چینش تیم ترامپ منهای توافق با تهران؛ آیا سیاست فشار حداکثری علیه ایران کارساز است؟

اقتصاد۲۴- وال استریت ژورنال با انتشار یادداشتی به نقل از برخی ناظران مدعی شد دونالد ترامپ رییس‌جمهور منتخب ایالات متحده قصد دارد به عنوان بخشی از استراتژی فشار حداکثری خود که در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ آن را پیگیری کرده بود همچنان تحریم‌های جدیدی را علیه ایران اعمال کند. این ادعا در شرایطی مطرح شده که برخی افراد نزدیک به دونالد ترامپ در دولت اول او مدعی‌اند که رییس‌جمهور امریکا در دوره اول ریاست‌جمهوری اش نگاهی منفی نسبت به ایران داشته و در ادامه این نگاه منفی بود که او توافق هسته‌ای تهران با پنج به علاوه یک را تمام شده اعلام کرد. وال استریت ژورنال طی این گزارش ادعایی با تکرار اعای چندباره مقامات امریکایی مدعی است، ایران همچنان ترور سردار شهید قاسم سلیمانی در ۲۰۲۰ را از خاطر نبرده است. همزمان میک مولروی، یکی از مقامات ارشد پنتاگون در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ در امور خاورمیانه در گفتگو با وال استریت ژورنال مدعی شد: مردم معمولا در باب مسایلی، چون ترور شخصیت‌های برجسته شان حساس هستند.

با این همه، اما اگر ترامپ قرار باشد در مورد کشوری رویکرد سخت‌گیرانه‌ای را در پیش بگیرد، آن کشور ایران است. این درحالی است که وال‌استریت ژورنال در ادامه گزارش خود به نقل از نزدیکان ترامپ مدعی شده است: تیم جدید او احتمالا سیاست‌های خود در قبال ایران از جمله تحریم‌های نفتی را اعمال خواهند کرد. اما این اقدام به معنای بازآفرینی استراتژی پیشین ترامپ خواهد بود که احتمالا نتایج متفاوتی نیز به دنبال خواهد داشت. در ادامه گزارش وال‌استریت ژورنال به نقل از یکی از مقامات سابق کاخ سفید این گزاره ادعایی آمده: «فکر می‌کنم تحریم‌ها علیه ایران مجدد بازگردند، چرا که میزبانان جدید کاخ سفید تلاش می‌کنند تهران را تحت فشار این تحریم‌ها قرار دهند.» این افراد، اما جزییات دقیق‌تری درباره چگونگی اعمال این استراتژی توسط دولت جدید ترامپ ارایه نداده‌اند. این ادعا‌ها در شرایطی مطرح شده که رژیم اسراییل طی ماه‌های اخیر تهاجمات خود به غزه و بخش‌هایی از جنوب لبنان را تشدید کرده است. همچنین این رژیم در اقدامی تجاوزکارانه برخی مراکز نظامی ایران را نیز مورد تعدی قرار داده است. ایران نیز بر اساس حق مشروع خود که در ماده ۵۱ منشور قید شده است پاسخ به تجاوز ۲۶ اکتبر اسراییل را حق خود می‌داند، اما آنچه همچنان مشخص نیست این است که پیروزی ترامپ در انتخابات زمانبندی پاسخ تهران را تحت تاثیر قرار خواهد داد یا خیر.

همزمان برایان هوک که در دوره اول ریاست ترامپ سیاست‌های مربوط به ایران در وزارت امور خارجه را هدایت می‌کرد و اکنون نیز مسوول انتقال قدرت در این وزارتخانه است، در مصاحبه با سی‌ان‌ان به نقل از ترامپ مدعی شده که «او (ترامپ) قصد دارد ایران را کنترل کند با این هدف که بتواند محور مقاومت را نیز تحت کنترل خود داشته باشد». انتظار می‌رود برایان هوک در دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ یک سمت عالی در حوزه امنیت ملی دریافت کند. او در دولت اول ترامپ نیز از کمپین فشار حداکثری علیه ایران حمایت کرده بود. به ادعای وال استریت ژورنال و به نقل از طرفداران رویکرد فشار حداکثری، این استراتژی می‌تواند اقدامات ایران در منطقه را تحت تاثیر (ادعایی) قرار دهد. با این همه شواهد نشان می‌دهد کمپین فشار حداکثری همچنان نتوانسته نقش‌آفرینی و نفوذ ایران در منطقه را تحت تاثیر قرار دهد؛ این رویکرد همچنین در برنامه هسته‌ای ایران نیز فاقد اثرگذاری بوده است.

بیشتر بخوانید: چالش‌های جمهوری‌خواهان در منطقه‌ای پرتنش؛ دولت «ترامپ - ونس»، خاورمیانه را چگونه می‌بیند؟

این در حالی است که همزمان مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری ایران بعد از اعلام نتایج انتخابات امریکا گفته است که نتیجه انتخابات ایالات متحده برای ما اهمیتی ندارد. او همچنین در ادامه خاطرنشان کرد: «اصلا مهم نیست چه کسی برنده انتخابات امریکا شده است، زیرا کشور و نظام ما به قدرت درونی خود متکی است.» وال استریت ژورنال در واکنش به سخنان پزشکیان مدعی شد: با این حال، مقامات ایرانی در مورد اینکه آیا جمهوری اسلامی می‌تواند در برابر فشار‌های ادعایی اقتصادی بیشتر مقاومت کند یا نه همچنان اختلاف نظر دارند. این نشریه همچنین به نقل از یک مقام نفتی ایران ادعا کرده است که «وضعیت پیش رو ممکن است برای صنعت نفت ایران خطرناک باشد، چرا که چین هم‌اکنون نفت خام ایران را با تخفیف می‌خرد، در حالی که ایران همچنان با ناترازی انرژی و کمبود گاز طبیعی دست و پنجه نرم می‌کند.» این نشریه در ادامه گزارش ادعایی خود به نقل از جمهوری‌خواهان آورده است که صادرات نفت ایران طی سال گذشته با انجام مذاکرات مخفیانه تهران برای آزادسازی امریکایی‌های بازداشت شده در ایران افزایش یافته است؛ این درحالی است که کاخ سفید این ادعای جمهوری‌خواهان را رد کرده است. در ادامه گزارش وال استریت ژورنال همچنین این ادعا مطرح شده که به واسطه تحریم‌های نفتی ترامپ در سال ۲۰۱۹ صادرات نفت ایران تا اوایل سال ۲۰۲۰ به ۲۵۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته بود.

 اما پس از روی کار آمدن بایدن بود که صادرات نفت ایران در ماه سپتامبر امسال به بالاترین حد خود در شش سال گذشته رسید. حال با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، ممکن است او نیز با همان معضلی روبه‌رو شود که بایدن در تلاش‌های خود برای کاهش فروش نفت ایران و دیگر کشور‌ها مانند ونزوئلا با آن مواجه شده بود؛ آن خطر نیز افزایش قیمت نفت و شعله‌ور شدن تورم در بازار انرژی است. رابرت مک نالی، مقام سابق انرژی ایالات متحده در گفت‌وگوی خود با وال استریت ژورنال مدعی شده که دولت ترامپ می‌تواند ممنوعیت‌هایی را برای بنادر چینی که نفت ایران را دریافت می‌کنند، اعمال کند و همچنین تحریم‌هایی علیه مقامات عراقی که از رهبران مقاومت حمایت مالی می‌کنند، اعمال کند. او همچنین در ادامه مدعی شد: حتی کاهش حداقل ۵۰۰ هزار بشکه در روز از خرید‌های نفتی چین می‌تواند برای اجرای این سیاست کافی باشد.

هلیما کرافت، استراتژیست ارشد فعال در یک شرکت کارگزاری کانادایی مدعی شد که مشاوران ارشد ترامپ حامیان جدی اقدامات تجاوزکارانه اسراییل در منطقه هستند. همزمان فرد دیگری که به تیم ترامپ نزدیک است، مدعی است که رییس‌جمهور جدید ممکن است تمایل کمتری جهت مخالفت با اقدامات اخیر رژیم اسراییل در منطقه داشته باشد. این در حالی است که به گزارش وال استریت ژورنال، بایدن پیش از تجاوز رژیم اسراییل به ایران در ۲۶ اکتبر، ضمانت‌هایی را از این رژیم دریافت کرد با این هدف که تاسیسات هسته‌ای یا زیرساخت‌های انرژی را هدف قرار ندهد، چرا که ایالات متحده نگران بود که این امر منجر به افزایش قیمت نفت و تشدید تنش‌های منطقه‌ای شود.