آیا همکاری نفتی با روسیه به نفع ایران است؟

اقتصاد۲۴- میرقاسم مومنی کارشناس حوزه انرژی در ارزیابی همکاری نفتی ایران و روسیه اظهار داشت: بر اساس تبیین سیاست خارجی و افق ۲۰ ساله روابط با روسیه برنامه‌ریزی شده که در همه زمینه‌ها با کشور روسیه روابط خوبی داشته باشیم، این موضوع مهمی است که می‌تواند در حوزه‌های مختلف کمک بزرگی به کشور باشد، اما درحوزه نفت و گاز شرایط متفاوت است، ساختار تکنولوژی صنایع نفت ایران بر اساس استاندارد غربی و امریکایی است بنابراین این نشان می‌دهد ما نیازمند تکنولوژی غربی هستیم.

وی افزود: در شرایط حاضر که افت شدید تولید نفت و گاز داریم به این دلیل است که شرکت‌های خارجی به دلیل تحریم از ارائه خدمات به ایران خودداری می‌کنند و این موجب شده ما نتوانیم به اهداف خودمان در زمینه بالا بردن راندمان تولید و استخراج دست پیدا کنیم.

این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: بعد از فروپاشی شوروی سابق شرکت‌های غربی چاه‌های نفت و گاز این کشور را تجهیز کرده و میادین را توسعه داده و بهره‌براری و اورهال کردند، بنابراین روسیه اگر هم بخواهد این توان را ندارد که به حوزه نفت و گاز ایران کمک زیادی کند، چون خود واردکننده تجهیز بوده و تکنولوژی لازم را در اختیار ندارند، قبل از جنگ با اوکراین که روس‌ها تحریم نبودند تکنولوژی را که از غرب دریافت می‌کردند با یک فرایندی بعضا به ایران نیز می‌رساندند، اما اکنون روس‌ها تحریم هستند و نمی‌توانند نیاز‌های ما رابه لحاظ تجهیزات برآورده کنند. بنظر می‌رسد اگر چه برخی تجهیزات در داخل کشور بومی و مشابه‌سازی شده، اما کفایت نمی‌کند و همچنان وابستگی شدیدی به تکنولوژی غربی داریم.

وی تاکید کرد: روابط با روسیه در شرایط فعلی در بسیاری جهات به کشور کمک می‌کند، اما واقعیت این است که نمی‌تواند مشکل اساسی ما در زمینه تجهیز چاه‌ها و صنایع نفت و گاز کشور حل کند.

مومنی گفت: روس‌ها از زمان شوروی سابق در حوزه اکتشافات فعال بوده‌اند، ما می‌توانیم از تکنولوژی و نظر کارشناسی روسیه استفاده کنیم، اما مسئله این است که روس‌ها چقدر بخواهند کار را با ایران پیش ببرند، با ما همکاری کنند و سرمایه‌گذاری واقعی داشته باشند ما باید روند کار را ببینیم، اکنون چندین سال است که روسیه قرار است روسیه نیروگاه اتمی بوشهر را تکمیل کند، اما با صرف هزینه‌های گزاف؛ این نیروگاه نتوانسته به ظرفیت کامل خود دست یابد و در واقع تاریخ انقضاء بسیاری قطعات و تجهیزات نیز در حال اتمام است، در صورتی که اگر ما روی این نیروگاه تمرکز نمی‌کردیم با صرف هزینه کمتر و با هزینه‌کرد روی انرژی خورشیدی و بادی و حتی حراراتی اکنون شاید در حوزه برق مشکل نداشتیم.

وی بیان کرد: برای همکاری با روسیه سوال اینکه آیا روس‌ها توانسته‌اند به تعهدات خود عمل کنند؟ باید ببینیم جایگاه ایران در سیاست خارجی روسیه چقدر است؟ آیا به همان میزان که روسیه در سیاست خارجی ایران اهمیت دارد ایران نیز برای روسیه مهم تلقی می‌شود یا خیر؟ آیا روسیه حاضر است به خاطر ایران اقداماتی انجام دهد و به ایران امتیاز بدهد که ما بتوانیم مشکلات خود را حل کنیم؟ این یک موضوع سیاسی است که باید مورد بررسی قرار گیرد باید عملکرد نیم قرن گذشته نیز مورد ارزیابی قررار گیرد آیا طی این مدت چه در دوران انقلاب و جنگ تحمیلی و بعد از آن در دوران بازسازی و تحریم روسیه چه خدماتی به ایران ارائه داده و ما به ازای آن ما چه میزان هزینه و امتیاز داده‌ایم؟ تمامی اینها باید برسی شود و بعد تصمیم بگیریم که آیا باید در پروژه‌های نفت و گاز روی روسیه حساب کنیم یا خیر.

بیشتر بخوانید:اینفوگرافی/ سهم ایران از بازار روسیه فقط نیم درصد است

این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: مسئولین باید جدی‌تر با روس‌ها وارد مذاکره شوند در شرایطی که اکنون روسیه در شرایط جنگ اوکراین به ایران نیاز شدید دارد ما نیز باید برگ برنده را بگیریم و این موضوع روشن شود که بعد از حل مسئله اوکراین و معامله بزرگ پوتین با ترامپ و مسائل جهانی و منطقه‌ای؛ ایران چه جایگاهی دارد؟ آیا روسیه در مسائل تحریمی از ایران جانب‌داری خواهد کرد؟ آیا حاضر می‌شود به خاطر مسائل ملی ایران با ترامپ مذاکره کرده و اجازه ندهد در معاملات منافع ایران از بین برود؟ ما باید این ملاحظات را در نظر بگیریم، سپس تصمیم بگیریم که آیا باید به همکاری نفتی روسیه دل ببندیدیم یا خیر.

هفته گذشته محسن پاک‌نژاد به همراه رئیس‌جمهوری برای شرکت در مذاکرات راهبردی با مقام‌های بلندپایه روسیه با هدف گسترش همکاری‌های دوجانبه در حوزه‌های مختلف از جمله انرژی و موضوع‌های مهمی، چون نفت و گاز به مسکو سفر کرده بود و بنا بر این بود که برای توسعه همکاری‌های مشترک در زمینه میدان‌های نفت و گاز و اجرای پروژه‌های سرمایه‌گذاری مشترک میان ایران و روسیه مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

وزیر نفت اعلام کرده بود: روابط ایران و روسیه در حوزه انرژی به دلیل ظرفیت‌های فراوان دو کشور، می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر بازار‌های جهانی انرژی داشته باشد. هدف ما بهره‌گیری از این فرصت‌ها برای تحقق اهداف مشترک است.

بنا به گفته وزیر نفت هم‌اکنون شرکت‌های روسی در تعدادی از میدان‌های نفت و گاز ایران با سرمایه‌گذاری بیش از ۷.۵ میلیارد دلار قرارداد‌هایی را در دست اجرا دارند، این پروژه‌ها پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته و زمینه فعالیت شرکت‌های ایرانی و روسی را در حوزه‌های تأمین کالا و ساخت فراهم کرده است.

پاک‌نژاد یکی دیگر از حوزه‌های مهم و جذاب در صنعت نفت را بخش تأمین کالا دانسته و اظهار کرده است: هم‌اکنون فرصت‌های مناسبی برای شرکت‌های روسی فراهم است و بسیاری از این شرکت‌ها به‌عنوان تأمین‌کننده کالا در پروژه‌های نفتی ایران فعالیت دارند.

وی از همه فعالان اقتصادی روس دعوت کرده با هماهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران را بررسی کنند و از این شرایط مناسب بهره‌مند شوند.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه نیز بحث صدور گاز روسیه به ایران و انتقال گاز روسیه از ایران که می‌تواند ایران را به یک هاب انرژی و گاز در منطقه تبدیل کند را از جمله مباحث در دیدار با مقامات روس عنوان کرده بود.