تاریخ انتشار: ۰۰:۰۷ - ۲۰ آذر ۱۴۰۳
تعداد نظرات: ۱ نظر
اقتصاد ۲۴ بررسی می‌کند؛

همه طلب‌های بر باد رفته ایران در زمان سقوط دمشق/ سرنوشت ۳۰ میلیارد دلار طلب ایران چه خواهد شد؟

فشار اقتصادی در ایران باعث شده که نیاز به بازپرداخت بدهی‌های سوریه بیش از همیشه حس شود. از سوی دیگر، عدم توانایی یا تمایل حکومت جدید سوریه برای پرداخت بدهی‌ها، خطر از بین رفتن این حجم عظیم از سرمایه را ایجاد می‌کند. علاوه بر این، تجربه‌های مشابه در گذشته نشان داده که پیگیری حقوقی بدهی‌ها در مجامع بین‌المللی نیز بسیار دشوار است.

سقوط دمشق

اقتصاد۲۴- سقوط حکومت بشار اسد و تسلط نیرو‌های مخالف بر دمشق نه‌تنها معادلات سیاسی سوریه را تغییر داده، بلکه بر مباحث سیاسی و اقتصادی ایران نیز می‌تواند تاثیر بگذارد، ولی نکته‌ای که در این بین همه به آن اشاره می‌کنند ماجرای بدهی سوریه به ایران است.

بهرام پارسایی، نماینده پیشین مجلس، روز ۱۷ آذر با انتشار پستی در شبکه ایکس نوشت: «تا زمانی که مجلس بودم بدهی سوریه و بشار اسد به ایران ۳۰ میلیارد دلار بود که برخلاف اصل هشتادم قانون اساسی به تصویب مجلس نرسیده بود».

همزمان، حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس، نیز نوشت: «در پاسخ به ارگان‌های کاسبان جنگ و تحریم، که می‌گویند به خاطر نا‌آرامی شام، مذاکره را تعطیل کنید! جنگ سوریه جنگ مردم ایران نیست. دولت هنوز تکلیف میلیارد‌ها دلار هزینه جنگ قبل را روشن نکرده، نباید جان و مال ایرانیان را در کمین تازه بیاندازد».

این مبلغ که طی سال‌ها از طریق تأمین نفت، کالا و حمایت‌های مالی ایران به سوریه شکل گرفته، معادل ۱۴۰ ماه یارانه نقدی کل جمعیت ایران است و تعیین سرنوشت آن تأثیر مستقیمی بر اقتصاد داخلی کشور خواهد گذاشت. در حالی که اقتصاد ایران با بحران‌هایی چون تورم افسارگسیخته، کسری بودجه شدید و فقر گسترده مواجه است، این سؤال مطرح می‌شود که آیا این بدهی قابل بازیابی است؟

بدهی‌های انباشته؛ تجربه‌های تلخ ایران از عراق تا سوریه

به گزارش اقتصاد ۲۴، یکی از اصلی‌ترین نمونه‌های ناکامی در دریافت بدهی‌های خارجی، ماجرای غرامت جنگ ایران و عراق است. با گذشت بیش از سه دهه از پایان جنگ، هنوز هیچ غرامتی از سوی عراق به ایران پرداخت نشده است؛ طلبی که به گواه دبیرکل کانون کهنه سربازان جنگ ایران و عراق، بیش از ۱۶۰۰ میلیارد دلار است. این موضوع نشان‌دهنده ضعف دیپلماسی اقتصادی و سیاسی ایران در پیگیری حقوق مالی خود در عرصه بین‌المللی است.  


بیشتر بخوانید: سوریه هیچ‌وقت شریک تجاری ایران نبوده است/ صادرات به سوریه کمتر از نیم میلیارد دلار در سال بوده که پول آن را هم نداده است/ ایران در وصول طلب خود از دمشق دچار چالش می‌شود


 درباره سوریه، بدهی ۳۰ میلیارد دلاری تنها محدود به کمک‌های مالی مستقیم نیست، بلکه می‌تواند شامل تأمین نفت، کالا‌های اساسی و پروژه‌های مهندسی و زیرساختی شود. از سوی دیگر، ایران در دیگر کشور‌ها نیز هزینه‌های مشابهی داشته است.

سرنوشت مبهم؛ آیا بدهی سوریه به ایران قابل بازیابی است؟

با تغییر حکومت در سوریه، سوال اصلی این است که آیا نیرو‌های جدید در این کشور حاضر به پذیرش بدهی اسد به دولت ایران خواهند بود؟ از لحاظ حقوق بین‌الملل، بدهی‌های یک کشور به دولت جدید منتقل می‌شود، اما در عمل بسیاری از دولت‌های جدید از قبول تعهدات مالی گذشته سرباز می‌زنند. در چنین شرایطی، ایران با یک بحران دوگانه مواجه است. 

از یک سو، فشار اقتصادی داخلی باعث شده که نیاز به بازپرداخت این بدهی‌ها بیش از همیشه حس شود. از سوی دیگر، عدم توانایی یا تمایل حکومت جدید سوریه برای پرداخت بدهی‌ها، خطر از بین رفتن این حجم عظیم از سرمایه را ایجاد می‌کند. علاوه بر این، تجربه‌های مشابه در گذشته نشان داده که پیگیری حقوقی بدهی‌ها در مجامع بین‌المللی نیز بسیار دشوار است. برای مثال، ایران حتی در دریافت دارایی‌های مسدود شده خود در کشور‌های غربی نیز با موانع سیاسی و حقوقی گسترده‌ای روبروست.

چالش‌های تجارت با سوریه؛ از امید به صادرات تا سقوط اهداف اقتصادی

پیش از وقوع ناآرامی‌های اخیر، ایران هدف‌گذاری کرده بود که حجم تجارت با سوریه را به ۵۰۰ میلیون دلار در سال جاری برساند. در شرایطی که در نیمه اول سال ۱۴۰۲، ارزش صادرات ایران به سوریه ۹۰ میلیون دلار بود، این رقم در نیمه مشابه سال ۱۴۰۳ به ۷۸ میلیون دلار کاهش یافت. این هدف‌گذاری با گسترش همکاری‌های تجاری، تشکیل کمیسیون‌های مشترک، و حذف تعرفه‌های گمرکی میان دو کشور، تا حدودی قابل دستیابی به نظر می‌رسید؛ اما سقوط حکومت اسد و آشفتگی سیاسی کنونی، تمامی این برنامه‌ها را مختل کرده است. مشکلات اساسی در تجارت با سوریه از سال‌ها قبل وجود داشت.


بیشتر بخوانید: بشار اسد و ثروت افسانه‌ای یک خاندان/ از کارتل های اقتصادی عمو، پسردایی و همسر رئیس جمهور سابق سوریه چه می‌دانیم؟


 از جمله این مشکلات، نقل‌وانتقالات مالی و عدم توانایی سوریه در تأمین ارز برای واردات از ایران بود. مسیر‌های تجاری پرهزینه و طولانی نیز یکی دیگر از موانع توسعه تجارت بین دو کشور بود. اگرچه ایران تلاش کرد با باز کردن مسیر ترانزیت عراق این مشکلات را کاهش دهد، اما در عمل سهم ایران از بازار ۵ میلیارد دلاری واردات سالانه سوریه هیچ‌گاه از ۹۰ میلیون دلار فراتر نرفت. اکنون با تغییر حکومت در سوریه، احتمالاً تجارت ایران با این کشور به صفر خواهد رسید.

به‌ویژه که حکومت جدید ممکن است به دنبال جایگزین کردن شرکای تجاری دیگری همچون ترکیه یا کشور‌های غربی باشد که از لحاظ اقتصادی و سیاسی مزایای بیشتری برای آنها دارند.  

پیامد‌های داخلی؛ هزینه‌های سوریه در برابر بحران‌های اقتصادی ایران

شاید مهم‌ترین پرسش این باشد که آیا ایران می‌توانست این سرمایه‌گذاری‌های عظیم را صرف بهبود وضعیت داخلی کند؟ ۳۰ میلیارد دلار بدهی سوریه به ایران، در شرایطی انباشته شده که بسیاری از شهروندان ایرانی با مشکلاتی، چون بیکاری، بحران مسکن، و کاهش قدرت خرید دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در همین حال، گزارش‌هایی از اختصاص کمک‌های مالی ایران به گروه‌هایی همچون حزب‌الله لبنان منتشر شده است.

برای مثال، دبیر کل حزب‌الله اعلام کرده بود که ایران به هر خانواری که خانه‌اش در حملات اسرائیل ویران شده، مبلغ ۱۴ هزار دلار پرداخت کرده است. این کمک‌ها در حالی انجام می‌شود که بسیاری از ایرانی‌ها توان تأمین نیاز‌های اولیه خود را ندارند و سبب شده با نگاه تبعیض به ین پرداخت‌ها نگاه کنند.

از سوی دیگر، مشکلات ساختاری اقتصاد ایران، از جمله ناترازی‌های پولی و کسری بودجه، نشان می‌دهد که کشور بیش از هر زمان دیگری به منابع مالی نیاز دارد. در چنین شرایطی، از دست رفتن بدهی سوریه می‌تواند تأثیر مخربی بر اقتصاد ایران داشته باشد.  

درس‌هایی از شکست دیپلماسی اقتصادی ایران

تجربه بدهی سوریه به ایران، نمونه‌ای از ضعف‌های دیپلماسی اقتصادی و استراتژی‌های کلان کشور است. عدم تعریف دقیق بازگشت سرمایه و عدم پیگیری حقوقی بدهی‌ها باعث شده که بسیاری از هزینه‌های ایران در کشور‌های خارجی عملاً بی‌نتیجه بماند. اکنون که حکومت اسد سقوط کرده، ایران باید به‌دنبال راهکار‌های جدید برای بازگرداندن این بدهی باشد؛ اما با توجه به تجربه‌های گذشته، احتمال موفقیت در این مسیر بسیار پایین است. این بحران بار دیگر نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری‌های خارجی بدون برنامه‌ریزی دقیق و بازدهی مشخص، تنها فشار بیشتری بر اقتصاد داخلی کشور وارد می‌کند.

نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۲
ناشناس
0
0
سه‌شنبه ۲۰ آذر ۱۴۰۳
تمام کسانی که دخیل بوده اند باید محاکمه شوند
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ پوستر پرسپولیس برای دیدار با سپاهان

عکس/ پوستر AFC برای مسابقه سوپرجام بین پرسپولیس و سپاهان

عکس/ پرسپولیس چند بار قهرمان سوپرجام شد؟

عکس/ نورا هاشمی با لباس محلی در قشم

عکس/ ترکیب پرسپولیس مقابل سپاهان

عکس/ کاریکاتور کریم باقری در دستان بانوی هوادار پرسپولیس

عکس/ شبنم قلی خانی و مستانه مهاجر در دبی

عکس/ حضور خبرنگاران در محل دیدار پزشکیان و پوتین

اینفوگرافی/ تفاوت شکست خوردن با بازنده بودن

تصویری از ایلان ماسک و جف بزوس ۲۰ سال پیش

تورم دلاری به بازار دستگاه‌های فلزیاب رسید/ افزایش ۱۰۰ درصدی جویندگان گنج در ۷ سال گذشته

عکس/ نماز خواندن هیات همراه پزشکیان در کاخ کرملین

عکس‌های تولد ۲۴ سالگی باران خانم سریال گردن‌زنی

استوری معنادار معاون سابق پرسپولیس علیه درویش

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

قاضی رازینی در گذر زمان از سال ۱۳۵۷ تا امروز

سوابق و ماجرای ترور سابق قاضی علی رازینی

آشنایی با سوابق و بیوگرافی قاضی محمد مقیسه

حضور فعال بیمه ما در نمایشگاه پتروکم

فیلم/ پریناز ایزدیار هم کمدین شد

دلایل افزایش ۷۶ درصدی سود عملیاتی تکیمیا

بانک دی، پیشتاز در وصول مطالبات

گزارش بورس امروز شنبه ۲۹ دی ۱۴۰۳

انتشار اوراق گواهی سپرده خاص بانک رفاه کارگران ادامه دارد

معرفی خودرو مرسدس بنز S کلاس با موتور V ۱۲ + عکس

با همت و تلاش، کارنامه درخشانی را در ویترین نگاه مردم بگذاریم

آتش‌سوزی مهیب در یکی از بیمارستان‌های مشهد

فیلم/ اولین تصاویر از محل ترور دو قاضی در تهران

آینه صنعت پتروشیمی در ایران پتروکم/ شریعتمداری صدای صاحبان صنایع را شنید

تأکید محمد کبیری بر میزبانی شایسته از گردشگران نوروزی کیش

عکس/ حرم حضرت معصومه (س) در دوران قاجار ۱۲۹ سال پیش

حضور بیمه البرز در نمایشگاه تخصصی صنایع دریایی و دریانوردی ایران

فیلم/ برف شمال تهران را سفیدپوش کرد

عکس/ مکان حمله تروریستی به ۲ قاضی دیوان عالی

برگزاری دومین نشست تخصصی کنفرانس بین المللی فناوری با مشارکت بیمه البرز

واکاوی ابعاد ممنوع‌التصویری رییس دولت اصلاحات با اظهارات تازه حسن روحانی؛ چه کسی سیدمحمد خاتمی را ممنوع‌التصویر کرد؟

ورود اتباع ایرانی و مسافران اسرائیلی به سوریه ممنوع شد

بیانیه قوه قضائیه درباره ترور دو قاضی دیوان عالی

فیلم/ ماجرای ترور قاضی رازینی ۲۶ سال پیش

فیلم/ جشن تولد غم‌انگیز ماه‌چهره خلیلی با حضور پسرش

عکس/ واکنش حسام الدین آشنا به ترور سه قاضی در تهران

عکس/ نقش برجسته غزال در کاخ داریوش شوش بازماند از ۳۰۰۰ سال پیش

عکس/ ژست بامزه رُز و جک در پشت صحنه تایتانیک ۲۸ سال پیش

عکس/ قاب خانوادگی منوچهر وثوق در کنار پدرش ۷۶ سال پیش

هدیه ۵۰ میلیارد تومانی شیخ اماراتی به سردار آزمون+ عکس

قیمت جدید دام زنده ۲۹ دی‌ماه ۱۴۰۳ + جدول

جزییات تیراندازی و شهادت دو قاضی مقابل کاخ دادگستری

حال و هوای تشییع نمادین پیکر حضرت زینب (س)

بازیکن آرژانتینی در آستانه جدایی از استقلال

عکس/ قاب جذاب آناهیتا درگاهی و رویا جاویدنیا در ۳۷ و ۵۹ سالگی

عکس/ حمله مسلحانه به ۳ قاضی در دیوان عالی کل کشور

عکسی پرحاشیه و دیدنی از ملاقات پزشکیان و رئیس جمهور ترکمنستان

تیر اندازی مقابل کاخ دادگستری در میدان ارک

حمله تند کیهان به خودکشی ابراهیم نبوی

عکس/ تولد عجیب ابرا سریال یاغی در ۲۴ سالگی

عکسی پرحاشیه و با جزییات از ۵۵ سال پیش تهران

شکست سنگین پروژه درویش در پرسپولیس

افزایش قیمت مسکن در مکران نتیجه شایعه انتقال پایتخت

عکس/ جشن عروسی شاهرخان خان ۳۴ سال پیش

عکس/ کولاک سردار آزمون و مهدی قایدی در لیگ امارات

اختصاص ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون یورو به واردات خودرو

مسکن ملی با قیمت هر متر ۵۰ میلیون تومان

قیمت‌های نجومی و عجیب خانه‌های کم‌متراژ در تهران

پرسپولیس فرمول قهرمانی لیگ را می‌داند

فیلم/ استقبال لبنانی‌ها از امانوئل ماکرون با شیرینی فرانسوی