امید ناپدید شد؛ پایان گله غربی درنا‌های سیبری در ایران و فریدون‌کنار رقم می‌خورد؟

اقتصاد۲۴- امید، تک درنای باقی‌مانده از گله غربی درنای‌های سیبری، در سال‌های اخیر به نمادی از تلاش‌های حفاظتی در ایران تبدیل شده است. این درنا که مسیر مهاجرتی مشخص و ثابت از سیبری به ایران را طی می‌کند، در مدت زمان کوتاهی از یک پرنده مهاجر به سمبلی برای حفاظت از گونه‌های در خطر و حفظ زیستگاه‌های تالابی تبدیل شد. اما دو سال است که "امید" دیگر به ایران بازنگشته و ردی از این پرنده در هیچ‌کدام از مسیر‌های مهاجرتی‌اش پیدا نشده است. این غیبت، برای فعالان محیط زیست و پژوهشگران در سراسر جهان، پرسش‌های زیادی را به دنبال داشته است؛ پرسش‌هایی که به شدت بر سرنوشت "امید" و آینده گله غربی درنای‌های سیبری سایه انداخته است.

از امید تا نماد حفاظت از پرندگان مهاجر

داستان "امید" از سال ۲۰۱۵ آغاز شد، زمانی که این درنای جوان برای نخستین بار مسیر مهاجرتی خود را از سیبری به ایران نشان داد. در آن زمان، "امید" به عنوان تنها درنای باقی‌مانده از گله غربی سیبری شناخته می‌شد و از همان ابتدا، توجه‌ها را به خود جلب کرد. مهاجرت او که هر ساله از سیبری به تالاب فریدونکنار در شمال ایران انجام می‌شد، به نمادی از پایداری طبیعت و تلاش‌های حفاظتی تبدیل شد.

این درنا که به طور منظم مسیر خود را طی می‌کرد و سال‌ها به تالاب فریدونکنار بازمی‌گشت، نه تنها نماینده یک گونه در خطر بود، بلکه حضور او نشان از اهمیت حفظ زیستگاه‌های تالابی و پشتیبانی از پروژه‌های حفاظتی داشت. "امید" الهام‌بخش بسیاری از برنامه‌های محیط‌زیستی و پژوهشی بود و همچنین نقشی اساسی در افزایش آگاهی عمومی درباره لزوم حفاظت از پرندگان مهاجر ایفا کرد.

غیبت امید؛ دو سال بدون بازگشت

با این حال، در دو سال گذشته، "امید" دیگر به ایران بازنگشته است و این غیبت طولانی‌مدت، نگرانی‌های زیادی را در میان فعالان محیط زیست و پژوهشگران ایجاد کرده است. این غیبت نه تنها به‌عنوان یک اتفاق ساده تلقی نمی‌شود، بلکه برای بسیاری از متخصصان، نشانه‌ای از تهدیداتی جدی است که ممکن است به انقراض این گله از درنای‌ها منتهی شود.

فرضیات مختلفی درباره علت غیبت "امید" مطرح می‌شود. برخی بر این باورند که او ممکن است در مسیر مهاجرت خود از ایران به سیبری مورد شکار غیرقانونی قرار گرفته باشد.

دیگران به تأثیرات تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین اشاره می‌کنند که می‌تواند باعث اختلال در مسیرهای مهاجرتی و زیستگاه‌های طبیعی درناها شود.

همچنین، کهولت سن و کاهش توانایی پروازی این درنا به‌عنوان یکی از دلایل احتمالی غیبت او مطرح شده است. اما مهم‌تر از همه اینها، سوالی که مطرح می‌شود این است که اگر "امید" نرفته باشد، آیا گله غربی درنای‌های سیبری پس از او ادامه حیات خواهد داشت؟

آیا امید شکار شده است؟

شکار غیرقانونی یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات برای گونه‌های در خطر انقراض است و در مورد "امید" نیز احتمال شکار در مسیر مهاجرتی‌اش در میان فعالان محیط‌زیست مطرح است. در سال‌های گذشته، بسیاری از درنای‌ها به‌ویژه در هنگام مهاجرت و عبور از مناطق مرزی، هدف شکار غیرمجاز قرار گرفته‌اند. هرچند که حضور "امید" به عنوان یک نماد حفاظتی می‌توانست مانع از شکار او باشد، اما غیبت طولانی‌مدت او این نگرانی را دامن زده که شاید شکار غیرقانونی یکی از دلایل این فقدان باشد.

گرمایش زمین؛ تهدیدی جدید برای پرندگان مهاجر

یکی دیگر از فرضیاتی که به‌ویژه در سال‌های اخیر مطرح شده، تأثیرات تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین است. این تغییرات می‌توانند به‌طور مستقیم بر مسیرهای مهاجرتی درناها و دیگر پرندگان مهاجر تأثیر بگذارند. کاهش منابع غذایی، تغییرات شدید آب‌وهوایی و از بین رفتن زیستگاه‌های تالابی، همگی عواملی هستند که می‌توانند مانع از بازگشت پرندگان مهاجر به مناطق قدیمی خود شوند.

در دنیای امروز، پرندگان مهاجر همچنان درگیر مسائلی چون تغییرات آب‌وهوایی و تخریب زیستگاه‌های طبیعی هستند. تغییرات اقلیمی می‌تواند تأثیرات زیادی بر روی زمان مهاجرت، مسیرهای انتخابی و حتی شرایط زیست محیطی در طول مسیرها بگذارد. بنابراین، غیبت "امید" ممکن است نشان‌دهنده مشکلات بزرگ‌تر در روند مهاجرت پرندگان باشد که نیازمند توجه فوری است.

آینده درناهای سیبری، حفاظت از نسل‌ها

"امید" نه تنها نماینده یک گونه در خطر انقراض است، بلکه به نوعی نقطه اتکایی برای حفاظت از گله غربی درنای‌های سیبری بوده است. اگر "امید" از بین رفته باشد، پایان این درنا به معنای از دست دادن نسل‌ آخر این گله است و احتمالاً تلاشی برای حفاظت از آن‌ها باقی نخواهد ماند. بنابراین، غیبت او باید زنگ هشداری برای افزایش تلاش‌ها در جهت حفظ زیستگاه‌ها و نظارت بر مهاجرت پرندگان مهاجر باشد.

غیبت "امید" تنها یک فقدان از دست دادن یک پرنده نیست، بلکه نمایانگر بحران بزرگ‌تر در زمینه حفاظت از پرندگان مهاجر و حیات وحش است. داستان زندگی و مهاجرت "امید" به ما یادآوری می‌کند که در کنار تلاش‌های حفاظتی، باید به چالش‌های تغییرات اقلیمی، شکار غیرمجاز و تخریب زیستگاه‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشیم. سرنوشت "امید" باید ما را به تفکر و اقدام جدی‌تر برای حفظ زیستگاه‌ها و حمایت از گونه‌های در خطر هدایت کند، زیرا ممکن است این آخرین فرصت برای نجات گله‌های درنای سیبری باشد.