تبارشناسی سیاسی موافقان تغییر در دکترین هسته‌ای؛ پای دلداگان به سعید جلیلی و رائفی پور در میان است

اقتصاد۲۴-«حدود ۳۹ نفر از نمایندگان مجلس نامه‌ای را خطاب به شورای عالی امنیت ملی نوشتیم و آن را امضا کردیم و در آن از این شورا درخواست کردیم تا در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران تجدید نظر کنند.» این جمله را حسنعلی اخلاقی امیری، عضو کمیسیون فرهنگی، طی چند روز گذشته گفته است.

در شرایطی که از شهادت سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله و سردار نیلفروشان معاون عملیات سپاه پاسداران و انتقام ایران از اسرائیل زمان کوتاهی می‌گذرد، تنش‌ها در منطقه به اوج خود رسیده است. در این میان برخی از پارلمان‌نشینان به دنبال جمع آوری امضا برای در تغییر دکترین هسته‌ای هستند. اقدامی که دو روی متفاوت از هم دارد؛ برخی به صف حامیان آن پیوستند و برخی دیگر از این تغییر به عنوان «زدن گل به خودی» یاد می‌کنند.

جزئیاتی از درخواست بهارستانی‌ها برای تغییر در دکترین دفاعی

در ابتدا، کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، یک ماه بعد از انجام عملیات وعده صادق ۱ بیان کرده بود: «اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهیم.» گویا بحث تغییر دکترین با این اظهارات خرازی باز شد و حالا این روز‌ها نمایندگان مجلس با نوشتن نامه به شورایعالی امنیت ملی خواستار تغییراتی در دکترین دفاعی شده‌اند.

حسنعلی اخلاقی امیری، نماینده مشهد و کلات، با اشاره به جزئیات بیشتری از نامه بهارستانی‌ها برای تغییر دکترین دفاعی به خبرگزاری خبرآنلاین گفته بود: «بحث تجدیدنظر در دکترین دفاعی اعم از فضا‌هایی است که امروز در مجازی آمده و هم بهره‌گیری از فناوری‌های جدید دنیا مثل بحث هوش مصنوعی، جنگ روانی و ... و ذالک. دلیل کار ما نیز این بود که رژیم صهیونیستی هیچ تعهدی را در دنیا نمی‌پذیرد. نه سازمان ملل، نه شورای‌امنیت، نه تعهدات بین‌المللی و دولت‌های مختلف که در ظاهر اقدامات این رژیم را مانند ریختن بمب بر سر مردم غزه و لبنان نهی می‌کنند و جمهوری اسلامی را تهدید می‌کند.»

وی با اشاره به ساخت سلاح هسته‌ای ادامه داد: «این مسأله یکی از مصدایق می‌تواند باشد و بنابر نظر کارشناسی است. امروز ابزار‌های زیادی در دکترین دفاعی مطرح شده که یک مصداق آن سلاح هسته‌ای است.»

احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز اگر چه تاکید می‌کند این نامه را امضا نکرده است، اما درباره آن به خبرگزاری خبرآنلاین گفته بود: «معنی این نامه این است که به سمت تولید سلاح هسته‌ای حرکت خواهیم کرد، من هم موافق هستم چراکه ایران برای اینکه بازدارندگی خودش را به رخ کشور‌های منطقه و مخصوصاً اسرائیل برساند باید سلاح هسته‌ای داشته باشد، چراکه اسرائیل دارد. البته بنده این نکته را نمی‌گویم بلکه کنت ولز، پدر رئالیسم جدید حدود ۱۳ سال پیش در سخنرانی اعلام کرد برای اینکه ایرانی‌ها شب‌ها با آرامش بخوابند، باید سلاح هسته‌ای داشته باشند. البته اینکه معنی تغییر دکترین هسته‌ای و دفاعی ما چیست، بحث دیگری است.»

بیشتر بخوانید:آیا سعید جلیلی کارخانه تولید اخلال‌گر دارد؟

با وجود آنکه نامه نمایندگان مجلس به شورای عالی امنیت ملی برای تغییر در دکترین دفاعی هنوز ارسال نشده و در مرحله جمع‌آوری امضای بیشتر است، اما واکنش‌های زیادی از سوی موافقان و مخالفان خود داشته است. امیرحیات مقدم، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دوازدهم، درباره احتمال حمله اسرائیل به ایران و پاسخ‌ها و آمادگی لازم ایران می‌گوید: «من موافق این هستم که ایران سلاح تاکتیکی هسته‌ای داشته باشد. هم اصلاح‌طلبان هم اصولگرایان مجلس موافق سلاح هسته‌ای هستند.»

احمد نادری، نماینده تهران، هم با اشاره به این موضوع بیان کرده: «وعده صادق ۲ به عنوان یک پاسخ اولیه می‌تواند این دو راهبرد را خنثی و به ضد خود تبدیل کند به شرط آنکه به شکل حرکت مقطعی متوقف نشود. چنانکه بار‌ها متذکر شده‌ام ما نیاز داریم که در دکترین نظامی و امنیتی خودمان تجدیدنظر کنیم تا بازدارندگی بسیار قدرتمندی به وجود آوریم. همچنین نیاز است نیرو‌های فعال‌شده در سراسر جهان علیه غاصبان جنایتکار را انسجام داده تا یک توافق جهانی علیه رژیم صهیونیستی به وجود آید.»

حسن قشقاوی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، نیز از دیگر موافقان ساخت سلاح هسته‌ای است. او به خبرگزاری خبرآنلاین گفته بود: «جوانان ایرانی می‌توانند، ما که از لحاظ بهره هوشی از آمریکایی‌ها قوی‌تر هستیم، این نکته را همه تاریخ می‌گوید که هوش جوان ایرانی و جوان مقاومت قوی‌تر از اروپایی‌ها است منتها باید متعهدانه این کار را انجام دهیم. اگر قرار است F ۳۵ ساخته شود، چرا ما آن را نسازیم؟ اگر بنا است که بمب ۹۰۰ کیلویی که کنار یک ساختمان فرود می‌آید و زیر ساختمان می‌رود و آن را هوا می‌کند، چرا ما چنین بمبی نسازیم؟ ما که پهپاد ساختیم؛ بنابراین استراتژی ما باید به این ترتیب باشد که به سمت ساخت هواپیمایی نظیر F ۳۵ باشد، باید به سمت ساخت آن بمب‌ها برویم.».

اما حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده ادوار مجلس که از مخالفان تغییر در دکترین دفاعی است، به روزنامه اعتماد گفته: «من معتقدم طرح مساله «نیاز ایران به داشتن بمب یا سلاح هسته‌ای» در شرایطی که کشور چنین برنامه‌ای ندارد به معنای دادن گرای تاسیسات هسته‌ای و اقدام بسیار خطرناکی است که برخی نمایندگان و سیاسیون کشور انجام می‌دهند.»

محمود واعظی، رئیس دفتر روحانی در دولت دوازدهم نیز با اشاره به نامه نمایندگان مجلس به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: «تغییر دکترین هسته‌ای موضوع کم اهمیتی نیست که با شرایط احساسی و با کسب چند امضا و یا صحبت شخص یا اشخاص تغییر کند، بلکه از موضوعات بسیار مهم کشور به شمار می‌رود و مستقیما با مسئله امنیت ملی کشور در ارتباط است و بر عمق راهبرد‌های سیاست نظام تاثیر بسزایی می‌گذارد.

الزامی است تا دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی و دیگر بخش‌های ذیربط در این مورد نظر کارشناسی و متقن بدهند. با توجه به شرایط بحرانی در خاورمیانه این بحث مهمی است بالاخص در این برهه خاص کشور که دولت چهاردهم به دنبال ثبات در منطقه و تنش‌زدایی و عادی سازی روابط با کشور‌های مختلف جهان است. تنها در صورتی شاهد تغییر این دکترین هستیم که تحولات خاصی در منطقه حادث شود که امنیت ملی ایران را با خطر مواجه کند؛ غیر از این، با عنایت به راهبرد صلح طلبانه و دینی جمهوری اسلامی ایران که ساخت و توسعه سلاح‌های کشتار جمعی را از اساس نفی می‌کند، روال همان روالی خواهد بود که مطرح شد.»

چه کسانی به دنبال تغییر در دکترین هسته‌ای هستند؟

اما از آنجایی که بحث بر سر تغییر در دکترین دفاعی در چند روزگذشته به اوج رسیده است و برخی در مجلس به صف موافقان آن پیوسته، این سوال ایجاد می‌شود که امضاکنندگان این نامه به شعام چه کسانی هستند؟

بررسی‌های خبرگزاری خبرآنلاین نشان می‌دهد که احمد نادری و محمد سراج از نمایندگان تهران، امیر حیات‌مقدم نماینده بندر ماهشهر، حسن قشقاوی نماینده رباط کریم، محمد منان رئیسی نماینده قم، محمدرضا صباغیان نماینده مهریز و بافق و حسنعلی اخلاقی امیری نماینده مشهد و کلات از جمله کسانی هستند که پای این نامه را امضا کردند.

بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهد هسته‌ی مرکزی نمایندگان موافق تغییر در دکترین هسته‌ای طیف نمایندگان موسوم به جبهه پایداری، نزدیکان سعید جلیلی و علی اکبر رائفی‌پور هستند. به طور مثال، محمد منان رئیسی که با ۱۰۵.۱۴۷ رأی از حوزه انتخابیه قم راهی پارلمان شد، در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳، ریاست ستاد انتخاباتی سعید جلیلی در استان قم بود. او با اشاره به تغییر در دکترین دفاعی گفته: «اگر حضرت آقا صلاح بدانند و موضوع در شورای عالی امنیت ملی نیز به تصویب برسد، می‌توانیم سریع‌تر برای دست پیدا کردن به سلاح هسته‌ای تلاش کنیم، زیرا در حال حاضر فاصله چندانی نیز با این مساله نداریم و خوشبختانه در یک سال گذشته، پیشرفت محسوسی در عرصه هسته‌ای داشته‌ایم و به امید خدا طی کمتر از ۶ ماه می‌توانیم به این توانایی دست پیدا کنیم.»

منان رئیسی همچنین در جریان انتخابات ریاست جمهوری با اشاره به انتقادات یاران جلیلی و قالیباف از یکدیگر نوشته بود: «انتخابات رفت مرحله دوم؛ میدانم که همه ما (چه هواداران دکتر جلیلی و چه هواداران دکتر قالیباف) از هم گلایه‌هایی داریم. اما به خاطر رضای خدا و به خاطر مصالح نظام و انقلاب، طعنه زدن مطلقا ممنوع، شماتت مطلقا ممنوع، گلایه مطلقا ممنوع. فعلا فقط و فقط همدلی و هم‌افزایی؛ در غیر این صورت، چنانچه تفرقه و تشتّت داشته باشیم باید بدانیم که دولت سوم روحانی از رگ گردن به ما نزدیکتر خواهد بود!»

محمد سراج از دیگر نمایندگان حامی تغییر در دکترین دفاعی است که در مرحله دوم انتخابات با ۲۴۸.۹۲۷ به مجلس راه پیدا کرد. نام محمد سراج علاوه بر حضور در لیست امنا، در لیست مورد حمایت علی اکبر رائفی‌پور موسوم به جبهه «صبح ایران» هم قرار داشت که نشان از نزدیکی این نماینده مجلس به این سخنران جنجالی است. رائفی‌پور درباره انتخاب افراد در لیست انتخاباتی خود با تاکید بر شفافیت و پاسخگو بودن نماینده گفته بود: «مسائل کلان زیاد است، اما فراموش می‌شود از این رو معیار‌ها برای بنده مهم است و احتمال زیاد به فهرست انتخاباتی می‌رسم و اعلام می‌کنم این افراد معیار‌های ما را قبول دارند و آن‌ها را به مردم معرفی می‌کنم.»

احمد نادری هم که در مرحله دوم انتخابات مجلس توانست فقط ۲۲۷.۷۳۶ رأی به دست بیاورد از دیگر حامیان سعید جلیلی در مجلس دوازدهم است. حسینعلی اخلاقی امیری هم که در جریان رقابت‌های انتخاباتی مجلس دوازدهم همراه با دیگر نمایندگان مشهد، در حمایت از سعید جلیلی بیانیه صادر کردند در انتخابات مجلس توانست ۱۱.۵۹۷ رأی به دست بیاورد.

حسن قشقاوی دیگر نماینده موافق تجدیدنظر در دکترین دفاعی هم که سابقه کاری زیادی را در وزارت خارجه داشته و همکاری با دولت‌های مختلفی، چون سید محمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد، ابراهیم رئیسی و حسن روحانی را در کارنامه دارد، در انتخابات مجلس دوازدهم با کسب ۵۶.۳۴۹ رأی راهی ساختمان هرمی شکل بهارستان شد.

بیشتر بخوانید:رئیس دفتر سابق سعید جلیلی رییس شبکه خبر شد

نام او نیز همانند حیات مقدم در لیست شورای ائتلاف قرار داشت. قشقاوی که در دور اول انتخابات ریاست جمهوری، از حامیان محمدباقر قالیباف بود، در دور دوم به حمایت از سعید جلیلی پرداخت و در کانال خود در ایتا نوشت: «ما در دور اول انتخابات با بررسی دقیق شرایط و کاندیداها، حمایت خود را از دکتر قالیباف اعلام کردیم. اما اکنون که نتیجه انتخابات به دور دوم کشیده شده و کاندیدای مورد نظر ما رای نیاورده، برای دور دوم انتخابات تصمیم بر آن گرفتیم که از دکتر سعید جلیلی حمایت کنیم.»

اگر چه نمایندگان نزدیک به سعید جلیلی و علی‌اکبر رائفی‌پور از جمله چهره‌های اصلی برای تغییر در دکترین هسته‌ای هستند، اما در میان دیگر اسامی که به اطلاع خبرگزاری خبرآنلاین رسیده است، نام چهره‌هایی به چشم می‌خورد که در انتخابات مجلس از حامیان شورای ائتلاف بودند. امیر حیات مقدم، که اکنون به عنوان نماینده بندرماهشهر در مجلس دوازدهم حضور پیدا کرده و ۴۶.۷۴۴ رأی به دست آورد، از استانداران دولت اول محمود احمدی‌نژاد بوده است. نام او در انتخابات مجلس دوازدهم در لیست شورای ائتلاف قرار داشت.

محمدرضا صباغیان هم که در انتخابات مجلس دوازدهم در حوزه مهریز و بافق، ۲۳.۴۵۸ رأی کسب کرده بود، از جمله چهره‌های مستقل اصولگرایان در مجلس به شمار می‌رود. او در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم ثبت‌نام کرد، اما نتوانست به میدان رقابت‌های انتخاباتی راه پیدا کند.

شورایعالی امنیت ملی چه واکنشی نشان خواهد داد؟

هر چند که بنابر گفته حسینعلی اخلاقی به خبرگزاری خبرآنلاین، هنوز نامه جنجالی درباره تغییر دکترین هسته‌ای به شورایعالی امنیت ملی ارسال نشده و در مرحله جمع آوری امضا است، اما با وجود حساسیتی که در این موضوع وجود دارد، این سوالات مطرح می‌شود که شورایعالی امنیت ملی به این نامه چه واکنشی خواهد داشت. آیا با توجه به شرایط حساس منطقه و همچنین دولت نوپای پزشکیان که در تلاش برای رفع تحریم‌ها از طریق بازگشت طرف‌ها به میز مذاکره است، مطرح کردن چنین مسائل مناقشه برانگیزی چه آورده‌ای برای امنیت ملی خواهد داشت؟

طرح چنین پیشتهاداتی در شرایط فعلی برای کشور چه میزان هزینه و چه میزان فایده دارد و کفه کدام یک سنگینی می‌کند؟؛ خاصه آنکه اسرائیلی بار‌ها مدعی ساخت سلاح هسته‌ای از سوی ایران شدند. این‌ها بخشی از سوالاتی که پاسخ آنان در گرو شعام بوده و باید دید به این نامه جنجالی چه واکنشی نشان خواهد داد.

اما سوال مهم‌تر اینجاست که آیا اساسا این افراد که غالبا دل در گرو جلیلی و مصاف و امثالهم دارند، از هزینه‌های مطرح کردن چنین مساله‌ای آگاهی دارند یا خیر؛ که در هر دو صورت، چه اطلاع داشتن و چه نداشتن، تنها نتیجه چنین مواضعی، موجب افزایش هزینه‌های رفع تحریم‌ها و بیشتر شدن فاکتور هر اقدامی علیه مردم خواهد شد آن هم در شرایطی که غرب و اسرائیل همواره ایران را متهم به تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای کرده و می‌کنند. طرح چنین موضوعاتی را میتوان تنها مانند یک پاس عمقی به حریف، پشت‌سر مدافعان خودی دانست!