۲۳۷ همت بودجه پیشنهادی زاکانی به شورای شهر؛ هزار وعده‌ی شهردار، یکی وفا نکند!

اقتصاد۲۴- قطار مترو از تونلی که چند دقیقه در آن گیر کرده بود بالاخره خارج می‌شود، برای لحظاتی واگن تاریک می‌شود و به ایستگاه تئاتر شهر می‌رسد؛ صدایی در قطار می‌پیچد «ایستگاه ابن‌سینا». دستفروشان و بار و بندیلشان راه خروج مسافران را بسته است، در خارج از مترو حجاب‌بان‌ها دوباره فعال شده‌اند، اما این‌بار در لباس ماموران مترو. پله‌های برقی توان حمل مسافران را ندارند و از کار افتاده‌اند، اما شهردار تهران وعده و نوید آینده روشن حمل و نقل عمومی پایتخت را با بودجه ۲۳۷ هزار میلیارد تومانی داده است.

بودجه شهرداری تهران از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ به ترتیب ۴۸، ۵۶ و ۱۰۱ هزار میلیارد تومان بوده است و این بودجه قرار است در سال آینده ۴ برابر شود و به ۲۳۷ هزار میلیارد برسد. در سه سال گذشته، شهرداری تهران در مدیریت شهری ناموفق بوده است و به نظر می‌رسد چندین برابر شدن بودجه نیز کمکی به تحقق وعده‌های شهردار نخواهد کرد. در بودجه جدید، سهم بخش حمل‌ونقل از ۵۳ درصد در سال ۱۴۰۳ به ۴۹ درصد در کاهش یافته است، در حالی که معضلات اصلی شهر تهران، ترافیک و آلودگی هوا است.

افزایش پنج برابری بودجه شهرداری تهران

علیرضا زاکانی، شهردار تهران، بودجه سال ۱۴۰۴ پایتخت را با تأخیری بیش از یک ماه به شورای شهر برد. این بودجه با رقم پیشنهادی ۲۳۷ هزار میلیارد تومان و با تبصره‌ها ۲۷۰ هزار میلیارد تومان است؛ بودجه شهرداری عمدتاً برای پوشش هزینه‌های جاری رشد کرده است. برخلاف رویه‌های گذشته، جزئیات درآمد‌های سال آینده در صحن شورا اعلام نشد. در این جلسه، زاکانی به دستاورد‌های دوره مدیریتی خود اشاره کرد، از جمله افزایش تحقق بودجه سالانه به ۱۳۰ درصد، کاهش بدهی‌های شهرداری از ۱۷۰ هزار میلیارد به ۸۰ هزار میلیارد تومان و پیشرفت در پروژه‌های زیرساختی. اولویت‌های بودجه ۱۴۰۴ شامل حمل‌ونقل (۴۹ درصد)، خدمات شهری (۱۵ درصد)، و هوشمندسازی (۱۸ درصد) است. بودجه چهارساله شهرداری نسبت به سال ۱۴۰۰ پنج برابر شده و این افزایش مورد انتقاد برخی اعضای شورای شهر قرار گرفته است.

وعده‌های بی‌سرانجام

شهردار تهران را تقریبا همه به وعده‌های بی‌سرانجام می‌شناسند تا جایی که چند ماه پیش، یکی از اعضای شورای شهر تهران در نامه‌ای خطاب به رئیس و اعضای شورای شهر تهران، نسبت به ۵۸ وعده محقق‌نشده او در طول دوره فعالیت خود اعتراض کرد. بخشی از وعده‌های زاکانی چنین بود: حل مشکل مسکن تهران، صدور پروانه ساختمانی در دو ماه، جمع‌آوری معتادان متجاهر در دو ماه، هوشمندسازی تهران، احداث خطوط تراموا، تکمیل خطوط مترو در پنج سال، افتتاح ماهانه یک ایستگاه مترو، واردات اتوبوس‌های دست دوم و توزیع گوشت درب منازل. اینها بخشی از وعده‌های زاکانی بود که تحقق نیافت، اما مهم‌ترین وعده‌های او رفع ترافیک و آلودگی تهران از مسیر گسترش حمل و نقل عمومی بود. تهران از ابتدای سال تنها ۵ روز هوای پاک داشته است و دیگر باد و باران نیز نمی‌توانند حریف هوای آلوده شوند.

فرسودگی تمام ناوگان حمل و نقل عمومی تهران

تهران با جمعیت روزانه ۱۸ میلیون نفر و ۱۹.۵ میلیون سفر درون‌شهری با مشکلات جدی در حمل‌ونقل عمومی مواجه است. بر اساس آمار موجود، تعداد اتوبوس‌های فعال تهران حدود ۱۹۳۰ دستگاه است، در حالی که طرح جامع حمل‌ونقل به ۷۰۰۰ تا ۱۱۰۰۰ اتوبوس نیاز دارد. از قرارداد‌های پرحاشیه خرید ۲۵۰۰ اتوبوس برقی از چین و ۳۰۰۰ اتوبوس از خودروسازان داخلی، تاکنون ۵۰۰ دستگاه اتوبوس داخلی تحویل داده شده است.
طبق اطلاعات موجود، تاکنون ۱۷۰ تاکسی برقی از ۲ هزار خودروی برقی وارد شده به ایران در تهران مورد استفاده قرار گرفته است. تعداد تاکسی‌های برقی در مقایسه با نیاز شهر تهران بسیار محدود است و مشکلاتی همچون هزینه‌های بالا، کمبود ایستگاه‌های شارژ و زمان طولانی شارژ از جمله موانع توسعه این ناوگان به شمار می‌آیند. همچنین میانگین سنی ۶۰ هزار تاکسی فعال در تهران ۹ تا ۱۰ سال است که نشان‌دهنده فرسودگی است. بسیاری از تاکسی‌ها از نظر ایمنی و استاندارد‌های آلایندگی وضعیت مناسبی ندارند و حتی گواهی معاینه فنی نیز نمی‌توانند بگیرند. همچنین از سال ۱۳۹۹ تاکنون هیچ واگن جدیدی به مترو اضافه نشده است. این در حالی است که خطوط جدید و ایستگاه‌های بیشتری افتتاح شده، اما همان تعداد قطار فرسوده به کار گرفته شده‌اند. در سال‌های گذشته، بودجه و اقدامات کافی برای نگهداری و ارتقای ناوگان مترو انجام نشده است. از ۸۳ قطاری که نیاز به اورهال داشتند، تنها ۲۴ رام قطار در یک دوره طولانی اورهال شدند و در حالی که تعداد ایستگاه‌ها از ۱۳۶ به ۱۵۶ و طول خطوط از ۲۵۸ به ۲۹۶ کیلومتر افزایش یافته، تعداد واگن‌ها ثابت مانده و فرسوده‌تر شده‌اند.

بودجه جدید به کمک حمل و نقل عمومی می‌آید؟

«زهرا نژاد بهرام» نماینده اسبق شورای شهر تهران درباره روند تصویب بودجه شهرداری به فراز می‌گوید: «سنجش تنظیم بودجه بر اساس گزارش عملکرد و نرخ تورم صورت می‌گیرد. در دوره قبلی بودجه‌ریزی مشارکتی راه‌اندازی شد؛ با کمک شورایاری‌ها در مناطق و نواحی، بودجه‌ریزی از پایین طراحی شد. برای طرح‌های بزرگ و عمرانی نیز معاونت عمرانی، نوسازی و حمل و نقل نقش پررنگی داشتند. این نوع بودجه‌ریزی منجر به آن شد که پروژه‌ها هدف‌محور و با توجه به نیاز محلات تعریف شوند. در این حالت کسانی که مدیریت محلات را بر عهده داشتند در تنظیم بودجه نقش پیدا می‌کردند. بعد از آن بودجه به کمیسیون شورا می‌آمد و همه کمیسیون‌ها بودجه مربوط به خود را بررسی می‌کردند و نهایتا کمیسیون بودجه جمع‌بندی را به صحن می‌آورد و شهرداری نیز از لایحه بودجه دفاع و تغییرات را اعمال می‌کرد.

شهرداری گزارش شفاف از عملکرد خود ارائه دهد

او ادامه می‌دهد: «به نظر نمی‌رسد این روند تغییری کرده باشد، اما مشخص نیست که از ظرفیت محلات و شورایاری‌ها استفاده می‌شود یا نه. طبیعی است که بودجه باید افزایش پیدا کند، زیرا با نرخ تورم رابطه مستقیم دارد. در شورا، عملکرد بودجه مورد بررسی قرار می‌گیرد. طبیعتا تمرکز بودجه باید بر طرح‌های بزرگ شهرداری مانند آلودگی هوا و گسترش حمل و نقل عمومی باشد. بخشی از بودجه نیز برای هزینه‌های جاری شهرداری است. آیا شهرداری گزارش شفافی از عملکرد خود در سال گذشته نسبت به بودجه در خصوص اهداف ذکر شده، ارائه داده است؟ در این حالت است که مشخص می‌شود که چقدر از اهداف شهرداری با توجه به بودجه‌ای که تنظیم کرده تحقق یافته است.»

اهمیت منابع از مصارف بیشتر است

نژادبهرام در ادامه می‌گوید: «به دلیل اینکه نرخ تورم همواره افزایشی است، بیشترین بخش بودجه به هزینه‌های جاری مانند دستمزد و نگهداری شهر اختصاص می‌یابد. در این حالت بودجه‌های عمرانی حذف و بیش از دو سوم بودجه شهرداری برای هزینه‌های جاری مصرف می‌شود. اگر افزایش چهار برابری بودجه بر بودجه‌های جاری متمرکز باشد، به نظر می‌رسد که اهداف ذکر شده در برنامه شهردار و شورای شهر تحقق پیدا نکرده و همچنان در همان مسیر هزینه‌های جاری در حال حرکت هستند. در بودجه‌ریزی نباید صرفا به بودجه توجه شود بلکه اهمیت منابع بسیار بیشتر است. یعنی ابتدا باید مشخص شود از کجا قرار است این بودجه تامین شود. اگر بودجه بدون توجه به تحقق منابع در نظر گرفته شود، شهردار مجبور می‌شود متمم بودجه دهد. هزینه‌ها بر اساس بودجه تنظیم می‌شود و اگر منابع مورد نیاز آن‌ها تامین نشوند به بدهی شهرداری بدل و به سال بعد منتقل می‌شود. از این جهت است که منابع بر مصارف اولویت دارند. در این شرایط برای مثال طرح‌هایی به ماده ۵ برده می‌شوند و نقاطی که نباید مجوز ساخت دریافت کنند مجوز می‌گیرند و شهر به فروش می‌رسد.»

قطار توسعه حمل و نقل تهران مدت‌ها است که در تونل متوقف شده و وعده‌های شهردار با وجود افزایش بودجه تاکنون محقق نشده است. با روند فعلی، تحقق اهدافی مانند رفع آلودگی هوا و توسعه حمل و نقل عمومی دور از دسترس به نظر می‌رسد.

منبع: فرازدیلی