داغی فقر بر پیکر کشور؛ رنج بیش از ۵۰۰هزار کودک زیر ۵ سال سیستان‌وبلوچستان، از فقر غذایی، لاغری و کم‌وزنی

اقتصاد۲۴- روزگار بلوچ و کودکانش، سراسر رنج و غصه است. کودکان بلوچ همه‌جور سختی کشیده‌اند؛ از بی‌شناسنامه‌بودن تا فقر و گرسنگی. محرومیت همچون غباری بر زندگی آنان نشسته و خیال رفتن ندارد. بسیاری از کودکان خردسال هم در این رنج سهیم‌اند؛ از آنجا که به آنان غذا و مواد مغذی کافی نمی‌رسد و در نتیجه بسیاری از آنان با چالش‌های رشد در سنین کودکی مواجه‌اند. بر اساس آماری که هفتۀ گذشته رئیس دبیرخانۀ شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی گفت، ۸ استان کشور از نظر تغذیه نیاز به توجه بیشتری دارند. سیستان‌وبلوچستان، کهگیلویه‌وبویراحمد، ایلام، هرمزگان، خوزستان، کرمان، خراسان جنوبی و بوشهر، استان‌های اعلام‌شده هستند. سال ۹۸ نیز که مدیرکل دفتر بهبود تغذیۀ جامعۀ وزارت بهداشت که در ارتباط با ناامنی غذایی حاکم در مناطق محروم کشور خبر داده بود، همین استان‌ها جزو اسامی نامبرده بودند، با این تفاوت که اکنون بوشهر نیز به این لیست اضافه شده است. بنابر اعلام وزارت بهداشت، این استان‌ها از نظر کیفیت و فراوانی مواد غذایی، کمبود ویژه‌ای دارند و از ناامنی غذایی رنج می‌برند.

استانی فقیر با محرومیت‌های بسیار

بر اساس تحلیل‌های وزارت بهداشت، از نمود‌های سوءتغذیه یا کمبود مواد غذایی در این استان‌ها، می‌توانیم از سوءتغذیۀ کودکان، کمبود ریزمغذی‌ها مانند کمبود آهن که منجر به کم‌خونی می‌شود و همچنین کمبود روی اشاره کرد که به نسبت استان‌های دیگر، با کسری بالاتری در سبد غذایی جمعیت این مناطق مواجه هستیم؛ بنابراین این استان‌ها از لحاظ تأمین منابع غذایی، به حمایت بیشتری نیازمندند. این نواحی به دلایل خشکسالی و کم‌آبی و فقر، دچار این ناامنی در حوزۀ غذا شده‌اند. همچنان می‌توان به مورد کم‌سوادی هم در این مناطق اشاره کرد که عامل وسعت‌یافتن ناامنی غذایی می‌شود؛ چرا که این بحث مربوط به توسعۀ استان است.

رئیس اسبق دانشگاه علوم پزشکی سیستان‌وبلوچستان: بر اساس آمارها، بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کودکان زیر ۵ سال، یعنی حدود ۱۵۰ هزار نفر با فقر شدید و کمبود تغذیه مواجه‌اند و وعدۀ غذایی کامل ندارند؛ وعدۀ غذایی آنان در حد نان و چای است و قطعاً از میوه و سبزی بی‌خبرند.
در همین زمینه، «سیدمحمدتقی طباطبایی» فوق تخصص کلیۀ کودکان و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران که رئیس اسبق دانشگاه علوم پزشکی سیستان‌وبلوچستان بوده است، به «پیام ما» می‌گوید: استان سیستان‌وبلوچستان از نظر وسعت، ۱۱ درصد مساحت کشور را داراست، اما حدود ۳ تا ۴ درصد جمعیت کشور در آن زندگی می‌کنند. در واقع استانی وسیع با جمعیت پراکنده است و با دو کشور پرحاشیه به نام پاکستان و افغانستان همسایه است. این باعث شده است این استان امنیتی محسوب شود؛ بنابراین از مواهب مرزی برخوردار نباشد.

بیشتر بخوانید: خط فقر خانوار ۳نفره در تهران ۲۰میلیون تومان!

طباطبایی افزود: اگر هم مواهبی از نظر مرزی برقرار باشد، از لحاظ قاچاق است که به‌جز افراد خاص، به‌نفع مردم نیست و مصائب خاص خودش را دارد. حدود ۳ میلیون و ۲۵۰ هزار نفر در این استان زندگی می‌کنند، اما ۶۰ درصد خانوار‌های شهری و ۸۰ درصد خانوار‌های روستایی زیر خط فقر هستند. به‌همین‌خاطر، کمیتۀ امداد پوشش وسیعی در بین خانوار‌های شهری و روستایی دارد. به دلیل فقر، خشکسالی و ناامنی، ۴۰ درصد مردم زابل و چابهار حاشیه‌نشین هستند؛ بیشترین میزان حاشیه‌نشینی، در این استان وجود دارد. همچنین جوان‌ترین استان کشور از نظر جمعیت است؛ حدود ۵۰ درصد جمعیت این استان زیر ۱۵ سال هستند و حدود ۵۰۰ الی ۶۰۰ هزار کودک زیر ۵ سال دارد و این یعنی فقر غذایی، لاغری و کم‌وزنی، در بین کودکان گسترده است و همچنین مادران باردار هم با کمبود مواد ریزمغذی و سوء‌تغذیه مواجه‌اند.

۱۵۰ هزار کودک، در معرض فقر شدید غذایی

رئیس اسبق دانشگاه علوم پزشکی سیستان‌وبلوچستان بیان می‌کند: بر اساس آمارها، بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کودکان زیر ۵ سال، یعنی حدود ۱۵۰ هزار نفر با فقر شدید و کمبود تغذیه مواجه‌اند و وعدۀ غذایی کامل ندارند؛ وعدۀ غذایی آنان در حد نان و چای است و قطعاً از میوه و سبزی بی‌خبرند. همچنین گوشت و حبوبات هم سالی یکی دو بار توسط خیریه‌ها به آنان می‌رسد. بسیاری از خیریه‌ها، فعالیت مداوم در این استان دارند و حتی نان شب این خانوار‌ها با هزینۀ آنان تأمین می‌شود. همچنین آرد را می‌خرند و به نانوایی‌ها برای پخت و توزیع بین نیازمندان می‌دهند.

طباطبایی می‌افزاید: بحث سوءتغذیه به‌خاطر شدت فقر مطلق در سیستان‌وبلوچستان، بسیار جدی است؛ خصوصاً در سنین زیر ۶ سال، نیازمند حمایت جدی هستند. چون به علت کمبود رشد قدی و حتی آسیب به مغز، توانایی تحصیل در رشته‌هایی مثل ریاضی و محاسبات را ندارند. بسیاری از آنان به علت نداشتن شناسنامه، از امکاناتی، چون گرفتن یارانه و یا بیمۀ سلامت و … محروم هستند. از سوی دیگر، وجود گستردۀ اتباع خارجی در این استان، باعث شده است نان و دیگر مواد اولیۀ غذایی دچار کمبود شود و دسترسی به امکانات اولیه سخت شود.

او ادامه می‌دهد: وزارت بهداشت روی کاغذ، برنامه و مداخلاتی برای سوءتغذیه انجام می‌دهد، اما مؤثر نیست و اگر به آمار سوءتغذیۀ سال ۱۳۷۹ نگاه کنید، شدت فقر و سوءتغذیه از آن سال تا به الان در سیستان‌وبلوچستان سه برابر شده است؛ بنابراین این نشان می‌دهد، برنامه‌ها برای زدودن فقر و محرومیت کافی نبوده است و فاجعه فقر رو به گسترش نبود. مشکل تغذیه را زیرساخت حل می‌کند. رونق صنعتی و کشاورزی در این استان جدی گرفته نشده است و اگر مدیریت منابع آبی و کشاورزی بهتر انجام می‌شد، مردم با کشاورزی می‌‍توانستند از پس تغذیۀ خود بر بیایند. اما اکنون شاهد فقر و بیکاری گسترده در این استان هستیم. به نظرم دولت جدید باید فکری برای این موضوع بکند و همچنین تعداد زیادی افراد بازنشسته در این استان وجود دارند که خویش‌فرما بوده و بیمۀ جایی نبودند و بهتر است با زیر پوشش قرار‌دادن این افراد، از آنان حمایت کند. همچنین با ساماندهی بخش کالا‌های قاچاق و قانونی‌کردن برخی از موارد، به زندگی مردم این خطه سامان دهد تا مردم با انجام فعالیت قانونی، از مواهب آن بهره ببرند تا دچار فقر و محرومیت و مشکلات مربوط به سوءتغذیه نشوند.