آیا خشکی ۱۰۰ درصدی ۹ تالاب ایران در تابستان جاری صحت دارد؟

اقتصاد۲۴- ایران در تابستان ۱۴۰۳ با یکی از گرم‌ترین دوره‌های تاریخ خود مواجه شد. این موج گرما که بسیاری از مناطق کشور را درنوردید، تأثیرات مخربی بر محیط زیست و به ویژه تالاب‌های کشور گذاشته است.

بر همین اساس، اخیراً مطلبی در فضای مجازی و برخی سایت‌های خبری با استناد به تصاویر ماهواره‌ای منتشر شد مبنی بر اینکه ۹ تالاب مهم ایران از جمله انزلی، هامون، جازموریان، بختگان، حوض سلطان، دریاچه نمک، بامدژ، شیمبا در همین تابستان به دلیل کمبود بارندگی، افزایش دما و برداشت بی‌رویه از منابع آبی به طور کامل خشک شده‌اند!

در رابطه با این مسئله آرزو اشرفی‌زاده؛ مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: به جز تالاب انزلی که با دریا در ارتباط است، دیگر تالاب‌هایی که در این مطلب به آن‌ها اشاره شده است، جز تالاب‌های داخلی بوده که بیشتر تحت تأثیر اقلیم قرار می‌گیرند. در مردادماه اوج گرما و بیشترین شدت تبخیر از سطح تالاب‌های داخلی‌مان را داشتیم، اما برخی از تالاب‌هایی که در اینجا به آن‌ها اشاره شده است مانند حوض سلطان و دریاچه نمک، تالاب‌های فصلی هستند که خشک شدن آن‌ها در مردادماه و فصل تابستان دور از انتظار نیست.

او ادامه داد: در مورد تالاب جازموریان هم متأسفانه در سال‌های اخیر سیلاب بزرگ و بارندگی زیادی وارد تالاب نشده و آبگیری نشده است. در این حوزه کشاورزی ناپایدار گسترده و همچنین چاه‌های غیرمجاز زیادی وجود دارد که منجر به خشکی این تالاب و تبدیل آن به یکی از کانون‌های برداشت گرد و غبار مهم کشور با شدت بالا شده است. در حوضه تالاب بختگان هم کشاورزی و تعدد چاه‌های مجاز و غیرمجاز در کنار کاهش بارندگی خشکی این تالاب را رقم زده متأسفانه تالاب مهارلو هم به علت گرمای شدید، خشک شده است.

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست درخصوص تالاب هامون نیز توضیح داد: این تالاب بزرگ کشور چندین سال است که خشک است، اما امسال می‌توانست خشک نباشد چرا که بارندگی در کشور افغانستان بسیار خوب بود و سیلاب‌های متعددی داشتیم، اما به دلیل انحرافی که افغانستان در مسیر طبیعی رودخانه هیرمند برخلاف تمام اصول و قواعد عرفی و حقوقی ایجاد کرده، باعث شد که این سیلاب‌ها به شوره‌زار گودزره برود و هامون تشنه بماند. از طریق رودخانه فراه هم آب کمی وارد تالاب شد. همین آب اندکی هم که وارد هامون شد، به واسطه گرمای سوزان تابستان تبخیر شد. همکاران ما تلاش زیادی یرای حفظ همین آب اندک در زمان بیشتر برای پرندگان مهاجر و زیست بوم منطقه داشتند.

اشرفی‌زاده از خشکی تالاب گاوخونی خبر داد و گفت: سال گذشته با پیگیری‌هایی که انجام شد، حقابه اندکی در حد ۱۱ میلیون مترمکعب برای تالاب تامین شد. این حقابه بسیار اندک و حدود ۷ درصد حقابه تالاب بود که منجر به آبگیری بخشی کمی از تالاب شد و با بازگشت پرندگان به تالاب و رشد پوشش گیاهی امید به احیای گاوخونی به مردم و علاقمندان محیط زیست بازگشت، اما این میزان آب در برابر میزان تبخیر دوام نداشت.

بیشتر بخوانید:۹ تالاب ایران خشک شدند+ عکس

او درباره تالاب‌های بامدژ و شیمباراستان خوزستان توضیح داد: این دو تالاب وضعیت مناسب‌تری دارند و به طور کامل خشک نشده‌اند. اگرچه گرمای تابستان روی شرایط آن‌ها تأثیر گذاشته، اما به واسطه سازه‌های نگهداشت آب که روی این دو تالاب احداث کرده‌ایم، آب به مدت بیشتری در آن‌ها باقی مانده و پوشش گیاهی و تنوع زیستی خوبی از پرندگان را در اطراف آن‌ها شاهد هستیم.

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: اگرچه میزان بالای دما در خشکی تالاب‌ها تأثیر داشته است، اما عدم تأمین حقابه کامل محیط زیستی این تالاب‌ها باعث شرایط فعلی بوده است. به ویژه حیات تالاب‌هایی که در فلات مرکزی واقع شده‌اند، مانند تالاب مهارلو، گاوخونی، بختگان و… به تأمین حداقل نیاز آب محیط زیستی وابسته است.