تاریخ انتشار: ۰۹:۲۰ - ۰۲ مهر ۱۴۰۳

۲۰ درصد از بودجه خانوار قربانی تحریم‌ها شد!

نتایج یک پژوهش مستقل که به بررسی تاثیر تحریم‌های اقتصادی بر رفاه خانوار‌های ایرانی در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ پرداخته نشان می‌دهد، مصرف و رفاه خانوار در طول این یک دهه به‌شدت تحت تاثیر تحریم‌هایی قرار گرفته که از سال ۲۰۱۰ (۱۳۹۰) اعمال شده‌اند. به‌طوری که در این یک دهه خانوار‌ها مخارج خود را به میزان یک پنجم کاهش داده‌اند.

۲۰ درصد از بودجه خانوار قربانی تحریم‌ها شد!

اقتصاد۲۴-تأثیرات تحریم‌ها بر رفاه و درآمد خانوار با تأخیر ظاهر شدند- یعنی مدتی طول کشید تا خانوار‌ها هزینه‌های خود را با شرایط اقتصادی در حال دگرگونی تطبیق دهند-، اما بسیار قابل توجه بودند. مهم‌تر از همه، این گزارش نشان می‌دهد که تحریم‌ها «طبقه محور» بوده‌اند. یعنی به گروه‌های خاصی از مردم آسیب بیشتری زده‌اند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

این پژوهش توسط Zep Kalb روزنامه‌نگار سابق در ایران و دانشجوی دکترای دانشگاه کالیفرنیا در حال حاضر، انجام شده که حسین اشرفی از اتاق تهران آن را ترجمه کرده است. بر اساس این پژوهش گروه‌های اجتماعی، بسته به موقعیت‌شان در بازار کار، به شکل‌های متفاوتی با دوران تحریم مواجه شده‌اند. اما کارگران بخش کشاورزی و کارمندان دولت به‌طور ویژه تحت فشار شدید تحریم‌ها قرار گرفتند. اساس نتیجه‌گیری این گزارش داده‌های پیمایش هزینه و درآمد خانوار است و پژوهشگر با استفاده از این داده‌ها، رابطه میان تحریم‌های اقتصادی و رفاه خانوار را بررسی کرده است. در حالی که تحقیقات پیشین، اکثرا رویکردی درآمدی داشته‌اند، این پژوهشگر با استفاده از رویکرد «طبقه شغلی» چگونگی میانجی‌گری تحریم‌ها به وسیله جایگاه خانوار در بازار کار ایران را بررسی کرده است.

تحریم‌ها بودجه خانوار را شدیدا کاهش دادند

همانطور که ابتدای گزارش گفته شد، داده‌های این پیمایش نشان می‌دهد که خانوار متوسط هزینه‌های خود را حدود یک‌پنجم کاهش داده است. اما بر اساس تخمین‌های دریافتی از پیمایش، میانگین هزینه‌های خانوار به ازای هر نفر ۱۷.۸ درصد کاهش پیدا کرده است. در سال ۲۰۱۰ (۱۳۹۰ خورشیدی) یک خانوار معمولی ایرانی حدود ۶ هزار و ۳۰۰ دلار به‌طور سرانه هزینه کرده است. این رقم در سال ۲۰۲۰ (۱۴۰۰ خورشیدی) به ۵ هزار دلار کاهش پیدا کرده است. به این معنا که تحریم‌ها کاری کرده که هزینه خانوار بیش از تولید ناخالص داخلی کل کشور کاهش داشته است.

اما نکته جالب توجه اینکه شرکت‌ها، ثروتمندان و دولت این امکان را داشته‌اند که هزینه تعدیل اقتصادی را به مصرف‌کنندگان عادی انتقال دهند. کاری که در قالب کاهش حقوق و درآمد کارگران خود را نشان داده است.

قربانیان تحریم

بیشتر خانوار‌های ایرانی با کاهش درآمد‌ها و کاهش ارزش دستمزد‌های واقعی در طول دهه ۲۰۱۰ میلادی هزینه‌های خود را کاهش دادند. با این حال برخی از گروه‌های اجتماعی بر اساس موقعیت خود در بازار کار وضعیت بدتری نسبت به دیگری داشتند. در این زمینه، طبقه کشاورز و بخش عمومی قربانیان اصلی تحریم‌ها بوده‌اند. تحریم‌ها موجب شده دستمزد‌های دریافتی از اشتغال دولتی، کار کشاورزی و مالکیت کسب و کار کاهش پیدا کند. با توجه به عملکرد کلی در طول دهه، می‌توان سه گروه اجتماعی عمده را متمایز کرد. بدترین عملکرد به گروه‌های روستایی وابسته به بخش کشاورزی، مانند کشاورزان و کارگران مزرعه تعلق دارد. خانوار‌های کشاورزی در دهه ۲۰۱۰ هزینه‌های خود را بین ۲۶ تا ۳۰ درصد کاهش دادند. اما خرده مالکان و خانوار‌های وابسته به بخش عمومی عملکردی بهتراز گروه اول ولی بدتر از میانگین کل داشتند. 


بیشتر بخوانید:یارانه نقدی چقدر از هزینه‌های زندگی ایرانیان را تامین می‌کند؟


بهترین عملکرد متعلق به طبقات حرفه ای- مدیریتی بخش خصوصی و کارگران دستی غیرکشاورزی است. این گروه‌های دستمزدی که شهری‌تر و مرتبط با بخش خصوصی هستند میانه هزینه‌هایشان بین ۱۵ تا ۱۶ درصد کاهش یافته است. خانوار‌های بخش عمومی غالبا ثروتمندترین بوده، به‌طور متوسط ۷۴۰۰ دلار خرج می‌کنند و طبقه متوسط بالای ایران را تشکیل می‌دهند. بعد ازآن، طبقه حرفه‌ای- مدیریتی و جمعیت‌های بیکار و غیرفعال قرار دارند که بخش بزرگی از آن‌ها شامل بازنشستگان و کارمندان سابق بخش عمومی هستند و همچنین دیگر خانواده‌های غیرفعالی که به حواله‌های بین‌المللی یا اجاره‌بها وابسته‌اند را نیز در بر می‌گیرد. این گروه‌ها به ترتیب به‌طور متوسط ۹ و ۲۱ درصد کمتر از کارگران بخش عمومی هزینه می‌کنند.

خرده‌مالکان، کارگران غیرکشاورزی و کشاورزان در رتبه بعدی قرار دارند و تقریبا ۵۰ درصد کمتر از بخش عمومی هزینه می‌کنند. خرده‌مالکان و کشاورزان حداقل در سال ۲۰۱۰ ممکن است همچنان از یک سبک زندگی طبقه متوسط بهره‌مند بوده باشند. کارگران غیرکشاورزی بیشتر از کارگران کشاورزی که فقیرترین طبقه شغلی ایران هستند، هزینه کرده‌اند. این گزارش اضافه کرده: دو جهش مهم در نابرابری طبقاتی در ایران در این دوره رخ داده است. اول، شکاف هزینه‌ای بین خانوار‌های بخش عمومی و خانوار‌های حرفه‌ای- مدیریتی به‌طور قابل توجهی کاهش یافته است که کاهش وضعیت اقتصادی اشتغال دولتی را نشان می‌دهد. دوم، میانه هزینه‌های خانوار بین دهقانان به‌شدت کاهش یافته است. اما این سوال مطرح است که کدام گروه‌های شغلی بیشتر تحت تأثیر تحریم‌ها قرار گرفتند؟ نتایج نشان می‌دهد که تحریم‌ها به‌طور متوسط تأثیر منفی بیشتری بر طبقات کشاورزی و خانوار‌های بخش عمومی در مقایسه با سایر گروه‌ها گذاشته‌اند و براساس داده‌های سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۹ کشاورزان بیشترین آسیب را دیده‌اند. خانوار‌های بخش عمومی و کارگران کشاورزی نیز عملکردی بدتر از میانگین داشته‌اند، به طوری که بودجه‌های میانه برای هر دو گروه به‌طور متوسط ۹.۷ درصد کاهش یافته است.

پوشش بیمه اجتماعی

مطالعات نشان داده‌اند که تحریم‌ها بر سیستم بهداشت و درمان و رفاه اجتماعی ایران تأثیرمنفی گذاشته‌اند. به عنوان مثال، محدودیت‌های تجاری، واردات برخی دارو‌ها را دشوار یا پرهزینه کرده است. ریاضت اقتصادی مرتبط با تحریم‌ها همچنین کیفیت خدمات، نظارت دولت و ظرفیت دولتی را کاهش داده و مشکلات مالی صندوق‌های بازنشستگی در ایران را عمیقتر کرده است. با وجود این نگرانی‌ها، یافته‌های پیمایش هزینه و درآمد خانوار به یک نکته مثبت نیز اشاره می‌کند: سیاست‌گذاران ایرانی توانستند اثرات زیانبار تحریم‌ها بر دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، امنیت اجتماعی و بازار‌های کار رسمی را کاهش دهند. به نظرمی‌رسد این موفقیت عمدتا ناشی از نهاد‌های موجود بوده است که نشان از قدرت نسبی و استحکام بخش‌هایی از دولت رفاه ایران است.

بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ پوشش بازنشستگی و درمان افزایش یافت. پوشش درمان به میلیون‌ها خانوار ایرانی که تاکنون از آن‌ها بی‌بهره بودند، گسترش یافت و از ۷۱ درصد به حدود ۸۴ درصد از کل خانوار‌ها در سال ۲۰۲۰ رسید. با اینکه اکثر خانوار‌های ایرانی در ابتدای دوره تحریم‌ها به مراقبت‌های بهداشت و درمان دسترسی داشتند، دولت احمدی‌نژاد و روحانی هر دو سیاست‌هایی را ادامه دادند که گروه‌های جمعیتی جدیدی را پوشش می‌داد. چنانکه پس از تشدید تحریم‌ها در سال، ۲۰۱۱ پوشش درمان که با نرخ‌های بیمه محاسبه می‌شود، همچنان به صورت پایداری ادامه یافت. روحانی نیز پس از پیروزی در سال ۲۰۱۳ سیاست‌های جدیدی را با هدف گسترش پوشش درمان به اجرا گذاشت که در کوتاه‌مدت اثر مثبتی گذاشت.

پوشش درمان بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ به سرعت گسترش یافت و از ۷۷ درصد به ۸۶ درصد رسید. با این حال، این دستاورد‌ها عمدتا عمر کوتاهی داشتند که احتمالا دلیلش ترکیبی از تحریم‌ها و عدم تمایل سیاسی یا اداری بوده است. نرخ پوشش در سال‌های ۲۰۱۸ - ۲۰۱۷ عملا کاهش یافت و در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به روند بلندمدت خود بازگشت.

منبع: روزنامه اعتماد
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت سکه و طلا امروز چهارشنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۳ + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع گوشی موبایل اپل امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ اچ پی HP امروز + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز چهارشنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۳ + جدول

پشت پرده تاخیر در اعلام نتایج آزمون سراسری

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز چهارشنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز چهارشنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ نمایی تکان دهنده و دردناک از پل خواجو و زاینده رود

اینفوگرافی/آیا مردم اسرائیل موافق جنگ هستند؟

تصویری دیدنی از گوزن شاخدار ایرانی در مازندران

عکس/ قیمت اجناسی که برایمان خاطره شد!

عکس/آرمین سهرابیان از استقلال جدا شد!

عکس/یک کلکسیونر وافور بازداشت شد!

عکسی از ورزش صبحگاهی یک زن در دهه هفتاد وایرال شد

عکس/ژست‌های عجیب ظریف در حیاط ساختمان پاستور

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/ خنده‌دارترین عکس از جابه‌جایی یک پراید!

غذای محلی/خورش ترشی قرمه آذربایجان

عکس/ تیپ خاص و عجیب فرشته حسینی

طرز تهیه یک سالاد پروتئینی سالم و خوشمزه

غلام‌حسین مظفری استاندار جدید خراسان رضوی کیست؟

محمدرضا بابایی استاندار جدید یزد کیست؟

کلم بروکلی به پیشگیری از سرطان کمک می‌کند؛ چطور آن را به رژیم غذایی خود اضافه کنید؟

خوش‌نشینی طلا بر بام ۴ میلیون تومان/ اقبال مردم به خرید طلای دست دوم و شکسته

عکس/اعزام دختران ایرانی به سربازی

برادر کشی یک پزشک

درخواست ویژه مجلس برای ساخت سلاح هسته‌ای

دانشجویان اغتشاشگر شامل عفو عمومی رهبری می‌شوند

خروج ایران از NPT در صورت حمله احتمالی رژیم صهیونیستی یک ایده جدی است

عکس/الناز شاکردوست وسط گل‌ها

نتانیاهو: اگر نجنگیم، خواهیم مُرد!

بازداشت ۴ عضو شورای شهر در یک شهرستان

۵۰ دقیقه گفت و گوی تلفنی بایدن و نتانیاهو درباره تحولات منطقه

طالبان: افغان‌ها را اخراج نکنید

این محصول سایپا یک‌شبه ۱۰۰ میلیون تومان گران شد!

آیا روند افزایش طول عمر انسان‌ها ادامه‌دار خواهد بود؟

داستان پسر کبریت‌فروش سوئدی که مالک بزرگترین مبلمان‌فروشی دنیا شد

عکس/ دیدار عراقچی و بن سلمان

رد آزمایش بمب اتمی توسط ایران

جوانمردی علی پروین

عکس/مراسم عروسی زوج والیبالیست

درخواست نجومی مربی مطرح ایتالیایی از استقلال!

واکنش عراق به تهدید آیت‌الله سیستانی

زن خائن داریوش را کشت

عکس/ بازیگر زن بلندقامت با کت و شلوار

خواستگار دختر ۱۵ ساله، او را ربود

نامه سربازان اسرائیلی به نتانیاهو: دیگر نمی‌جنگیم

آمریکا: نگران روابط تهران و مسکو هستیم

توضیح جدید وزیر ارتباطات درباره فیلترشکن‌ها

فیلم/فرار مردم فلوریدای آمریکا از طوفان «میلتون»

محل بازی تیم ملی برابر قطر مشخص شد

پیش بینی قیمت دلار فردا پنجشنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۳

اعدام ۲ افغان پس از تجاوز گروهی به زن متاهل

عکس تازه منتشر شده از شب دامادی عباس جمشیدی‌فر

اولین اظهارات عراقچی پس از دیدار با همتای سعودی

حرف آخر مجیدی درباره بازگشت

ثبت بیشترین فروش روز اول سینمای ایران برای زودپز

حضور نیروی کار افغانی در شهرداری‌ها ممنوع!

عکس/ سقوط چند پله ای صدا و سیما در جذب مخاطب

مشاهده گونه نادر حیات وحش ایران در خراسان جنوبی+ عکس

منازعه اسرائیل و ایران، میز بازی قدرت‌های بزرگ

واقعیت‌های کمتر گفته شده از حیوانات خانگی

قاچاق انسان از نگاه سازمان ملل

زنگ خطر گسترش افسردگی در جهان

بازار موبایل ایران در آستانه ممنوعیت های واردات

معرفی نیسان آریا قوی‌ترین خودرو برقی در ایران! + عکس