تاریخ انتشار: ۰۷:۰۵ - ۰۸ آبان ۱۴۰۳
اقتصاد۲۴ گزارش می‌دهد:

همه چیز درباره سهمیه بندی کالا و تاریخچه آن

سهمیه‌بندی به معنای کنترل توزیع کالا یا خدمات به منظور مقابله با کمبود است. این کار توسط دولت، در سطح محلی یا ملی انجام می‌شود. سهمیه‌بندی کالا می‌تواند در پاسخ به شرایط نامساعد جوی، محدودیت‌های تجاری و اقتصادی یا صادرات و واردات و در موارد شدیدتر، در دوران رکود اقتصادی یا جنگ صورت بگیرد.

همه چیز درباره سهمیه بندی کالا و تاریخچه آن

اقتصاد۲۴- شیوا سپهری: سهمیه‌بندی کالا شامل توزیع کنترل‌شده یک کالای کمیاب یا خدمات است. برای مثال، ممکن است به هر فرد مقدار معینی غذا در هفته تخصیص داده شود، یا ممکن است به خانوارها اجازه داده شود که فقط در روزهای خاصی چمن‌های خود را آبیاری کنند.

طبق قانون عرضه و تقاضا، وقتی عرضه موجود یک کالا یا خدمت از تقاضای آن کمتر می‌شود، قیمت تعادلی افزایش می‌یابد. سهمیه‌بندی کالا می‌تواند با محدود کردن تقاضا، قیمت را به طور مصنوعی کاهش دهد.

نظریه اقتصادی کلاسیک پیشنهاد می‌دهد که وقتی تقاضا از عرضه بیشتر می‌شود، قیمت‌ها افزایش می‌یابند و قیمت‌های بالا به نوبه خود تقاضا را کاهش می‌دهند و ورود تأمین‌کنندگان جدید به بازار را تشویق می‌کنند که منجر به افزایش عرضه و کاهش قیمت‌ها به سطوح معقول می‌شود. اگر واقعیت به این سادگی بود، سهمیه‌بندی نه تنها غیرمفید بود، بلکه غیرضروری بود زیرا بازار به طور خودکار تثبیت می‌شد.

اما مشکل اینجاست که تقاضا برای برخی کالاها و خدمات—مانند غذا، سوخت و مراقبت‌های پزشکی—غیرمنعطف است؛ به این معنا که با افزایش قیمت به طور متناسب کاهش نمی‌یابد. علاوه بر این، ورود تأمین‌کنندگان جدید برای تعادل‌بخشی به بازارها ممکن است ممکن نباشد اگر کمبود ناشی از مشکلاتی مانند خرابی محصول، جنگ، بلایای طبیعی، محاصره یا تحریم باشد، مشکل به این سادگی حل نمی‌شود. سهمیه‌بندی هرچند ایده‌آل نیست اما اغلب توسط دولت‌هایی که با بحران اقتصادی بزرگ‌تری مواجه هستند، انجام می‌شود.

سهمیه‌بندی کالا برای مقابله با کمبودها

بسیاری از اقتصادهای سرمایه‌داری به‌طور موقت به سهمیه‌بندی کالا روی آورده‌اند تا با کمبودهای ناشی از جنگ یا بلایای طبیعی مقابله کنند. به عنوان مثال، ایالات متحده و بریتانیا در دوران جنگ جهانی دوم، دفترچه‌های سهمیه‌بندی کالا صادر کردند که خرید لاستیک، بنزین، شکر، گوشت، کره و سایر کالاها را محدود می‌کرد.


بیشتر بخوانید: ۴ مفهوم اقتصادی که مردم عادی باید بدانند


در مقابل، در کشورهای کمونیستی، سهمیه‌بندی کالا در بسیاری از موارد ویژگی دائمی یا نیمه‌دائمی زندگی روزمره بوده است. یک بحران اقتصادی در سال ۲۰۱۹ باعث شد که کوبا به هر فرد کوبایی یک دفترچه سهمیه‌بندی کالا بدهد که حق دریافت مقدار خاصی برنج، لوبیا، تخم‌مرغ، شکر، قهوه و روغن خوراکی را داشت.

در ایران نیز در دوران جنگ هشت ساله و در ابتدای انقلاب سیاست سهمیه بندی کالا پیگیری شد.

معایب سهمیه‌بندی کالا

به گزارش اقتصاد۲۴ سهمیه‌بندی روشی برای محدود کردن تقاضا، تنظیم عرضه و کنترل قیمت‌ها است، اما به طور کامل قوانین عرضه و تقاضا را خنثی نمی‌کند. زمانی که سیاست‌های سهمیه بندی کالا در کشوری اجرا می‌شود، فساد رشد می‌کند و بازارهای سیاه ایجاد می‌شوند. این بازارها به افراد اجازه می‌دهند کالاهای سهمیه‌بندی شده‌ای را که نمی‌خواهند با کالاهایی که نیاز دارند مبادله کنند.

بازار سیاه همچنین به افراد این امکان را می‌دهد که کالاها و خدمات را با قیمت‌هایی بفروشند که با تقاضا هماهنگ‌تر است و این کار، هدف سهمیه‌بندی و کنترل قیمت‌ها را تضعیف می‌کند، اما گاهی کمبودها را کاهش می‌دهد.

روش‌های سهمیه‌بندی

چندین روش برای سهمیه‌بندی کالاها وجود دارد. در ادامه برخی از روش‌های رایج ذکر شده‌اند:

  • مکانیسم قیمت: این روش یکی از رایج‌ترین روش‌های اقتصادی برای سهمیه‌بندی است. زمانی که کالایی کمیاب می‌شود، قیمت آن به طور طبیعی افزایش می‌یابد و دسترسی را به کسانی محدود می‌کند که قادر به پرداخت بیشتر هستند. این روش در بازارهای رقابتی که قیمت‌ها به عنوان نشانه‌ای برای تنظیم رفتار مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان عمل می‌کند، مؤثر است. با این حال، این رویکرد می‌تواند افراد با درآمد پایین را بیشتر تحت تأثیر قرار دهد.
  • سیستم قرعه‌کشی: سیستم قرعه‌کشی منابع کمیاب را به صورت تصادفی تخصیص می‌دهد و به همه افراد بدون توجه به وضعیت مالی آن‌ها فرصت برابر می‌دهد. این روش زمانی به کار می‌رود که عدالت یا برابری فرصت‌ها نسبت به کارایی اقتصادی در اولویت قرار گیرد. این روش در بازارهایی مانند توزیع بلیت‌های رویدادها کاربرد دارد.
  • اولین نفر، اولین خدمت: در این روش، اولویت به کسانی داده می‌شود که زودتر به منابع دسترسی پیدا می‌کنند. در این حالت بدون توجه به وضعیت مالی یا نیاز افراد اولویت بندی انجام می‌شود. این روش در مواردی مانند توزیع کمک‌های اضطراری دیده می‌شود که ترتیب ورود تعیین می‌کند چه کسی منابع را دریافت کند. با این حال، این روش ممکن است افرادی که زمان بیشتری دارند یا دسترسی بهتری دارند را بیشتر شامل شود و به نابرابری منجر شود.
  • سهمیه‌بندی بر اساس نیاز: این روش منابع را بر اساس نیازهای گیرندگان، که اغلب توسط یک نهاد حاکم یا سازمان ارزیابی می‌شود، تخصیص می‌دهد. این روش معمولاً در مراقبت‌های بهداشتی یا بحران‌های اقتصادی استفاده می‌شود تا اطمینان حاصل شود که کسانی که بیشتر به منابع نیاز دارند، مانند بیماران یا افراد آسیب‌پذیر، در اولویت قرار گیرند. در این نوع سهمیه‌بندی، ارزیابی دقیق نیازها دشوار است.
  • سهمیه‌بندی صف (لیست انتظار): این روش به معنای قرار دادن افراد در لیست انتظار برای دریافت کالاها یا خدمات کمیاب است. این روش اغلب در سیستم‌های بهداشتی، مسکن یا دسترسی به خدمات عمومی استفاده می‌شود، جایی که منابع محدود اما به طور مداوم در دسترس هستند. اگرچه این رویکرد تضمین می‌کند که همه در نهایت نوبت خود را می‌گیرند، اما ممکن است به تأخیرهای طولانی منجر شود که در نهایت باعث شود نیاز فرد از بین برود.

تفاوت سیاست سهمیه‌بندی و احتکار چیست؟

اگرچه هر دو پاسخ‌هایی به کمبود هستند، اما سهمیه‌بندی معمولاً توسط دولت اجرا می‌شود تا اطمینان حاصل شود که همه افراد سهم عادلانه‌ای از کالای محدود یا خدمات مانند غذا و مراقبت‌های پزشکی دریافت می‌کنند. سهمیه‌بندی را می‌توان به عنوان یک استراتژی جمعی برای جلوگیری از کمبودها در زمان بحران در نظر گرفت. اما احتکار یک پاسخ فردی است که در آن افراد مقادیر زیادی از یک کالای کمیاب را ذخیره می‌کنند که عمدتاً به دلیل ترس از کمبود است، تا مطمئن شوند همیشه مالک آن کالا خواهند بود. این کار معمولاً کمبود را تشدید می‌کند زیرا می‌تواند به کمبودها و افزایش قیمت‌ها منجر شود.

همه چیز درباره سهمیه بندی کالا و تاریخچه آن

مشکلات سهمیه‌بندی چیست؟

یکی از مشکلات اصلی سهمیه‌بندی این است که لزوماً کالاها و خدمات را بر اساس نیاز توزیع نمی‌کند. برای مثال، اگر همه مقدار مساوی از یک کالا دریافت کنند، اما برخی افراد بیشتر و برخی دیگر کمتر نیاز داشته باشند، این تخصیص منابع کارآمد نیست. این امر می‌تواند به شکل‌گیری بازارهای سیاه منجر شود، زیرا افراد برای مبادله کالاها بر اساس نیاز خود اقدام می‌کنند. در بازارهای سیاه، افراد می‌توانند اقلام سهمیه‌بندی شده را با قیمت‌های بالاتر بفروشند.

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ پرسپولیس چند بار قهرمان سوپرجام شد؟

عکس/ پوستر پرسپولیس برای دیدار با سپاهان

عکس/ پوستر AFC برای مسابقه سوپرجام بین پرسپولیس و سپاهان

عکس/ نورا هاشمی با لباس محلی در قشم

عکس/ ترکیب پرسپولیس مقابل سپاهان

عکس/ کاریکاتور کریم باقری در دستان بانوی هوادار پرسپولیس

عکس/ شبنم قلی خانی و مستانه مهاجر در دبی

عکس/ حضور خبرنگاران در محل دیدار پزشکیان و پوتین

اینفوگرافی/ تفاوت شکست خوردن با بازنده بودن

تصویری از ایلان ماسک و جف بزوس ۲۰ سال پیش

تورم دلاری به بازار دستگاه‌های فلزیاب رسید/ افزایش ۱۰۰ درصدی جویندگان گنج در ۷ سال گذشته

عکس/ نماز خواندن هیات همراه پزشکیان در کاخ کرملین

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

باید‌ها و نباید‌های مهم در دوران بارداری

فیلم/ مقیسه قاضی چه پرونده‌هایی بود؟

راز شگفت انگیز طول عمر ژاپنی‌ها چیست؟

فیلم/ بارش زیبای برف هم‌اکنون در فرحزاد تهران

عکس/ چهره خاص و دیدنی گوگوشِ در کنار پدرش ۶۴ سال پیش

انجمن کم درآمدان گمنام چیست؟

فوری؛ مدارس این استان یکشنبه ۳۰ دی تعطیل شد

عکس/ بازتاب حادثه تروریستی تهران در الجزیره انگلیسی

عکس/ ترافیک شدید در بزرگراه‌های تهران

عکس/ استقبال قاضیِ مقیسه از حمید نوری

فیلم/ بارش شدید برف سعادت آباد را سفید پوش کرد

عکس/ تمرین تیم استقلال در کمپ ناصر حجازی

قاضی علی رازینی کیست؟/ از چهره‌های مهم قضایی که امروز ترور شد

گاندو دوباره به تلوزیون می‌آید

فیلم/ سخنان ۲۵ روز پیش قاضی مقیسه چه بود؟

فیلم/ علی رازینی درباره ترورش چه گفته بود؟

موضع پزشکیان در مصاحبه با NBC سازنده، منطقی و عزتمندانه بود

محمد مقیسه کیست؟/ زندگی قاضی جنجالی دستگاه قضایی؛ از آغاز تا ترور

فیلم/ دکوراسیون مدرن خانه شبنم مقدمی در برج لاکچری تهران

آرمان رمضانی از استقلال جدا شد

اینفوگرافی/ ۱۰ استارتاپ بزرگ ایران با ارزش ۱۰۰ هزار میلیارد تومان

فیلم/ تایید حضور نیروی نفوذی در ترور دو قاضی

عکس/ پوشش برف در ایران از نگاه ناسا

تکذیب ادعای بازداشت کارکنان دیوان عالی کشور

معرفی مشخصات نارنجک انداز ایکس ام۲۵

عکس/ نمایی از ساختمان محل ترور ۲ قاضی دیوان عالی کشور

عکس/ استوری احساسی بهنوش بختیاری در اینستاگرام غوغا کرد

عکس/ واکنش ربیعی به حادثه تروریستی امروز

متن معاهده راهبردی ایران و روسیه + جزییات

عکس/ واکنش رشیدپور به تویت عجیب سعید جلیلی

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

قیمت طلا به سقف ۶ هفته اخیر رسید

عکس/ قاب ماندگار عارف، ناصر حجازی، ستار و پروین با استایل خاص

بهرام سکان یا بهرام سوم کیست؟/ یکی از شاهان ساسانی که سلطنتش کوتاه بود

عکس/ چهره متفاوت آتنه فقیه نصیری، سحر ولدبیگی و حمیرا ریاضی در سال ۷۹

تکذیب ادعای ترور قاضی حسینعلی نیری

فیلم/ جزئیات ترور دو قاضی از زبان سخنگوی قوه قضائیه

افزایش دوباره قیمت مرغ از این تاریخ

فیلم/ انتقال پیکر قضات و فرد ضارب بعد از حادثه امروز تیراندازی

قاضی رازینی در گذر زمان از سال ۱۳۵۷ تا امروز

سوابق و ماجرای ترور قبلی قاضی علی رازینی

آشنایی با سوابق و بیوگرافی قاضی محمد مقیسه

حضور فعال بیمه ما در نمایشگاه پتروکم

فیلم/ پریناز ایزدیار هم کمدین شد

دلایل افزایش ۷۶ درصدی سود عملیاتی تکیمیا

بانک دی، پیشتاز در وصول مطالبات

گزارش بورس امروز شنبه ۲۹ دی ۱۴۰۳

انتشار اوراق گواهی سپرده خاص بانک رفاه کارگران ادامه دارد

معرفی خودرو مرسدس بنز S کلاس با موتور V ۱۲ + عکس