‌ای استارلینک چیست؟

در چنین شرایطی از چند سال پیش بحث ورود ترمینال‌های استارلینک به ایران مطرح شد، اما به‌دلیل قیمت بالایی که این ترمینال‌ها در نقش گیرنده داشت، این محصول نتوانست جای پای خود را در ایران باز کند، اما اکنون با رونمایی از دستگاه استارلینک مینی که هزینه به‌مراتب پایین‌تری دارد مشکلات هزینه‌ای تا حدود زیادی برطرف شده و این تجهیزات به فاصله چندماه بعد از رونمایی در حال ورود به بازار ایران هستند.

بی‌اعتنایی به مقررات کشور‌ها

یکی از موضوعات مهمی که درباره استفاده از اینترنت استارلینک وجود دارد رعایت مقررات کشور‌های میزبان است به این معنا که با وجود فراهم شدن اینترنت ماهواره‌ای شرکت ارائه دهنده خدمات یعنی اسپس‌ایکس باید مقررات کشور میزبان را رعایت کند.

در گذشته در این زمینه چالش‌هایی بین ایران و شرکت اسپیس‌ایکس به‌وجود آمد به‌طوری که ایران شکایت خود را به هیأت مقررات رادیویی اتحادیه جهانی مخابرات برد. بعد از آنکه شرکت اسپیس‌ایکس اعلام کرد در ایران خدماتی ارائه نمی‌دهد وزارت ارتباطات مستندات مکتوب و فایل‌های ویدئویی را دراین‌باره ارائه کرد که منجر به محکومیت شرکت اسپیس ایکس شد.

در آخرین جلسه هیأت مقررات رادیویی اتحادیه جهانی مخابرات یا همان RRB که آبان‌ماه پارسال برگزار شد، مدارک و مستندات تکمیلی ایران درخصوص فعالیت بدون مجوز منظومه ماهواره‌ای استارلینک در ایران مورد بررسی قرار گرفت و جلسه به اتفاق آرا، خدمات اینترنت ماهواره‌ای ارائه‌شده توسط این شرکت را خلاف مقررات بین‌المللی شناخت و از شرکت اسپیس ایکس و کشور‌های مسئول خواست که به قید فوریت اقدامات خود را منطبق بر قواعد سرزمینی ایران کند و برای دریافت مجوز فعالیت خود در ایران از طریق رگولاتوری این کشور اقدام کند.

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات وقت هم در این‌باره گفت: ما در گذشته نیز چندین بار اعلام کردیم که از فعالیت هر اپراتور و پلتفرمی که قواعد سرزمینی ما را بپذیرد، استقبال می‌کنیم و این مسئله شامل شرکت اسپیس‌ایکس هم می‌شود که اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را ارائه می‌کند.

وظیفه دولت چهاردهم

با توجه به توسعه اینترنت‌های ماهواره‌ای، طبیعی است که سیاستگذاران در ایران باید زودتر به دنبال تدوین چارچوب‌هایی برای این نوع ابزار‌های جدید باشند. دولت سیزدهم همانطور که ذکر شد برای قانونمند کردن حضور استارلینک در ایران اقدامات مهمی انجام داد که به دو مصوبه اتحادیه جهانی مخابرات به سود کشورمان تمام شد.

دولت چهاردهم نیز باید همان راه را طی کند و حالت انفعال در برابر حضور استارلینک و سایر شبکه‌های مشابه نداشته باشد. پیش از این، مرکز پژوهش‌های مجلس نیز پیشنهاد کرده بود: سیاستگذاران باید محیطی را ایجاد کنند که نوآوری را تسهیل کند و در عین حال حفظ حاکمیت ملی، حمایت از حقوق فردی و ارتقای پیشرفت عادلانه را تضمین کند.