آیا باید نگران استقرار سامانه‌های تاد آمریکایی در اسراییل باشیم؟

اقتصاد۲۴- سامانه تاد به طور خاص برای سرنگونی موشک‌های بالستیک طراحی شده است. این سامانه زمینی هیچ کلاهکی ندارد و برای حمله به ساختمان‌ها یا انجام حملات تهاجمی استفاده نمی‌شود. در عوض، این سامانه تنها با موشک‌های بالستیک کوتاه، متوسط و میان برد ورودی مقابله می‌کند.

استقرار سامانه‌های تاد آمریکایی در اسرائیل به همراه اوپراتور‌های آمریکایی، در واقع اولین اعزام قابل توجه نیرو‌های آمریکایی به خاورمیانه از زمان آغاز جنگ غزه است، اما آیا اقدام بی سابقه ایست؟ این اقدام در شرایط کنونی چه معنایی دارد؟

آیا استقرار سامانه ضد موشکی تاد در اسرائیل بی‌سابقه است؟

پاسخ به این سوال، خیر است. ایالات متحده آمریکا سال ۲۰۱۹ برای اولین بار سامانه دفاع موشکی تاد خود را در جریان یک رزمایش مشترک با اسرائیل به همراه ۲۵۰ افسر و سرباز آمریکایی در جنوب اسرائیل مستقر کرده بود. ارتش اسرائیل در آن زمان اعلام کرد که ۱۵۰ نیروی دفاع هوایی اسرائیل به منظور استفاده از این سامانه توسط نیرو‌های آمریکایی آموزش دیده اند. در آن زمان هم علت استقرار این سامانه‌ها دراسرائیل، نگرانی مشترک اسرائیل و آمریکا از برنامه موشکی ایران اعلام شده بود. اما استقرار تاد در اسرائیل در آن زمان موقتی بود.

جاناتان کنریکوس، سخنگوی وقت ارتش اسرائیل در جریان مانور نظامی که تاد‌های آمریکایی در آن وارد اسرائیل شده بودند گفته بود هدف از استقرار موقتی این سامانه در سپر دفاعی اسرائیل این است که نشان دهند آمریکا قادر است با سرعت چنین تسلیحاتی قدرتمند و پیچیده‌ای را آزمایش کند و «نیرو‌های آمریکایی می‌توانند به هر تهدیدی، در هر مکان و در هر زمان به سرعت و غیرقابل پیش بینی پاسخ دهند.»

بعد از یک ماه و با پایان مانور در ماه مارس سال ۲۰۱۹، سامانه‌های تاد به آمریکا برگردانده شدند. یک ماه قبل از این مانور هم ارتش اسرائیل و آمریکا یک رزمایش مشترک دیگر برگزار کردند و در آن احتمال حضور نیرو‌های آمریکایی برای کمک به عملیات‌های دفاع موشکی را شبیه سازی کرده بودند.

اتفاقی که در سال ۲۰۱۹ رخ داد این بود که واشنگتن و اسراییل توافقنامه‌ای امضا کردند که ایالات متحده را به کمک به اسرائیل در دفاع موشکی در زمان جنگ متعهد می‌کرد.

یوزی روبین، رئیس سابق پروژه موشکی ضد بالستیک Arrow در اسرائیل در آن زمان به اورشلیم پست گفته بود نباید رزمایش و استقرار تاد در اسرائیل در سال ۲۰۱۹ را فقط در همین برهه خلاصه کرد چرا که آمریکایی‌ها سال ۲۰۱۲ رادار سپر موشکی فوق پیشرفته تاد را به همراه نیرو‌های آمریکایی اوپراتور این رادار در اسرائیل مستقر کرده بودند.

این رادار برای نظارت و ردیابی تهدیدات ورودی طراحی شده اخطار ورود موشک‌های بالستیک از فاصله نزدیک به ۳۰۰۰ مایل را به سامانه دفاع موشکی تاد می‌دهد.

ایرادی که اسرائیلی‌ها در سال ۲۰۱۹ به آمریکا وارد می‌کردند این بود که چرا استقرار سامانه تاد این همه سال طول کشیده در حالی که انتظار می‌رفته سامانه‌های دفاعی اسرائیل و آمریکا از دهه ۱۹۹۰ جوری طراحی شده باشند که بتوانند با هم مرتبط شوند.

نکته این‌جاست که آمریکا پیش از اسرائیل سامانه‌های تاد خود را در اختیار امارات، هاوایی، عمان، رومانی، کره جنوبی، تایوان و ژاپن هم قرار داده بود. ژانویه ۲۰۲۲ امارات برای اولین بار از سامانه دفاع موشکی تاد در برابر موشک‌های بالستیک حوثی‌ها استفاده کرد. آمریکا سال ۲۰۱۷ با عربستان هم یک قرارداد ۱۵ میلیارد دلاری برای فروش سامانه‌های ضد موشکی تاد امضا کرده است. سال ۲۰۱۳ عمان اعلام کرده این سامانه‌ها در اختیار دارد هرچند خبر فروش آن‌ها به عمان هیچ وقت رسانه‌ای نشده است.

اولین استقرار تاد در کره جنوبی با مخالفت شدید چین و روسیه مواجه شده بود. فوریه ۲۰۱۶ وزیر خارجه وقت چین وانگ یی گفته بود اگر کره جنوبی سامانه دفاع موشکی تاد داشته باشد، توازن استراتژیک منطقه‌ای از بین خواهد رفت. سال ۲۰۱۷ یک مقام نظامی چین گفت که استقرار این سامانه تأثیر منفی بر "روابط نظامی دوجانبه و اعتماد متقابل" با ایالات متحده داشته است.

استقرار این سامانه بر فرآیند عادی سازی روابط کره جنوبی و چین هم اثر گذاشت و آن را با وقفه روبه رو کرد.

معنای ارسال سامانه‌های ضد موشکی تاد به اسرائیل در شرایط کنونی چیست؟

آرون دیوید میلر، کارشناس خاورمیانه که به چندین دولت جمهوری خواه و دموکرات مشاوره داده است، درباره اقدام اخیر آمریکا به واشنگتن‌پست می‌گوید: «استقرار سامانه موشکی دفاعی تاد، آخرین سیگنالیست که نشان می‌دهد ایالات متحده انتظار دارد حمله اسرائیل «آنقدر جامع باشد که ایرانی‌ها مجبور به پاسخگویی شوند».

با وجود این تحلیل، واشنگتن‌پست مدعی شده در نتیجه حمله اخیر ایران به اسرائیل هیچ تلفات جانی ایجاد نشده چرا که سیستم‌های دفاع موشکی پیشرفته اسرائیل تعداد زیادی موشک را در آسمان دفع کرده اند و اجازه برخورد آن‌ها به خاک اسرائیل را ندادند.

پت رایدر، سخنگوی پنتاگون گفته: «باتری تاد سیستم یکپارچه دفاع هوایی اسرائیل را تقویت خواهد کرد. این اقدام نشان دهنده تعهد قاطعانه ایالات متحده به دفاع از اسرائیل و دفاع از آمریکایی‌ها در اسرائیل در برابر هرگونه حمله موشکی بیشتر توسط ایران است.»

آمریکایی‌ها می‌گویند اقدام دولت بایدن در ارسال سامانه تاد نشان می‌دهد بایدن علی رغم اختلافاتی که با نتانیاهو دارد، می‌خواهد نتانیاهو در این جنگ پیروز شود.

از سوی دیگر برخی رسانه‌های آمریکایی به نگرانی دولت بایدن از حمله اسرائیل به مواضع حساس ایران از جمله سایت‌های هسته‌ای و نفت گاز ایران خبر داده‌اند و گفته‌اند مقامات آمریکا از اسرائیل خواسته از حمله به این مواضع خودداری کند.

بیشتر بخوانید: واکنش احتمالی ایران به حمله احتمالی اسرائیل

هریسون مان، افسر سابق ارتش ایالات متحده که به عنوان یک تحلیلگر در آژانس اطلاعات دفاعی خدمت می‌کرده به واشنگتن پست گفته اگر سامانه تاد در جای خود قرار بگیرد و اسرائیل از حفاظت مدافعان هوایی آمریکایی برخوردار شود، چه تضمینی هست که نتانیاهو به قول خود عمل کرده و به این سایت‌ها حمله نکند؟

به گفته مان، این محموله که در تاریخی نامعلوم تحویل خواهد شد، آخرین نمونه استفاده بایدن از "هویج" به جای چماق برای تحریک اسرائیل به رفتار‌های تهاجمی کمتر است.

اما آنچه در استقرار سامانه تاد در وضعیت کنونی اهمیت دارد، حضور نیرو‌های آمریکایی به عنوان اپراتور این سامانه است. به گفته میلر، کارشناس خاورمیانه اگر موشک‌های ایران به یک سرباز آمریکایی برخورد کند، پای آمریکا به طور کامل به جنگ باز خواهد شد و آمریکا باید اقدام متقابل در برابر ایران انجام دهد.

هریسون مان می‌گوید: ایران نشان داده اراده و توانایی حمله به پایگاه‌های اسرائیلی را دارد و خطری که متوجه سربازان آمریکایی است، جدی است. حتی اگر آنقدر خوشبین باشیم که فکر کنیم این سامانه قرار است جلوی همه موشک‌های ایرانی را بگیرد، اما باید بدانیم که ایمنی این نیرو‌ها در برابر پهپاد‌هایی که در گذشته هم با موفقیت به پایگاه‌های اسرائیل نفوذ کرده اند، همچنان زیر سوال است.

هشدار عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در مورد انتقال سامانه ضد موشکی تاد به اسرائیل هم نشان می‌دهد نگرانی از کشیده شدن پای آمریکا به جنگ، جدی است.

عراقچی پیش از اعلام رسمی خبر هشدار داده بود که این کار باعث به خطر افتادن جان نیرو‌هایی آمریکایی می‌شود. راه‌اندازی و بهره‌برداری از این سامانه نیاز به متخصصان آمریکایی دارد

او بعد از اعلام خبر در روز یکشنبه در پستی به زبان انگلیسی در شبکه ایکس (توییتر سابق) بدون اشاره به نام سامانه ضدموشکی تاد گفت «دفاع از مردم و منافعش هیچ خط قرمزی ندارد.»

عراقچی نوشت: «آمریکا که حجم بی‌سابقه‌ای تسلیحات به اسرائیل تحویل داده است اکنون نیز با استقرار نیرو‌های خود برای عملیاتی کردن سیستم‌های موشکی آمریکا در اسرائیل، جان سربازانش را به خطر می‎اندازد. در حالی که در روز‌های اخیر تلاش زیادی برای مهار یک جنگ تمام عیار در منطقه انجام داده‌ایم، من به صراحت می‌گویم که ما هیچ خط قرمزی را در دفاع از مردم و منافع خود نداریم.»