شبکه TRT فارسی ترکیه نیامده شکست خورد!

اقتصاد۲۴- دولت ترکیه حتی در اپلیکیشن سرویس جهانی شبکه تی. آر. تی هم امکانی برای پخش زنده برنامه‌های فارسی خود در دسترس عموم قرار نداده و افراد برای تماشای محتوای این رسانه حتماً باید به دستگاه رسیور و بشقاب ماهواره دسترسی داشته باشند.

ترک‌ها پیش از دزدیدن مناره ابتدا باید چاه را می‌کندند، ولی در انجام هر دو عمل تا اینجای کار درمانده‌اند. البته مدیران TRT پیش از آغاز به کار این شبکه در فضای یوتیوب کانال TRT DRAMA FARSi را با بارگذاری سریال‌هایی نظیر «ماورا»، «اسم من ملک است»، «ارتغرل» و... ایجاد کردند، ولی بخش فارسی تی. آر. تی علامت‌های سوال زیادی را در ذهن مخاطبان ایجاد کرده که گذشت زمان ممکن است به آنها جواب درخور و شایسته‌ای دهد.

راهنمای تور گردشگری یا شبکه راهبردی ترکان جوان؟

محمّدزاهد سوباچی، مدیر TRT پیش از آغاز کار رسمی بخش فارسی این شبکه گفت قصد دارد ایران را ناراحت کند. درز این گفته به بیرون و انتشار آن در فضای رسانه‌ای ما موج زیادی به راه انداخت و بسیاری را در پی تحولات منطقه نگران کرد. حتی ایجاد صفحه و انتشار اولین پُست بخش فارسی شبکه رسمی دولت ترکیه در قالب فضای اینستاگرام هم به دومین موج نگرانی و ایجاد یک‌جور حس کنجکاوانه دامن زد، ولی خیلی زود اوضاع به حالت عادی خود بازگشت و تب تحلیل در مورد یکی از هزاران دغدغه ملت ایران فروکش کرد.

اما این فقط رویه ظاهری قضیه است و وارسی اتفاقاتی که در حوزه رسانه رقم می‌خورد به این سادگی‌ها نیست. ۱۷ دسامبر، تاریخ انتشار اولین پُست تی. آر. تی فارسی بود. از آن زمان تا کنون ۳۸ پُست در صفحه اینستاگرامی این شبکه منتشر شده است. با یک حساب سرانگشتی می‌توان به این نتیجه رسید که انتشار نزدیک به ۴۰ محتوا -که اغلب آنها درمورد سیاست خارجی ترکیه، اماکن تاریخی و جاذبه‌های توریستی است- چندان کار شاقی نیست و دست‌اندرکاران رسانه فوق هنوز در حال آزمایش راه‌های مختلف برای نفوذ به خانه ایرانیان هستند.

اما میانگین انتشار سه پُست در روز برای یکی از مهم‌ترین بخش‌های بین‌المللی TRT این واقعیت را به همراه دارد که تُرک‌ها هنوز برای پر کردن خلاء‌های برنامه‌سازی در بُعد فضای مجازی دچار مشکل‌اند و افراد موردنظرشان را پیدا نکرده‌اند. این با آگراندیسمان و بزرگ‌نمایی‌های پیش و پس از شکل‌گیری تی. آر. تی. در فضای رسانه‌ای فارسی‌زبان و افکار عمومی ایرانیان در تضاد است و ما اگر بخواهیم بدون برخورداری از عینک بزرگ‌بینی فعالیت این رسانه را زیر ذره‌بین ببریم به چیز ویژه‌ای برنمی‌خوریم. 

بیشتر بخوانید:شبکه تی‌آرتی فارسی؛ اقدام مشکوک تازه ترکیه علیه ایران + فیلم

اما ریز جزئیات محتوای منتشرشده TRT در شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و توییتر (ایکس) به ما نشان می‌دهد که آنها، یعنی هاکان فیدان (وزیر امور خارجه ترکیه و رئیس سابق «میت») و رجب طیب اردوغان هنوز اراده پرداختن به ایران و مواضعش را پیدا نکرده‌اند و در حال قلق‌گیری هستند. فعلاً قضیه «فلسطین» و «سوریه» برای تیم رسانه‌ای دولت و حاکمیت ترکیه در رأس توجه قرار دارد و آنها با پوشش دادن اخبار مربوط به حوادث منطقه سعی دارند از خود چهره‌ای مصلح به جوامع خاورمیانه نشان دهند و در سوی دیگر ماجرا پالس‌هایی هم به ایران برای قبول نقش متفاوت در تحولات منطقه بفرستند.

جاذبه‌های توریستی و به رخ کشیدن توان نظامی ترکیه هم یکی دیگر از مواردی‌ست که می‌توان به آن اشاره کرد. البته این شروع کار است، ولی از ظواهر امر چنین برمی‌آید که تُرک‌ها به میزانی که انتظار می‌رفت برای تحت فشار قرار دادن ایران در زمینه پذیرفتن آنچه در سوریه رخ داده آماده نیستند و در بُعد شناخت و امتحان ابزار جنگ نرم با وجود محدودیت‌های حزب عدالت و توسعه با باید‌ها و نباید‌های قابل توجهی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

جامعه هدف تی. آر. تی طبیعتاً باید طبقه متوسط ایران و طیف منتقد باشند، ولی به دلیل مشی آونگی اردوغان در سیاست خارجی و برخورداری از روابط مطلوب با جمهوری اسلامی در حوزه اقتصادی و حتی امنیتی، علی‌رغم اختلافات مشخص و هویدایی که میان کشور ما و ترکیه وجود دارد، چندان نمی‌توان به قدرت تاثیرگذاری این شبکه در میان توده‌های مختلف امیدوار بود.

اگر ایران اینترنشنال و منوتو در زمینه اثرگذاری بر ذهنیت جامعه ایران به موفقیت دست پیدا کرده‌اند، صرفاً به دلیل جذابیت‌های بصری و استفاده از منابع آرشیوی قوی نیست، بلکه مشخص نبودن منابع مالی در تأمین بودجه این شبکه‌ها باعث شده تا آنها برای ادامه حیات با همه باشند و در عین حال هیچ کشور، گروه و دسته‌ای تا ابد دست دوستی به آنها ندهد. همین مسئله سبب شده مدیران و نیروی انسانی این شبکه‌ها مزدور بار بیایند و آتش رادیکالیسم را شعله‌ور کنند، ولی ترکیه و رسانه‌های دولتی فارسی‌زبان تا حدود زیادی تکلیفشان مشخص است.

ترک‌ها مشی مشخصی را دنبال می‌کنند که به آنها اجازه فعالیت‌های انتحاری در عرصه نمادین را نمی‌دهد. البته همه اینها به پُرشدن یا عمیق‌تر شدن شکاف‌های دولتی میان دولت و ملت ایران بستگی خواهد داشت، ولی اوضاع به‌شکل عادی خود به همین منوال پیش خواهد رفت و اگر اتفاق خاصی نیفتد، تی. آر. تی هم به خاطره‌ها خواهد پیوست.