جغرافیای ایران شکل فقر را تغییر داد

اقتصاد۲۴- در چهارمین نشست از سلسله نشست‌های گفتمان‌سازی عدالت اجتماعی فراگیر، موضوع «فقرزدایی و رفاه در جغرافیای ایران» مطرح و بررسی شد. کوثر کریمی‌پور، مدیر سیاستگذاری اجتماعی یونیسف در ایران در این نشست اظهار کرد: فقرزدایی بدون در نظر گرفتن مناطق جغرافیایی خاص و ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد آن جواب نخواهد داد. کریمی‌پور با اشاره به لزوم توجه به عوامل مختلف برای تعریف فقر چندبعدی در یک منطقه خاص اظهار کرد: بسته استاندارد مشکل فقر و محرومیت را حل نمی‌کند باید فضا و جغرافیای خاص هر منطقه در نظر گرفته شود.

وی با اشاره به اهمیت توجه به ویژگی‌های خاص هر منطقه برای حل معضل فقر در آن تاکید کرد: بیشتر تصمیمات ما برای حل مشکلاتی نظیر فقر از مرکز گرفته می‌شود و همین است که کار را سخت می‌کند.

مدیر سیاستگذاری اجتماعی یونیسف در ایران با اشاره به موضوع مهم «عدالت فضایی» خاطرنشان کرد: با تلفیق دو عامل درآمد فردی و خانوار و محل زندگی فرد و در واقع با در نظر گرفتن فرد در جغرافیا می‌توان به نتایج جالبی رسید که تحت عنوان مولفه عدالت فضایی تعریف می‌شود.

وی تاکید کرد: عدالت فضایی نیازمند در نظر گرفتن نیاز‌های خاص هر جغرافیاست و مداخلات باید بر اساس این نیاز‌ها تعریف شوند.

لزوم کاهش تورم در ساختار اقتصادی

حبیب جباری، معاون امور برنامه‌ریزی، نظارت و آمایش سرزمین سازمان برنامه و بودجه کشور نیز در این نشست اظهار داشت: فقرا از ساختار اقتصادی جز کاهش تورم چیز دیگری نمی‌خواهند، لذا سیاست‌های اقتصادی باید در این راستا باشد و از شوک درمانی پرهیز شود، چراکه هر شوک سبب افزایش فقر می‌شود.

وی با اشاره به موضوع فقر چندبعدی گفت: فقر چندبعدی شامل ابعاد مختلفی مانند آموزش، سلامت، استاندارد‌های زندگی و عوامل زیست محیطی و فضایی است و در ایران دو موضوع مسکن و شغل نیز دو بعد مهم است که به فقر چندبعدی اضافه شده و باید به شکل جدی با توجه به ویژگی‌های کشور ایران مورد بررسی قرار گیرد.

جباری به تجربه موفق کشور‌های چین و هند در کاهش فقر گفت: ایران نیز باید سیاست‌های خود را بر اساس شرایط خاص کشور و مناطق مختلف آن تنظیم کند و ضمن تجدیدنظر در شاخص‌های فقر چند بعدی برای انطباق با شرایط محلی و برنامه‌ریزی هدفمند و مبتنی بر عملکرد برای کاهش فقر، سیاست‌های موثر طراحی و اجرایی کند.

بیشتر بخوانید:اینفوگرافی/ نیمی از شهرنشینان ایران در دام فقر غذایی

وی با اشاره به اهمیت هدفمندبودن هزینه‌ها برای مقابله با معضل فقر به ویژه در استان‌های کم برخوردار اظهار کرد: سرمایه‌گذاری و تخصیص اعتبارات برای مقابله با فقر باید هدفمند و دقیق باشد. ما باید بدانیم که قرار است در چه استانی و با چه رویکردی با فقر مقابله کنیم. جباری با اشاره به موضوع فقر فضایی گفت: یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که در مناطق محروم وجود دارد فقر فضایی و بن‌بست فضایی فقر است. مردمی که در سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند و مجاور مرز هستند، با جبر جغرافیایی در آن منطقه حضور دارند و زندگی می‌کنند و به‌رغم همه مشکلات، امکان ارتباط این مردم با آن سوی مرز نیز وجود ندارد. علاوه بر این، برخی مناطق تله فضایی پرورش افراد محروم و فقیر را در خود دارند و افراد در این تله می‌افتند و در این مناطق فقیر بار می‌آیند. وی همچنین با اشاره به نقش بی‌بدیل تغییرات اقلیمی روی بازتولید فقر تاکید کرد و افزود: با هر تغییر اقلیمی، فقر بازتولید می‌شود، لذا باید مدیریت یکپارچه در زمینه محیط زیست در نظر گرفته شود و تغییرات اقلیمی در بحث‌های سیاستگذاری و مدیریتی ما مورد توجه قرار گیرد.

بیمه اجتماعی یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی است

حامد قادرمرزی، مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در این نشست درباره پیش‌شرط‌های ایجاد عدالت اجتماعی توضیح داد.

وی گفت: رویکرد جغرافیایی به توسعه تشکیل توازن منطقه‌ای تاکید دارد که این موضوع نیز از پیش‌شرط‌های گسترش عدالت اجتماعی است.

وی با ارایه تعریفی از فقر گفت: فقر پیامد توزیع نابرابر ثروت در کشور و مانع جدی برای پیشرفت جوامع است. انحصاری شدن ثروت به معنای محروم شدن اکثریت جامعه از حداقل‌های زیستی است.

مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر با اشاره به بند‌های قانون اساسی در خصوص رفع فقر خاطرنشان کرد: خوب است که گفتمان مشترک ما در زمینه مبارزه با فقر و ایجاد رفاه، قانون اساسی باشد. وی درباره موضوع فقر در جغرافیا گفت: جغرافیدانان فقر را در ارتباط با عوامل محیطی ارزیابی می‌کنند؛ شرایط اقلیم، خاک، آب، پوشش گیاهی و ... که باعث ظهور رفتار و فرآیند‌های زندگی می‌شوند. مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر گفت: در حقیقت فقر در دنیای امروز ناشی از جغرافیا نیز هست و محیط بسترساز شکل‌گیری فقر در ابعاد مختلف است و این موضوع در ایران که یکی از کم‌بارش‌ترین کشورهاست، اهمیت دارد.

وی تشریح کرد: جغرافیای فقر به بررسی نسبیت فقر در قلمرو‌های سرزمینی می‌پردازد و از این نگاه فقر به عنوان پدیده چندوجهی مبین اثرات محیطی و عملکرد نادرست سازوکار‌های توزیع درآمد و ثروت در درون ساختار اقتصادی و اجتماعی جوامع است که نمود آن در فضا عینیت پیدا کرده است.

قادرمرزی افزود: بنابراین برای گسترش عدالت در هر جامعه‌ای نیازمند داشتن نگاه و رویکرد جغرافیایی با محور قرار دادن عدالت منطقه‌ای هستیم.

بیشتر بخوانید:اینفوگرافی/ نرخ تورم ماهانه به بیشترین سطح در ۱۳ ماه اخیر رسید

مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در خاطرنشان کرد: رویکرد جغرافیایی به فقر علاوه بر ترسیم نقشه تفاوت‌های موجود، به تشکیل زنجیره ارزش استفاده از ظرفیت‌های نسبی هر منطقه، تعیین مناطق هدف و تشکیل توازن منطقه‌ای تاکید دارد که این هم از پیش‌شرط‌های گسترش عدالت اجتماعی است.

وی با اشاره به نقش‌های این صندوق در ایجاد عدالت اجتماعی گفت: اساسا گسترش بیمه‌های اجتماعی در دنیا برای تحقق عدالت اجتماعی است، زیرا با تامین معیشت افراد در زمان‌های خاص استقلال مالی آنها حفظ و کرامت انسانی آنها تقویت می‌شود.

قادرمرزی با تاکید بر اینکه بیمه اجتماعی یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی است، گفت: صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در راستای عملیاتی کردن سیاست‌ها و برنامه‌های مبتنی بر قانون اساسی مبنی بر فقرزدایی و ایجاد رفاه برای جامعه هدف می‌تواند شاخص‌های توسعه انسانی و عدالت اجتماعی - اقتصادی را در پهنه سرزمین ملی تقویت و ارتقا دهد.

سهم مناطق از تولید ناخالص داخلی کشور باید تعدیل شود

محمدرضا سپهری، پیشکسوت حوزه بازارکار با بیان اینکه باید جدول سهم مناطق از کشور تعدیل شود، گفت: برخی استان‌های کشور سهم بالایی از GDP و برخی سهم پایین‌تری دارند.

رییس اسبق موسسه کار و تامین اجتماعی با اشاره به لزوم بهره‌گیری از تجربیات جهانی برای مقابله با فقر گفت: باید اختیارات مناطق افزایش پیدا کند و این به توسعه منطقه‌ای و رفع محرومیت کمک می‌کند. ما با وجود همه مشکالت و عدم موفقیت، الگو‌های توسعه منطقه‌ای موفقی نیز در کشور داشته‌ایم و باید همین الگو‌ها را ادامه دهیم.

وی افزود: در کنار اینها، باید بانک اطلاعاتی جامعی ایجاد شود تا همپوشانی فعالیت نهاد‌ها کمتر شود و منابع در مسیر درست‌تری صرف شوند. سپهری ادامه داد: اگر سیاست‌های فقرزدایی از این سلسله نشست‌های علمی استخراج و به نهاد‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر منتقل شود، اتفاقات خوبی برای مقابله و رفع محرومیت و فقر در کشور خواهد افتاد.