افزایش خشونت علیه کادر درمان؛ کمبود تخت و تعداد بالای همراه بیمار دو عامل مهم شروع دعوا

اقتصاد۲۴- خشونت علیه کادر درمان، یکی از آسیب‌ها و معضلاتی است که طی سال‌های اخیر روندی افزایشی را پشت سر گذاشته و نگرانی پرستاران، پزشکان و دیگر پرسنل شاغل در حوزه درمان و سلامت کشور را به همراه داشته است. روز گذشته خبر دستگیری ۶ نفر که به بیمارستانی در الیگودرز حمله کرده بودند، اعلام شد. ابتدای همین هفته هم حمله یک همراه بیمار با چاقو به پرسنل حراست مسجدسلیمان خبرساز شد. 

گفت‌وگوی خبرنگار خبرآنلاین با حسین کرمانپور، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت، درباره معضل خشونت علیه کادر درمان را در ادامه مطلب بخوانید.

 آماری از خشونت‌های اعمال شده علیه کادر درمان در کشور دارید؟

در حال حاضر متاسفانه آمار منسجمی در این‌باره وجود ندارد و فقط بر اساس اطلاعات اخباری است که در شبکه‌های مجازی و این قبیل رسانه‌ها وجود دارد که البته آمار قابل اتکایی نیستند.

وقوع خشونت علیه کادر درمان در کشور نسبت به قبل افزایش داشته است؟

بله میزان خشونت نسبت به کادر درمان یا بهتر است بگوییم کادر سلامت، در کشور افزایش داشته است و خب این مسئله‌ای است که در سراسر دنیا وجود دارد و این معضل مختص به ایران نیست و در برخی از مواقع این خشونت منجر به قتل و مرگ و میر کادر سلامت شده است و به همین دلیل در دنیا به فکر برخورد با این خشونت افتاده‌ و قوانین سفت و سختی را وضع کرده و کشورهایی مثل هند، چین و ... این خشونت را با همین قوانین کنترل کرده‌اند.

یکی از همین کشورهایی که با وضع قوانین محکم مثل تعیین مجازات طولانی زندان، آمار خشونت علیه کادر سلامت را کنترل کرده و کاهش داده‌اند، کشور پاکستان در همسایگی ایران خود ما است.

آیا وزارت بهداشت پیشنهادی برای وضع قوانین محکم برای تعیین مجازات بازدارنده‌تر جهت کاهش خشونت علیه کادر درمان به مجلس یا قوه قضائیه ارائه کرده است؟

وزارت بهداشت مطالعات جدیدی را برای ارائه پیشنهادات خود مبتنی بر یک سری داده جهت ارائه به قوه قضائیه شروع کرده است و ۳ تا ۴ ماه آینده نهایی و ارائه می‌شود.

پیشنهاد کلی ما به قوه قضائیه این است که قوانین موجود که حداقل مربوط به ۲۰ سال قبل و درباره مجازات توهین علیه کارکنان دولت است را بازنگری کرده و مجازات بازدارنده‌تری را برای موارد خشونت علیه کادر سلامت وضع کنند؛ قوانین موجود به هیچ وجه اثر بازدارندگی نداشته‌اند چون در صورت داشتن اثر باید شرایط بهتر می‌شد.

علت افزایش خشونت علیه کادر درمان چیست؟

اکثر خشونت‌هایی که علیه کادر درمان اتفاق می‌افتد در بخش‌های بیمارستانی یا ارتباط به بخش‌های درمان ما رخ می‌دهد و در بخش بهداشت خشونت‌ها به نوعی خشونت‌های کلامی و گذرا هستند اما خشونت‌های فیزیکی در بخش‌های درمانی و از همه مهم‌تر در بخش اورژانس به وقوع می‌پیوندد.

علت وقوع خشونت در بیمارستان‌ها را از آمبولانس‌ها شروع می‌کنیم؛ مردم با اتفاقی که برای بیمارشان افتاده، حالت اضطرار و فشار دارند و در استرس وحشتناکی هستند که فکر می‌کنند جان بیمارشان به زودی از دست می‌رود و خود را ذیحق می‌دانند که یک آمبولانس در کوتاه‎‌ترین زمان ممکن برسد و بیمار آن‌ها را جابه‌جا کند و با دیر رسیدن آمبولانس واکنش خشونت‌آمیزی دارند.

دیر رسیدن آمبولانس به دلایلی چون کمبود آمبولانس در مسیر بیمار، مزاحم تلفنی‌هایی که با اورژانس تماس می‌گیرند و به دروغ درخواست کمک می‌کنند، آدرس‌های اشتباه، ایجاد ترافیک در مسیر ویژه اعزام آمبولانس توسط برخی از مردم و مواردی این چنینی باعث بروز خشونت کلامی و بعد از آن درگیری فیزیکی همراهان بیمار با کادر درمان می‌شود و در این بین قطعا هیچ دلیل فردی و شخصی وجود ندارد.

علت خشونت در داخل بیمارستان‌ها و مراکز درمانی چیست؟

بعد از اورژانس و انتقال بیمار به بیمارستان افراد فکر می‌کنند هر کسی بیمار خود را آورد باید بلافاصله در بخش توسط پزشک معاینه و سپس بستری شود؛ در حالی‌که در تمام بیمارستان‌های دنیا بر اساس یک پروتکل جهانی بیمارها طبقه‌بندی شده و بعد از آن با اولویت بندی پزشکان که بر اساس وضعیت بیمار تعیین می‌شود، کار بستری بیمار انجام خواهد شد.اولین موردی که بارها دیده‌ام عامل شروع دعوا و خشونت در اورژانس و در بیمارستان‌ها می‌شود، همین مسئله کمبود تخت است که اجازه پذیرش و بستری هر بیماری را به پرستار نمی‌دهد.

عده‌ای از مردم فکر می‌کنند اورژانس هم مثل صف نانوایی است و چون زودتر رسیده‌اند، بیمارشان هم باید زودتر پذیرش و بستری شود؛ در حالی که اصلا اینگونه نیست و باید طبق همان طبقه و اولویت بندی اقدامات لازم اجرا شود.

درگیری‌ها و خشونت علیه کادر درمان در مراحل و نقاط مختلف درمانی علل متعددی مختلفی دارد؛ جدای از بحث آستانه تحریک که مردم و همراهان بیمار نسبت به اورژانس‌ها دارند پرسنل اورژانس و مراکز درمانی هم به دلیل شرایط جایی که در آن کار می‌کنند، خیلی نباید انتظار داشت که بعد از ۲۴ ساعت کار سخت، افراد آرام و متین باشند.

آیا مشکلات اقتصادی هم در کاهش آستانه تحمل کادر درمان و مردم و وقوع خشونت موثر است؟

الان قیمت خدمات درمانی ارزان نیست و یکی از جاهایی که احتمال درگیری لفظی و خشونت وجود دارد، زمان پرداخت وجوه است؛ چه کسی که برای بیمار خود پول می‌دهد و چه کسی که مثل پزشک یا پرستار این پول را دریافت می‌کند. ممکن است خیلی از پرسنل ما هم بخاطر تامین مخارج زندگی دو-سه شیفته باشند و به دلیل خستگی گاهی با همراهان بیمار درگیر شوند.

بیشترین عامل شروع خشونت تعداد زیاد همراهان بیمار هستند و اینکه در اورژانس‌ها و بیمارستان‌ها به این مسئله که هر بیمار تنها یک همراه داشته باشد، به دلیل جلوگیری از وقوع خشونت‌های احتمالی است.

آیا کمبود نیرو در افزایش وقوع خشونت علیه کادر درمان موثر است؟

استانداردهای نسبت تخت بیمارستانی به پرستار علمی است و هوایی نیست. بالاخره وقتی می‌آیند و برای بیمارستان‌ها استانداردهایی چون "به ازای هر ۱/۲ دهم هر تخت اورژانس باید یک پرستار وجود داشته باشد، یا به ازای هر ۳ تخت بخش، یک پرستار وجود داشته باشد، حتما دلیل علمی وجود دارد، ولی این استانداردها در بیمارستان‌های کشور ما لحاظ نمی‌شود و سال‌هاست که مسئولان بخش‌های درمانی می‌گویند که هر چه تعداد نیروی انسانی بر اساس ضوابط توزیع نشود، کیفیت خدمات پایین می‌آید و خود این موضوع باعث وقوع خشونت خواهد بود.

آیا کمبود و خرابی تجهیزات بیمارستان‌ها باعث وقوع و افزایش خشونت با کادر درمان می‌شود؟

یکی از مشکلات دیگری که باعث ایجاد خشونت می‌شود، خرابی دستگاه‌ها و تجهیزات بیمارستان‌ها و عدم ارائه خدمات به بیماران چه در مراکز دولتی و چه خصوصی است و بی‌جهت نیست که ما همچنان کشور توسعه‌یافته‌ای تلقی نمی‌شویم.

اکثر تجهیزات بیمارستان‌ها سن بالایی دارند و به دلیل گرانی‌ها و تحریم به‌روز نمی‌شوند و خود این مسئله باعث وقوع عصبانیت و خشونت همراهان بیمار و درگیری آن‌ها با کادر درمان می‌شود. ما به دلیل تحریم‌هایی که وجود دارد نمی‌توانیم استانداردها را در بیمارستان‌ها رعایت کنیم و گرانی تجهیزات و عدم رعایت استانداردها در کیفیت خدمات ارائه‌شده تاثیر گذاشته و منجر به وقوع خشونت می‌شود و مردم باید متوجه شوند که پزشکان و پرستاران مقصر خرابی و کمبود تجهیزات بیمارستان‌ها نیستند.

مردم ما مردم همراهی هستند و این را دوران کرونا ثابت کرده‌اند که اگر به شرایط آگاه شوند و صادقانه بگویند که چه وضعیتی داریم بسیاری از این خشونت‌ها علیه کادر درمان تا حد زیادی کاهش پیدا خواهد کرد.

مردم در زمان خشونت کادر درمان علیه بیمار چه کار کنند؟

بخش اعظم خشونت‌ها از طرف همراهان بیمار رخ می‌دهد اما در برخی مواقع پرستار یا پزشک هم با رفتار خود به وقوع خشونت دامن می‌زند و گاهی دیده شده که به دلایلی چون خستگی بیش از حد، ازدحام مراکز درمانی، درخواست بیش از حد بیماران و همراهانشان، شروع‌کننده خشونت و عامل محرک خود کادر درمان هستند.

همانطور که برای عامل خشونت علیه کادر درمان مجازات بازدارنده‌ای دیده نشده، در زمان وقوع خشونت از طرف پزشک و پرستار نیز مجازات سختی تعیین نشده است.

از مردم تمنا می‌کنم اگر یکی از اعضای جامعه درمان شروع‌کننده خشونت بود به هیچ وجه به این موضوع پاسخ ندهند؛ چون حذف یک نفر از چرخه درمان کمبود نیروی درمان را تشدید می‌کند و خشونت‌ها را هم بیشتر می‌کنند. افرادی که از کادر درمان بیمارستان شکایت دارند می‌توانند به مدیر شیفت بیمارستان و یا به دادگاه بدوی نظام پزشکی مراجعه کرده و شکایت خود را پیگیری کنند.