از ورزشگاه امام رضا تا باغ شاهزاده کرمان؛ امکانات ایرانی در خدمت اتباع افغانی+ فیلم

اقتصاد۲۴- تشدید قوم‌گرایی و کشیدن مرز میان ایرانی و افغانی را مخالفان ساماندهی اتباع در ایران، زیاد به کار می‌برند، اما چگونه افغانی‌های مقیم ایران نسبت به تشدید مرز میان دو ملت رضایت دارند و به تشدید آن دامن می‌زنند؟

بر اساس برآورد‌ها بین ۵ تا ۷ میلیون افغانی بدون مدرک در ایران زندگی می‌کنند و رییس پلیس کشور از اخراج ۲ میلیون افغانی از ایران خبر داده است. آنطور که «کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان» اعلام کرده است که علت مهاجرت گسترده افغانی‌ها به ایران، شرایط زندگی راحت‌تر برای آنها است. یکی از علل این زندگی راحت‌تر، سیستم یارانه‌های دولتی توزیعی در حوزه سوخت، غذا و دارو در ایران است.

ابر بحران ناترازی در ایران و پذیرش مهاجران

ساخت دیوار مرزی چند صد کیلومتری در سرتاسر مرز ایران و افغانستان برای جلوگیری از بازگشت دوباره مهاجران اخراجی به کشور است. این موضوع نشان می‌دهد که نظارت کافی بر مرز‌ها وجود ندارد و راه دور زدن قوانین ایران را مهاجران افغانی آموخته‌اند و به راحتی بعد از اخراج به ایران باز می‌گردند.

ایران بیشتر از ۴۰ سال است که به میزبان اتباع افغانی است و بنا بر اعلام نماینده دائم ایران در سازمان ملل، سالانه دولت ایران حداقل ۶ میلیارد دلار برای افغانی‌ها هزینه می‌کند.

بیشتر بخوانید:عامل قتل مسلحانه در بم دستگیر شد

اگرچه برخی تعداد افغانی‌های ساکن در ایران را تا ۱۷ میلیون نفر برآورد کرده‌اند، اما اگر این رقم را ۹ میلیون نیز در نظر بگیریم، تنها عدد یارانه‌های پنهانی که این جمعیت استفاده می‌کند بیش از ۶۱۷ هزار میلیارد تومان است. اما آیا هزاران میلیارد تومانی که در طول سال‌های گذشته برای حضور افغانی‌ها در ایران هزینه شده است توانسته منفعتی برای کشور داشته باشد؟ کشوری که امروز ناترازی‌های مختلف در آن به ابر بحرانی تبدیل شده که کشور را به مرز تعطیلی کشانده است. کشوری که نرخ بیکاری در آن منجر به ناامیدی نیروی انسانی و سقوط آنها به زیر خط فقر شده و کمبود مسکن به بیش از ۷ میلیون رسیده است.

مدل پذیرش مهاجران در ایران چیست؟

کمتر کسی باور دارد که ایران توان پذیرش مهاجران را دارد و کشوری مهاجرپذیر است. اما بسیاری از کشور‌ها مهاجرپذیر تلاش دارند که مهاجران را در فرهنگ و جامعه مقصد ادغام کنند. در مدل «جذب» یا «همگون‌سازی» مهاجران تشویق می‌شوند که فرهنگ و هویت خود را کنار بگذارند و به طور کامل در فرهنگ مقصد جذب شوند. برای مثال کشور فرانسه از این مدل پیروی می‌کند. فرانسه قوانینی دارد که محدودیت‌هایی برای استفاده از نماد‌های دینی در فضای عمومی (مانند مدارس) اعمال می‌کند. در این کشور‌ها انتظار می‌رود مهاجران فرهنگ خود را کمتر در فضای عمومی نمایش دهند و بیشتر در فرهنگ ملی کشور میزبان حل شوند. اما در مدل دیگر پذیرش مهاجران که «تفکیک» نام دارد، کشور‌ها مهاجران را در جوامع جداگانه قرار می‌دهند. این اصل در زمینه پذیرش مهاجر مورد توافق همگان است که اگر ترویج فرهنگ مهاجران به گونه‌ای باشد که ارزش‌ها یا قوانین جامعه میزبان را به چالش بکشد، تنش یا مقاومت شکل می‌گیرد.

تشدید تمایز با ایرانی‌ها

موضوعی که کمتر به آن پرداخته شده است بحث تشدید تمایز میان ایرانی‌ها و افغانی‌ها توسط خود مهاجران ساکن ایران است. به تازگی در فضای مجازی ویدیویی از جشنی در باغ شاهزاده ماهان کرمان منتشر شده که در آن لباس افراد حتی با پرچم افغانستان طراحی شده است.

البته پرچم مورد استفاده پرچم طالبان نیست و برای حکومتی است که اکنون در افغانستان بر سر کار نیست.

حالا در ایران نه تنها سیاست ادغام دنبال نمی‌شود، بلکه اماکن تاریخی ماننده باغ شاهزاده ماهان کرمان در اخیتار آنها برای ترویج فرهنگ و پرچم افغانستان قرار داده می‌شود. این در صورتی است که اماکن تاریخی و فرهنگی جزو اموال عمومی یک کشوراند. این اولین بار نیز که چنین اقداماتی انجام می‌شود، پیشتر فراز در گزارشی به فعالیت ورزشی گسترده افغانی‌ها در «ورزشگاه امام رضا مشهد» پرداخته بود. به عبارتی دیگر نه تنها مهاجران افغانی در ۳۲ رشته ورزشی با امکانات و هزینه ایران فعالیت دارند بلکه با تشکیل تیم‌هایی در ایران تمرین می‌کنند تا برای پرچم افغانستان افتخار کسب کنند.

در این شرایط آیا تنش‌های فرهنگی بیشتر نمی‌شوند؟ در شرایطی که در برخی از مدارس ایران تعداد دانش‌آموزان ایرانی از افغانی بیشتر است و دانش‌آموزان ایران تحت تاثیر فرهنگ افغانستان قرار گرفته‌اند. خطری که پیشتر یک کارشناس آموزشی در گفت‌و‌گو با فراز بر آن تاکید کرد: «در برخی از مناطق کشور دانش‌آموزان ایرانی در اقلیت قرار گرفته‌اند که می‌تواند برای جامعه خطرناک باشد. توزیع و پراکندگی اتباع باید به گونه‌ای باشد که آنها به شکل اقلیت باشند و از فرهنگ ایرانی تاثیر بپذیرند.»

بیشتر بخوانید:جزئیات تصادف مرگبار اتوبوس مسیر تهران - مشهد

در شرایط کنونی، چاره‌ای جز پذیرش تعدادی از اتباع افغانی در ایران نیست؛ اما این امر تنها از طریق تلاش برای ادغام آنها در فرهنگ ایران است. هنوز در سطح کلان اقدامی در این جهت صورت نگرفته است، اما بسیاری از مهاجرین نیز نه تنها تلاشی در جهت حل شدن در فرهنگ ایرانی نمی‌کنند بلکه به هر روشی تلاش دارند تمایز خود را با ایرانیان پررنگ‌تر کنند. آنها تلاش دارند هویت فرهنگی و ملی خود را در ایران حفط کنند و از این مسیر اتفاقا به افزایش تنش‌ها دامن می‌زنند.