تاریخ انتشار: ۱۶:۵۵ - ۲۳ مرداد ۱۴۰۳
سرنوشت تلخ دریای خزر در نبود مدیریت منطقه‌ای

تالاب‌های انزلی خشک می‌شود؟

متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی، با برشمردن دلایل، از پیش‌بینی کاهش تراز آب دریای خزر در آینده خبر داد و نتیجه این پیش‌بینی را خشک شدن و بحرانی شدن وضعیت خلیج گرگان و تالاب‌های انزلی، گمیشان، میانکاله، کیاشهر، زیباکنار و پارک ملی بوچاق دانست.

تالاب‌های انزلی

اقتصاد۲۴- علی ارواحی متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی اظهار کرد: پسروی آب دریای خزر و کاهش تراز آن، علاوه بر تاثیراتی که بر پهنه آبی دریا می‌گذارد، می‌تواند باعث افزایش غلظت نمک آب دریا، توسعه شوره‌زار‌ها و بیابان‌زایی در سواحل شمالی ایران و دیگر کشور‌های حاشیه خزر شود. از طرف دیگر، این پسروی و کاهش تراز باعث می‌شود دهانه ورودی تالاب‌های ساحلی در شمال کشور از ساحل دریا فاصله بگیرد، در نتیجه سرعت و شدت انتقال آب از تالاب‌های ساحلی به سمت دریا افزایش می‌یابد، یعنی وقتی تراز دریاچه خزر پایین می‌آید فاصله بین دهانه ورودی تالاب تا ساحل می‌تواند تخلیه تالاب‌های ساحلی شمال کشور را سرعت ببخشد

دلایل کاهش تراز ۹ تا ۱۸ متری دریاچه خزر

علی ارواحی افزود: چند سال پیش مرکز علوم محیط زیست دریایی برخی دانشگاه‌های دنیا یک تحقیقاتی علمی را انجام دادند. پیش‌بینی این بود که تا پایان قرن ۲۱ میلادی ـ یعنی حدود ۷۶ سال آینده ـ ممکن است دریاچه خزر کاهش ترازی بین ۹ تا ۱۸ متر داشته باشد، در نتیجه پهنه آبی دریای خزر بین ۲۳ تا ۳۴ درصد کاهش خواهد یافت. این شرایط نتیجه یکسری عوامل تاثیرگذار است؛ از جمله کاهش بارندگی‌ها، احداث سد‌های متعدد، کاهش آبدهی رودخانه‌هایی که به دریای خزر سرریز می‌شوند به ویژه ولگا که تقرییا ۸۵ درصد آب خزر را تامین می‌کند، تغییرات اقلیمی است که بر کاهش ضخامت لایه‌های یخ در حوضه ولگا تاثیر می‌گذارند، هدررفت آب، کاهش ابرناکی، توسعه تاسیسات حفاری و صنایع در حاشیه خزر، افزایش دمای هوا، تشدید تبخیر سطحی و ازدیاد غلظت گاز‌های گلخانه‌ای، افزایش دمای سطح آب و تخلیه آلاینده‌ها از جمله مواردی هستند که می‌توانند باعث کاهش تراز آب شوند.

خشکی تالاب انزلی تا ۳۵ سال دیگر

وی اظهار داشت: اگر شرایط پسروی دریای خزر بر اساس این پیش‌بینی‌ها جلو برود، احتمال دارد که خلیج گرگان تا ۱۰ سال آینده شرایط بسیار خشکی را تجربه کند، یا تالاب انزلی در شرایط بدتری نسبت به امروز قرار گیرد. در آخرین گزارشی که از وضعیت تالاب انزلی اعلام شده بود گفتند که تا سال ۱۴۳۸ ـ یعنی ۳۵ سال دیگر ـ ممکن است کاملا خشک شود. علاوه بر این، دیگر تالاب‌هایی که در استان‌های گلستان و شرق مازندران هستند مانند گمیشان، میانکاله، کیاشهر، زیباکنار و پارک ملی بوچاق نیز در معرض یک فاجعه محیط زیستی یا یک بحران قرار می‌گیرند.

راه‌حل نجات خلیج گرگان از خشکی

وی درباره نقش لایروبی در حیات دوباره خلیج گرگان گفت: وقتی بحث پسروی خزر را به عنوان یک عامل پیش روی خود می‌بینیم، راهکار‌های احیایی ما نیز باید با در نظر گرفتن این واقعیت باشد، یعنی کانال‌هایی که اکنون لایروبی می‌شوند و کار‌هایی که در آن محدوده برای نجات خلیج گرگان اتفاق می‌افتد، ممکن است تا ۵ سال دیگر این تاثیر را برای آن منطقه نداشته باشد. برای همین اگر همزمان با انجام اقدامات احیایی ریسک‌های پیش رو هم در نظر گرفته شود و روی حقابه‌های رودخانه‌های بالادستی این تالاب‌ها تمرکز شود، قطعا موثرتر خواهد بود. یا حداکثر لایروبی را در رودخانه‌های بالادست هم داشته باشیم که جریانات سیلابی و بارش‌های مقطعی که اتفاق می‌افتد، بتواند به جای اینکه رسوبات را وارد تالاب کند و کاهش عمق اتفاق بیفتد، جریان آبی را به تالاب منتقل کند.

خشکی تالاب‌های ساحلی خزر فقط ناشی از پسروی دریا نیست

ارواحی در پاسخ به این سوال که آیا مشکلی که در تالاب‌های ساحلی تجربه می‌کنیم فقط ناشی از تغییرات اقلیم و پسروی و کاهش تراز خزر است، گفت: قطعا خیر، بهره‌برداری‌های بی‌رویه و تامین نشدن حقابه تالاب‌ها در کنار تغییر اقلیم این مشکلات را ایجاد کرده است.


بیشتر بخوانید:تالاب انزلی در انتظار مرگ خانه ماهی‌ها/ سرنوشتی مشابه دریاچه ارومیه در انتظار تالاب انزلی


وی افزود: در تمام تالاب‌های ساحلی، علاوه بر پسروی و کاهش تراز خزر، بهره‌برداری بی‌رویه از رودخانه‌هایی که در بالادست این تالاب‌ها قرار دارند مزید بر علت است. تالاب انزلی حدود ۲۰ سال پیش در فهرست مونترو کنوانسیون رامسر (فهرست تالاب‌های در معرض خطر تخریب) قرار گرفت. آن زمان بحث پسروی خزر و کاهش تراز را به شدت امروز نداشتیم. این نشان می‌دهد که عوامل تاثیرگذار دیگری از جمله عدم تحویل حقابه تالاب انزلی است، ۱۱ رودخانه در بالادست تامین‌کننده آب تالاب هستند که کاهش دبی این رودخانه‌ها از یک طرف و پسروی خزر از طرف دیگر و همچنین کاهش بارش‌های سالانه موجب شده تا تالاب انزلی در شرایط بدی قرار بگیرد.

مشکلی که موج‌شکن جدید انزلی ایجاد کرده است

متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی با اشاره به حجم زیاد انباشت رسوبات در تالاب انزلی گفت: انباشت رسوبات یکی دیگر از عوامل دخیل در شرایط کنونی تالاب انزلی است. برآورد می‌شود حداقل سالانه ۶۰ هزار تن بار رسوبی از رودخانه‌های بالادست وارد تالاب انزلی شود که این مساله باعث می‌شود که تراز بستر تالاب نسبت به سطح دریای خزر افزایش یابد و بعد از آن روند تخلیه آب از تالاب به سمت خزر شدت یابد، چون در این شرایط شیب تالاب به سمت دریا بیشتر می‌شود.

وی افزود: علاوه بر این، در تالاب انزلی تخلیه پسماند‌ها را هم داریم یا در بالادست بعضا عملیات آبخیزداری، احداث بند‌ها و تله‌های رسوبگیر ممکن است به‌خوبی اجرا نشوند. علاوه بر این، احداث موج‌شکن جدید بدون در نظر گرفتن شرایط و انجام مطالعات وضعیت جریان‌های دریایی در محل اتصال تالاب و خزر، خودش یک عامل ثانویه برای تشدید انباشت مواد رسوبی در تالاب است.

عمق ۳۰ سانتیمتری آب در بعضی نقاط تالاب انزلی

ارواحی اظهار داشت: انباشت رسوبات در تالاب از یک طرف سطح بستر را افزایش داده و از طرف دیگر هم وقتی سطح بستر افزایش می‌یابد باعث کاهش عمق تالاب می‌شود، تا جایی که در نقاطی از تالاب انزلی عمق آن ممکن است در حد ۳۰ سانتیمتر باشد یا متوسط عمق تالاب کمی بیشتر از یک متر باشد. 


بیشتر بخوانید:عامل اصلی کاهش تراز آب دریای خزر چه بود؟


حال سوال این است که کاهش عمق تالاب چه تاثیری می‌گذارد؟ وقتی عمق تالاب کم می‌شود، کاهش حجم مخزن و ظرفیت نگهداشت روان‌آب‌ها و سیلاب‌ها را به همراه دارد، یعنی در نظر بگیرید که دریای خزر پسروی کرده و رودخانه‌های بالادست هم حقابه را نمی‌دهند. در این شرایط بارش رخ می‌دهد و قرار است سیلاب ناشی از این بارش وارد تالاب شود در حالی که حجم مخزن کاهش یافته و کوچک‌تر شده است، در نتیجه سیلاب با سرعت بیشتری از تالاب به دریا تخلیه می‌شود و در نهایت خشکیدگی تالاب را تشدید می‌کند.

تکثیر سنبل آبی؛ خطری جدی برای تالاب انزلی

وی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلاتی که در تالاب انزلی داریم گونه غیر بومی سنبل آبی است که تکثیر و توسعه آن در تالاب باعث بروز مشکلات زیادی در انزلی شده است. این گونه سرعت تکثیر و تعرق بالایی دارد و سطح آب را می‌پوشاند، در نتیجه باعث کاهش تراز و اکسیژن آب می‌شو. همچنین این گیاه آب مورد نیاز برای رشد را از آب تالاب می‌گیرد، بنابراین خودش هم مصرف‌کننده است.

ارواحی گفت: این‌ها از جمله مواردی است که با استناد به آنها، وضعیت بحرانی تالاب‌های ساحلی به ویژه انزلی را فقط به گردن تغییر اقلیم یا پسروی آب خزر نیندازیم، بلکه بدانیم چند عامل در کنار هم بحران را در تالاب انزلی و سایر تالاب‌های ساحلی تشدید می‌کند.

وی تاکید کرد: علاوه بر این، یکسری زیستگاه‌ها در برخی از تالاب‌های ساحلی کشور وجود دارد که زیستمندان زیادی را در خود جای داده، بنابراین حفظ کردن آن‌ها بسیار حائیز اهمیت است، از این رو می‌توان با انجام یک مطالعه موضوعی و استفاده از مصالح بومی مانع شدت تخلیه آب از تالاب به سمت دریا شد.

منبع: ایرنا
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۱ آذر ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۱ آذر ۱۴۰۳ + جدول

تصویری به یاد ماندنی از بهروز وثوقی و جمشید مشایخی در قیصر

عکس/ تهران در ۲ روز پاک و آلوده

عکس/ نمایندگانی که به حضور ظریف در دولت رای موافق دادند

عکس جنجالی مسعود پزشکیان در کنار مولوی عبدالحمید

اینفوگرافی/ ایران در نرخ تورم از ۵ کشور عربی همسایه پیش افتاد

عکس زیرخاکی ۵۰ ساله از منوچهر وثوق، فردین، بهمن مفید و ایرج قادری

عکس/ قدیمی‌ترین تاس کشف شده در جهان متعلق به ایران

عکس/ بازار فرش هزار رنگ و دیدنی شهر تبریز

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز پنجشنبه ۱ آذر ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ نمایی خاص از بهمن مفید و سعید راد در سال ۱۳۵۴

عکس/ زیبایی حیرت انگیز پاییز در کلیبر آذربایجان شرقی

عکس/ علی حاتمی با تیپ ژیگولی و نوستالژیک در دهه ۵۰

قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۱ آذر ۱۴۰۳ + جدول

عکس/یوسف تیموری از چهره جدیدش رونمایی کرد

عکس/تغییر چهره پروانه سریال «لحظه گرگ و میش»

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

خودرو یک شبه ۳۰ درصد گران شد/ درخواست خودروسازان تمامی ندارد؛ موج گرانی بعدی شاید تا قبل از پایان سال!

عکس/ استوری مهدی طارمی برای تولد قلعه‌نویی

تصویری از یک موشک غول‌پیکر جنگی بر فراز دریای خزر

همه چیز درباره اقتصاد ژاپن/ چهارمین اقتصاد بزرگ جهان که حداکثر تورم سال‌های اخیرش ۴ درصد بود

پوتین موشک آخرالزمانی را معرفی کرد

واکنش شریعتمداری به انتشار شعری به نام رهبری: غفلت کردیم

سخنان تکان‌دهنده همتی درباره وضعیت معروف‌ترین منطقه آزاد ایران

سفر کشتی گیران با دبیر به مسکو

عکس/استوری جدید گلزار

پرفروش‌ترین آیفون کدام است؟

عکس/ حضور ستاره استقلال در امارات

افشای راز قتل زنی پس از نیم قرن؛ متهم ۹۲ ساله بازداشت شد

عکس/استوری جدید نیما شعبان‌نژاد

هم خیابانی اشتباه می‌کند، هم بازیکنان تیم ملی!

عکس/دلیل کاهش وزن شدید سحر دولتشاهی فاش شد

عکس/توئیت جدید ایلان ماسک ایرانی‌ها را غافلگیر کرد

عکس/یوسف تیموری از چهره جدیدش رونمایی کرد

خبرگزاری فرانسه: سه کشور اروپایی و آمریکا قطعنامه خود علیه ایران را تقدیم شورای حکام آژانس کردند

سازمان بهشت زهرا (س) اطلاعیه داد

عکس/گریم متفاوت مجری سابق تلویزیون

این شغل ممنوعه رسما در ایران مجاز شد

قتل یک زن توسط همسر سابق در فارس

گلزنی علیپور و ثبت یک رکورد ویژه

حکم بازداشت نتانیاهو در لاهه صادر شد

پایان کار محققی که دنیای فیزیک را سرکار گذاشت

سبزیجات حاوی پروتئین را بشناسید

شهرزاد ترکی به جشنواره هالیوود می‌رود

بهترین مواد غذایی برای جلوگیری از سنگ کلیه

عکس/ سلفی جالب شاهرخ استخری

هشدار جدی هواشناسی به پایتخت نشینان

عکس / درخواست متفاوت مهران غفوریان از سردار رادان

فیلم/ لحظه عجیب برخورد رعد و برق به ایستگاه ۲ توچال

آغاز حراج جدید سکه از این تاریخ

واریز یارانه آبان‌ماه ۱۴۰۳ دهک‌های چهارم تا نهم

ماجرای عدم پرداخت یارانه ۵۱ میلیون نفر در آبان ماه چیست؟

عکس/ علی حاتمی با تیپ ژیگولی و نوستالژیک در دهه ۵۰

سهم استخراج بیت‌کوین از قطعی برق ایران چقدر است؟

عکس/ تغییر عجیب زهره ساداتی بازیگر سریال لحظه گرگ و میش

پاییز شهر سامان در جوار زاینده رود

درخواست باشگاه تراکتور از هواداران این تیم

عکس جنجالی مسعود پزشکیان در کنار مولوی عبدالحمید

روز‌های قمر در عقرب آذرماه ۱۴۰۳ کدام است؟

علی مطهری: روس‌ها ایران را سپر خود در برابر آمریکا کرده‌اند

عکس/ مهدی طارمی و کریستیانو رونالدو در یک تیم

کیهان شعری جعلی را به رهبری منتسب کرد!

فیلم/ فرار دیوانه‌وار تریلی از ایست و بازرسی هرمزگان